فرادید؛ آیا ویروس‌هایی مثل همان ویروسی که عامل بیماری کووید 19 است به مغز ما حمله می‌کند و رفتار ما را تغییر می‌دهد تا شیوع بیماری را طولانی‌تر کند؟
به گزارش فرادید به نقل از دیلی‌میل، این چیزی است که محققان آمریکایی درباره ویروس کرونا کشف کرده‌اند. آن‌ها می‌گویند که این ویروس ممکن است رفتار افراد آلوده که گاهی کوچکترین علائمی از بیماری ندارند را دستکاری کند به نحوی که آن‌ها اجتماعی‌تر شوند.
درحقیقت، اثرات تغییر‌دهنده رفتار که ویروس‌ها ایجاد می‌کنند و به اصطلاح به آن تغییر رفتار میزبان هم گفته می‌شود، جدید نیستند و پیش‌از‌این نیز در مورد بیماری‌هایی مانند آنفولانزا، ویروس‌های هاری و سایر ویروس‌ها گزارش شده است. یک نظریه می‌گوید که عوامل بیماری‌زا (پاتوژن‌ها) این کار را برای به‌حد‌اکثر‌رساندن میزان تولیدمثل (که به اصطلاح R0 نامیده می‌شود)، گسترش و بقای خود انجام می‌دهند.
اکنون محققان از دانشگاه نیویورک در آلبانی، درباره چگونگی اثرگذاری ویروس کووید 19 بر رفتار افراد آلوده تحقیق کرده تا نشان دهند که افراد آلوده به ویروس چطور باعث انتقال این ویروس به دیگران می‌شوند. یک ایده این است که ویروس این کار را در دوران نهفتگی و زمانیکه افراد آلوده‌شده، اما هیچ علائمی بروز نداده‌اند انجام می‌دهد تا آن‌ها اجتماعی‌تر شوند.
محققان می‌گویند که ویروس ممکن است بروی ناحیه‌ای از مغز به نام قشر کمربندی قدامی که مسئول رفتار‌های اجتماعی و تنظیم عواطف است، اثر بگذارد.
محققان در نشریه مدیکال هایپوتزیس نوشته‌اند، وقتی قشر کمربندی قدامی مورد هجوم ویروس قرار می‌گیرد، افراد آلوده به جای آنکه قوانین فاصله‌گذاری اجتماعی را رعایت کنند بیشتر به سمت «دورهمی‌های اجتماعی» تمایل پیدا می‌کنند. محققان تأکید می‌کنند که یافته‌های آن‌ها بر اساس سایر عوامل بیماری‌زاست که رفتار افراد را دستکاری می‌کنند و هنوز تغییرات رفتاری ناشی از کووید 19 در بیماران شناسایی نشده است.
«فقط زمان می‌تواند به ما نشان دهد که دستکاری‌های میزبان برای بقا و تکثیر ویروس کووید 19 چطور صورت گرفته است.» دکتر فرانک رایان، پزشک مشاور و ویروس‌شناس تکاملی در شفیلد، می‌گوید که ویروس کووید 19 ممکن است در سطح هورمون‌های افراد اثر بگذارد و منجر به تغییرات رفتاری شود.
رایان می‌گوید: «درحالیکه تغییرات ناشی از ویروس در سیستم عصبی باعث تغییراتی در رفتار می‌شود، کووید این ظرفیت را نیز دارد که بروی سیستم غدد درون‌ریز که هورمون‌هایی برای تنظیم عملکرد‌های مختلف از جمله خواب، تولیدمثل و رفتار اجتماعی، تولید می‌کند، اثر بگذارد.»
رایان توضیح می‌دهد: «اثرات رفتاری بسیار احتمالی است، زیرا تمرکز خیلی کمی بروی اثرات کووید 19 بروی سیستم غدد درون‌ریز انجام شده است، اما مطالعه‌ای که در نشریه اینداکرینولوژیکال اینوستیگیشن منتشر شده است تأیید کرده که اثرات ویروس بروی سیستم غدد درون‌ریز یک عارضه واقعی است.»
