قولنج یا کولیک نفریتیک یکی از شدیدترین درد‌هایی است که فرد می‌تواند آن را تجربه کند. آن‌هایی که این شرایط را تجربه کرده اند به طور دقیق درک می‌کنند که در مورد چه چیزی صحبت می‌کنیم. قولنج نفریتیک در ناحیه کمر، نزدیک به کلیه‌ها یا کمی پایین‌تر جایی که دستگاه ادراری قرار دارد، احساس می‌شود.
ویژگی هر دردی که به نام قولنج شناخته می‌شود در رفتار اسپاسماتیک آن است. درد به صورت ریتمیک شکل گرفته و از بین می‌رود و موجب نقطه‌های اوج درد با دوره‌های کوتاه آرامش در این بین می‌شود.
در قولنج نفریتیک، درد از دستگاه ادارای به واسطه یک انسداد در مسیری که ادرار باید از آن عبور کرده تا به مثانه برسد، سرچشمه می‌گیرد. زمانی که یک انسداد در این سیستم وجود دارد، دستگاه ادراری تلاش می‌کند با منقبض کردن مجاری خود بر آن چیره شود. این انقباض به عنوان قولنج یا کولیک شناخته می‌شود.
درد قولنج نفریتیک در ناحیه کمر شکل گرفته و به سمت کشاله ران فردی که از این شرایط رنج می‌برد، گسترش می‌یابد. با توجه به مکان شکل گیری انسداد، درد در سمت راست یا چپ بدن احساس می‌شود.
دلایل قولنج نفریتیک
دلیل درد قولنج نفریتیک بروز یک انسداد در دستگاه ادراری است. این انسداد به ادرار که در کلیه شکل گرفته است اجازه نمی‌دهد وارد مثانه شود. اگرچه سنگ‌های کلیه شایع‌ترین دلیل بروز انسداد است، این شرایط می‌تواند به واسطه دلایل دیگری شکل بگیرد.
از جمله دلایل بدخیم بروز انسداد می‌توان به تومور‌های سرطانی در دستگاه ادراری اشاره کرد. همچنین، شکل گیری توموری بدخیم در اندام‌های مجاور که روی بخش‌های دستگاه ادراری فشار وارد می‌کند، به عنوان مثال تومور‌های سرطانی روده، نیز می‌تواند دلیل بروز انسداد باشد.
از جمله دلایل خوش خیم انسداد نیز می‌توان به آنوریسم آئورت، بزرگ شدن یا بیرون‌زدگی دیواره سرخرگ آئورت در قسمت شکم اشاره کرد. فیبروز خلف صفاقی، تشکیل بافت فیبروز در قسمت پشت شکم، یکی دیگر از مواردی است که می‌تواند موجب بروز انسداد شود.
سنگ‌های کلیههمانگونه که پیشتر اشاره شد، شایع‌ترین دلیل بروز قولنج نفریتیک سنگ‌های کلیه هستند. این سنگ‌ها در اندازه‌های مختلف شکل گرفته و کلیه‌ها یا حالب‌ها را درگیر می‌کنند. زمانی که در تلاش برای ترک بدن هستند، سنگ‌های کلیه می‌توانند موجب بروز انسداد و در نتیجه آن درد شوند.
تقریبا 80 درصد موارد سنگ‌های کلیه از نوع کلسیمی هستند. به همین دلیل، شرایطی خاص با افزایش احتمال شکل گیری آن‌ها پیوند خورده اند که از آن جمله می‌توان به کم کاری تیروئید، کم تحرکی، باقی ماندن در حالت خوابیده در بلند مدت یا مصرف بیش از حد کلسیم اشاره کرد.
افرادی که عفونت‌های مکرر ادراری را تجربه می‌کنند نیز احتمال بیشتری دارد با تشکیل سنگ‌های کلیه مواجه شوند. این شرایط بین زنان نسبت به مردان شایع‌تر است. بیمارانی که سوند ادراری دارند در معرض خطر بیشتری برای عفونت قرار دارند، از این رو، احتمال تشکیل سنگ‌های کلیه نیز بیشتر می‌شود.
