دستگاه کرایو سرجری (۱)

تحریریه پزشک امروز

دستگاه کرایوسرجری از یک سرمازا (کرایوژن) برای گرفتن گرما از بافت هدف به شکل مستقیم یا غیرمستقیم از طریق یک پروب سرد شده با کرایوژن، استفاده می‌کند. کرایوسرجی روش درمانی پذیرفته شده در فیلدهای درماتولوژی (امراض پوستی)، جراحی دهان، امراض زنان، اورولوژی، گوش و حلق و بینی و بیماری‌های چشمی است.

رایوسرجی می‌تواند برای درمان تومورهای بدخیم و خوش‌خیم، آکنه، زگیل و بواسیر، به کار رود. برخی از این درمان‌ها به بیهوشی نیاز ندارند. بافتی که به وسیله کرایوسرجی درمان شده اغلب در محل خود باقی می‌ماند تا با نکروز از بین برود. کرایوسرجری در جراحی‌های چشمی سه کاربرد چشم‌گیر دارد:

 ایجاد نکروز بوسیله سرما: برای از بین بردن یا تسکین درد تومورها و از بین بردن مژه‌های رشد کرده در داخل چشم

 ایجاد چسبندگی بوسیله سرما: برای خروج آب مروارید داخل کپسولی

 ایجاد التهاب بوسیله سرما: برای ترمیم جدایی شبکیه.

روش‌های مختلف کرایوسرجی به پروب‌هایی با طراحی‌های متفاوت نیاز دارد. پروب‌اهی مخصوصی برای درمان جراحی یک نوع آریتمی قلبی و از بین بردن بخشی از بافت استفاده می‌شود. تومورهای کبدی می‌توانند به وسیله پروب‌های کرایوسرجری هنگام عمل جراحی (درمان از نزدیک) درمان شوند.

تصویربرداری با اولتراسوند برای مکان‌یابی تومور و قرار دادن پروب در محل مناسب در این روش مورد استفاده قرار می‌گیرد. اولتراسوند همچنین می‌تواند برای هدایت تخریب سلولی پروستات به وسیله کرایوسرجری از خارج بدن به کار برده شود که یک روش درمانی پروستات با حداقل تهاجم است. مزایای این نوع جراحی، سهولت به کارگیری آن، نیاز اندک به مواد بیهوشی یا عدم نیاز به آن، اجتناب از خونریزی و مشکل‌های اندک پس از جراحی است.

ساختار فیزیکی- مکانیکی دستگاه

این دستگاه به سه شکل کنسول، STAND-ALONE و دستی موجود است. کنسول‌ها از سیلندر گاز سرمازا (اکرایوژن)، تنظیم‌کننده فشار، نمایشگر و کنترل‌کننده دستگاه تشکیل شده‌اند. این دستگاه‌ها دارای باتری هستند که اغلب می‌توان آن را با یک فیبر نوری و منبع نور برای روشن کردن بافت مجهز کرد.

دستگاه‌های دستی، دستگاه‌های سبک و قابل حملی هستند که اغلب از نیتروژن مایع به عنوان کرایوژن استفاده کرده و ممکن است یک بار مصرف و یا قابل استفاده مجدد باشند. پروب‌های تفنگی یا مداد مانند به دستگاه‌های کنسول متصل می‌شوند. پروب‌های چشم‌پزشکی که قابل استریل شدن هستند. برای انواع جراحی در دسترس قرار دارند. پروب‌ها ممکن است خمیده یا صاف باشند و اغلب به شکل و اندازه یک مداد هستند.

دو نوع اصلی از کرایوسرجری وجود دارد: گروه اول آنهایی که از نیتروژن مایع و گروه دیگر آنهایی که از اکسیدنیتریک (NO2) یا دی‌اکسیدکربن (CO2) استفاده می‌کنند. تمام کرایوسرجری‌ها از سیستم بسته یا باز استفاده می‌کنند. در سیستم بسته کرایوسرجری، ماده سرمازا (کرایوژن) که درون یک پوشش ایزوله داخل پروب توخالی جریان پیدا می‌کند، سرپروب را سرد کرده؛ سپس داخل پروب برمی‌گردد.

در جراحی چشم، بیشتر از سیستم‌های بسته استفاده می‌شود؛ زیرا کنترل بهتری روی سرعت سرد شدن و ناحیه یخ زده شده، فراهم می‌کنند. در کرایوسرجری‌ها با سیستم باز، از ماده سرمازا به‌طور مستقیم برای هدف قرار دادن بافت استفاده می‌شود. برای ایجاد نکروز در اثر سرما (کرایو نکروز) به کار می‌رود و به ندرت در جراحی چشم مورد استفاده قرار می‌گیرند. NO2 و CO2 اغلب برای استفاده در دستگاه‌های کرایوسرجی با سیستم باز مناسب نیستند، به این دلیل که یخ ناشی از ماده سرمازا، روی بافت ممکن است بزرگ شود و ناحیه بافت مورد نظر را از اسپری ماده سرمازا جدا کند.

کرایوسرجری‌ها با نیتروژن مایع می‌توانند باز یا بسته باشند (در هر دو سیستم می‌توانند مورد استفاده قرار گیرند). کرایوسرجری با نیتروژن مایع می‌تواند دما را تا 196- درجه سانتیگراد پایین آورد که برای از بین بردن تومورهای خوش‌خیم و بدخیم مناسب است؛ همچنین از اولتراسوند برای هدایت پروب‌ها و اجتناب از نابودی بافت سالم استفاده می‌شود.

برای خواندن بخش دوم- دستگاه  کرایو سرجری- اینجا کلیک کنید.