«رفتار انسان پیچیده است و تجربه من نشان می‌دهد که اختلال در سیستم غدد دورن‌ریز برخی اوقات با تغییرات رفتاری همراه است. اما پزشکانی که بیماران را درمان می‌کنند به‌طور طبیعی روی ابعاد جسمانی بیماری تمرکز می‌کنند.» محققانی که از ایده اثرگذاری کووید 19 بر رفتار اجتماعی حمایت می‌کنند این ایده را از شواهدی که از سایر ویروس‌های مشابه به دست آورده‌اند مطرح می‌کنند.
در مطالعه‌ای که در سال 2010 انجام شد به افراد واکسن آنفولانزایی تزریق شد که حاوی ویروس ضعیف بود. محققان آمریکایی دریافتند که فقط 2 روز بعد از تزریق واکسن تعداد بیمارانی که با هم ملاقات می‌کردند از میانگین 54 نفر پیش از تزریق به 101 نفر بعد از تزریق افزایش یافت.
دو روز اول بعد از مواجهه با آنفولانزا بسیار مهم است، زیرا این زمانیست که ویروس مسری‌ترین وضعیت را دارد، اما فاقد نشانه یا تظاهرات بیماری است، بنابراین بیشتر احتمال دارد که تکثیر شده و بیماری را منتشر کند.
محققان اثر آگاهی را که می‌گفت افراد بعد از تزریق واکسن احساس ایمنی بیشتری می‌کردند بنابراین رفتار‌های اجتماعی بیشتری بروز می‌دانند، رد کردند. زیرا دقیقاً 4 هفته بعد از تزریق واکسن، میزان معاشرت‌ها به سطح پیش‌از تزریق واکسن برگشته بود که نشان می‌دهد آن 2 روز اول از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است.
محققان نوشتند: «رفتار اجتماعی افراد در اولین مواجهه با ویروس تغییر کرد. این قوی‌ترین شاخصی است که از تغییرات رفتار ناشی از عوامل بیماری‌زا تاکنون کشف شده است.» ویروسی که بیشترین توجه تحقیقات مربوط به اثرات رفتاری ویروس‌ها را به خود جلب کرده است، ویروس هاری است. هاری بیماری مغز و اعصاب است که در اثر نیش یا خراشی که توسط حیوان آلوده ایجاد می‌شود، سرایت می‌کند.
مشخص شده که ویروس هاری سیستم عصبی حیوان را دستکاری می‌کند تا حیوان پرخاشگرتر شده و احتمال گازگرفتن، چنگ گرفتن و نیش‌زدن در او افزایش پیدا کند. به‌این‌ترتیب انتشار ویروس نیز افزایش پیدا می‌کند. هاری هر سال موجب مرگ 59000 نفر در سراسر جهان می‌شود.
بیشتر بخوانید:
مطالعه‌ای که در سال 2017 در دانشگاه آلاسکا انجام شد کشف کرد که ویروس هاری مواد شیمیایی در مغز انسان را که نقشی حیاتی در تنظیم رفتار ایفا می‌کنند، مسدود می‌کند.
فقط ویروس‌ها نیستند که ممکن است رفتار ما را دستکاری کنند. انگل توکسوپلاسما گوندی را در نظر بگیرید، میزبان طبیعی این انگل گربه‌ها هستند که هیچ مشکلی برای میزبان ایجاد نمی‌کنند. اما موش‌هایی که با این انگل آلوده شوند ترسشان نسبت به گربه‌ها کمتر می‌شود و بنابراین احتمال اینکه توسط گربه‌ها خورده شوند، افزایش پیدا می‌کند؛ و این خبر خوبی برای انگل است، زیرا انگل به بدن گربه‌ها، یعنی تنها حیوانی که می‌تواند به راحتی خودش را در آن تکثیر کند، راه پیدا می‌کند و به گونه‌های دیگر نیز سرایت می‌کند.