کمتر از 10 درصد موارد سنگ‌های کلیه از نوع اسید اوریک هستند. این شرایط بین افراد مبتلا به اختلال نقرس شایع است. گاهی اوقات، رژیم‌های غذایی سرشار از پروتئین که موجب افزایش اسید اوریک در خون می‌شود، در ایجاد سنگ‌های کلیه نقش دارند.
در نهایت، کمتر از یک درصد سنگ‌های کلیه با یک بیماری ژنتیکی به نام سیستینوریا (سیستین بالا در ادرار) مرتبط هستند. این شرایطی نادر است و از والدین به فرزند منتقل می‌شود.
علائم قولنج نفریتیکدرد شدید بارزترین علامت قولنج نفریتیک است. درد به طور ناگهانی و با شدت زیاد ظاهر می‌شود. درد در قسمت کمر آغاز شده و به سمت کشاله ران گسترش می‌یابد. این درد به طور معمول با موارد زیر همراه است:
تب. این شرایط همواره رخ نمی‌دهد. تب می‌تواند به واسطه خود درد یا عفونت دستگاه ادراری شکل بگیرد.
دیسوریا. این به دشواری و درد در دفع ادرار گفته می‌شود که با انسداد در ارتباط است.
پولاکیوری. این به تکرر ادرار گفته می‌شود. بیمار دفع ادرار با تکرر بیشتر را انجام می‌دهد، اما مقدار ادرار دفع شده در هر بار کم است.
هماچوری. در برخی موارد، سنگ‌های کلیه می‌توانند به مجاری ادرار آسیب رسانده و موجب مشاهده خون در ادرار شود.
تشخیص و درمانبه طور معمول، پزشکان قولنج نفریتیک را با بررسی علائم به سرعت تشخیص می‌دهند. درد بسیار مشخص است و بسیاری از بیماری‌ها علائم مشابهی با قولنج نفریتیک ندارند. با این وجود، پزشک برای تشخیص دقیق باید آزمایش‌های ادرار و تصویربرداری را انجام دهد.
تشخیص قطعی از طریق سونوگرافی کلیه و مثانه، جایی که بیشتر موارد وجود انسداد شناسایی شده و در مورد سنگ‌ها اندازه آن‌ها مشخص می‌شود، صورت می‌گیرد. فقط در مواردی که تصاویر بالینی نامشخص هستند به توموگرافی نیاز خواهد بود.
پس از تشخیص، روند درمان بر مبنای کاهش درد انتخاب می‌شود. اولویت این است که درد بیمار تسکین یابد. برای این منظور، پزشک دارو‌های ضد التهاب و ضد درد را تجویز می‌کند. دارو‌ها می‌توانند خوراکی یا تزریقی باشند. گزینه‌های تزریقی زمانی انتخاب می‌شوند که درد بسیار شدید بوده یا بیمار با استفراغ مواجه باشد.
درمان پس از دردزمانی که درد برطرف شد، برنامه ریزی برای رفع انسداد اقدام بعدی محسوب می‌شود. اگر به عمل جراحی نیاز باشد، پزشک زمان آن را برنامه ریزی خواهد کرد. اگر دلیل سنگ کلیه باشد، گزینه‌های درمانی مختلفی وجود دارند که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
هیدارتاسیون: زمانی که بیمار دارای سنگ‌های کلیه کوچک است، بهتر است منتظر دفع خود بخود آن باشد. بیمار می‌تواند با نوشیدن آب زیاد به این روند کمک کند.
سنگ شکن برون اندامی: در این روش از امواج شوک بیرون از بدن برای شکستن سنگ‌ها استفاده می‌شود تا از طریق ادرار دفع شوند.
اورتوسکوپی: این عمل جراحی برای خرد کردن و خارج کردن سنگ‌های کلیه بزرگ‌تر استفاده می‌شود.