انگل توکسوپلاسما گوندی از هر 3 انسان 1 انسان را در سراسر جهان آلوده می‌کند و محققان فهمیده‌اند که این انگل میزبان خود را نترس و بی‌احتیاط می‌کند و از آن‌ها رانندگانی پرخطر می‌سازد. برطبق مطالعه‌ای که در سال 2007 و توسط دانشگاه چارلز در پراگ انجام شد، محققان کشف کردند که افرادی که به این انگل مبتلا هستند 2.65 برابر بیشتر از کسانی که انگل ندارند، در جاده‌ها و خیابان‌ها تصادف می‌کنند.
یک نظریه این است که این انگل میزان هورمون توستسترون که مسئول خطرپذیری است را افزایش می‌دهد. محققان در نشریه شیزوفرنی بولتن نوشتند: «نتایجی که در طی 15 سال اخیر به دست آمده است قویاً نشان می‌دهد که این انگل نه‌تن‌ها بر رفتار جوندگان بلکه بر رفتار انسان‌ها نیز اثر می‌گذارد.»
درضمن، یک ویروس که در جلبک وجود دارد نیز روی ما اثر می‌گذارد و مهارت‌های مسیریابی ما را کاهش می‌دهد. محققان زمانی که بروی یک عده بزرگسال تحقیق می‌کردند به صورت اتفاقی یک نوع دی‌اِن‌اِی را در نمونه‌های گلوی آن‌ها کشف کردند که متعلق به یک نوع جلبک بود. ATCV-1 یک نوع کلرویروس است که جلبک‌های سبز را آلوده می‌کند و در دریاچه‌ها و برکه‌ها شایع است، اما تا آن زمان مشخص نشده بود که این ویروس می‌تواند انسان‌ها را نیز مبتلا کند.
محققان از دانشگاه جان هاپکینز در آمریکا کشف کردند که انسان‌هایی که توسط این نوع ویروس آلوده می‌شوند در آزمون پردازش تصاویر عمکرد ذهنی‌شان کندتر می‌شود. محققان می‌گویند: «این ویروس بیش از 1000 ژن را در انسان تحت تأثیر قرار داده بود.» «این مشاهدات تأیید می‌کند که سایر ویروس‌های ناشناخته نیز می‌توانند اثرات ظریفی بر سلامت و رفتار انسان‌ها داشته باشند.»
برخی کارشناسان حتی باور دارند که نشانه‌هایی مانند سرفه و عطسه که ما در نتیجه آلودگی ویروسی تجربه می‌کنیم ممکن است یک نوع تغییر رفتار باشد که به واسطه دستکاری ویروسی صورت گرفته است تا ویروس خودش را گسترش دهد.
دیدگاه رایج درباره علت عطسه و سرفه در هنگام بیماری این است که ما این واکنش‌ها را برای آن انجام می‌دهیم که بدن از شر سلول‌های بیماری‌زا خلاص شود.
اما جورج تاور، یک استاد ویروس‌شناسی مولکولی از دانشگاه کالج لندن، می‌گوید که این «نظریه احمقانه» است. او می‌گوید: «احتمالش بیشتر است که ویروس‌های دستگاه تنفسی مانند سرماخوردگی‌های شایع، طوری تکامل یافته باشند که ما را به سرفه و عطسه بیندازند تا ویروس به مؤثرترین شکل خودش را تکثیر کند. هیچ مطالعه‌ای ثابت نکرده که شما سرفه یا عطسه می‌کنید تا از شر ویروس‌ها خلاص شوید.»
«با توجه به اینکه ویروس‌ها در درون سلول‌های ما جای می‌گیرند بسیار ساده‌لوحانه‌ست که بگوییم که شما تلاش می‌کنید از طریق عطسه و سرفه از شر آن‌ها خلاص شوید؛ بنابراین نظریه‌ای که می‌گوید ویروس شما را وادار به سرفه می‌کند تا خودش را تکثیر کند قوی‌تر است.»
او می‌گوید: «یک مثال دیگر نورویروس است که همزمان در ما حالت تهوع و اسهال ایجاد می‌کند که هر دو باعث پراکندنِ ویروس می‌شوند.»
«تکامل ویروس‌ها در کنار ما آن‌ها را قادر ساخته تا هر بخشی از زیست‌شناسی ما را دستکاری کنند.»
