در تقویم روزهایی از سال برای بزرگداشت افراد یا مناسبت خاص نام گذاری شده است و در این میان، روز 1 دی به عنوان «روز ملی-مردمی پیشگیری از سوختگی» در دل آن جای گرفته است. هر ساله افراد زیادی به علت سوختگی جان خود را از دست داده یا معلول می‌شوند. سوختگی رنج جسمی، روحی و هزینه‌های مالی فراوانی را به بیماران تحمیل می‌کند و این درحالیست که این اتفاق به راحتی قابل پیشگیری است.
دکتر محمد جواد فاطمی، رییس هیات مدیره انجمن ققنوس در نشست خبری «روز ملی-مردمی پیشگیری از سوختگی» اظهار داشتند که آمار سوختگی در ایران، 8 برابر میانگین جهانی بوده و متاسفانه سالانه بیش از 3000 نفر جان خود را بر اثر سوختگی از دست می‌دهند.
دکتر فاطمی در ادامه این نشست به صحبت در مورد رتبه و وضعیت سوختگی در ایران، فلسفه ایجاد و اهداف انجمن ققنوس پرداختند.
وضعیت پیشگیری و وقوع سوختگی در ایران
حادثه سوختگی مخصوص کشورهایی است که از نظر اجتماعی و اقتصادی در سطح پائینی به سر می‌برند و به همین علت زمانی که آمار جهانی مربوط به سوختگی را مرور می‌کنیم بیشترین آمار متعلق به کشورهایی از جمله: هند، بنگلادش، پاکستان، کشورهای جنوب آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین است. این در حالی است که کشورهای آمریکا، کانادا، نیوزیلند و کشورهای اروپایی کمترین آمار سوختگی را دارند و سوختگی جزو دغدغه‌های اصلی آن‌ها به شمار نمی‌رود.
متاسفانه، ایران جزو کشورهایی است که شرایط مناسبی ندارد و آمار سوختگی در آن بالا است. سازمان بهداشت جهانی، کشورها را براساس وضعیت اجتماعی و اقتصادی به چند گروه تقسیم کرده است که متاسفانه ایران از نظر پیشگیری از سوختگی آخرین کشور و از نظر میزان وقوع آتش‌سوزی و بروز سوختگی اولین کشور در بین هم‌گروهی‌های خود است. تقریبا در ایران آمار سوختگی هشت برابر متوسط جهانی است. در ایران نه تنها آمار سوختگی و بستری در بیمارستان‌ها بیشتر است، بلکه میزان مرگ‌ومیر ناشی از سوختگی و عوارض و ناتوانی های بعد از سوختگی نیز آمار قابل توجهی دارد.
به گفته دکتر فاطمی، سوختگی بیشتر در کشورهایی اتفاق می‌افتد که سطح اجتماعی و اقتصادی پایین‌تری دارند و متاسفانه احتمال وقوع این قبیل از حوادث در طبقات ضعیف‌تر این کشورها نیز بالاتر است. بنابراین، می‌توان گفت سوختگی مربوط به دهک‌های پایین جامعه بوده و عموما این دهک‌ها توانایی پرداخت هزینه‌های درمانی و بازتوانی را ندارند.
وضعیت بیماران سوخته در ایران
اگر به آمار سوختگی در ایران نگاه کنیم، درمی‌یابیم که میزان وقوع سوختگی در ایران بالاست و این در حالیست که اکثرا این بیماران سوخته استطاعت مالی کافی ندارند و بعد از سوختگی علاوه بر ضعیف‌تر شدن شرایط مالی آن‌ها دچار از کارافتادگی نیز می‌شوند. به همین خاطر کسانی که دچار سوختگی می‌شوند با مشکلات متعدد جسمانی و روانی روبرو هستند. از جمله مشکلات جسمانی می‌توان به چسبندگی، اِسکارها، تغییر شکل اعضای بدن، ناهنجاری‌ها و ناتوانی اشاره کرد. از نظر روانی نیز این افراد بعد از حادثه سوختگی روزهای سختی را پشت سر می‌گذارند؛ خاطرات حادثه سوختگی را همیشه در ذهن خود مرور می‌کنند، تصور آن‌ها از خودشان تغییر می‌کند، اعتماد به نفسشان را از دست می‌دهند و دچار افسردگی می‌شوند.
با توجه به این مطالب می‌توانیم بگوییم که سوختگی یک فرآیند بسیار پیچیده و فاجعه‌بار است که تنها به شخص بیمار مربوط نمی‌شود و تمام اعضای خانواده را درگیر آن می‌کند. اکثر این افراد، از نظر اجتماعی گوشه‌گیر می‌شوند و تمایلشان را برای شرکت در بین افراد دیگر از دست می‌دهند و حتی شاید شغل خود را از دست بدهند و یا در روابط زناشویی دچار مشکل شوند.
فلسفه وجودی انجمن ققنوس چیست و چه هدفی را دنبال می‌کند؟
متاسفانه، سیستم‌های دولتی ایران مانند بهزیستی، وزارت بهداشت و درمان و تمام وزارت‌خانه‌هایی که موظفند در استانداردسازی و کاهش میزان سوختگی فعالیت داشته باشند یا به درمان و بازتوانی بیماران سوخته کمک کنند به درستی وظایف خود را انجام نمی‌دهند و این مسئله می‌تواند به دلیل سوء مدیریت، نداشتن بودجه کافی، بروکراسی اداری و هزاران علت دیگر اتفاق بیفتد.
هر زمان که دولت‌ها در حل مشکلات ناتوان باشند، مردم نقش پررنگ‌تری پیدا می‌کنند و سازمان‌ها و انجمن‌های مردمی در راستای حل این مشکلات قدم بر می‌دارند. بنابراین، ناتوانی دولت در حل مشکل سوختگی فلسفه وجودی انجمن ققنوس است. کاهش آمار سوختگی، بهبود شرایط درمان مردم و بازگشت به زندگی بیماران سوخته از جمله اهدافی هستند که اعضای انجمن ققنوس برای رسیدن به آن‌ها تلاش می‌کنند.
انجمن ققنوس از سال 1394 با اخذ مجوز از وزارت کشور فعالیت خود را آغاز کرد. در ابتدا، انجمن ققنوس با حضور و مشارکت افراد دلسوزی بنا به مراجعه و درخواست قربانیانی که از همه جا ناامید بودند و حتی به خودکشی فکر می‌کردند، شکل گرفت.
این انجمن، با هدف حمایت از بیماران سوخته و رسیدگی به امور افراد بستری در بیمارستان شکل گرفت که به دلایل مختلفی قادر به حل مشکلات و بازگشت به زندگی نبودند. با گذشت زمان متوجه شدیم که مشکل سوختگی تنها با رسیدگی و حمایت از بیماران و بهبود شرایط بستری در بیمارستان برطرف نمی‌گردد و باید فعالیت‌های پیش از وقوع سوختگی در راستای آموزش و فرهنگ‌سازی به منظور کاهش احتمال این حادثه انجام گردد. بنابراین، تصمیم گرفتیم به جای آن که اجازه دهیم افراد جامعه دچار حوادث سوختگی شوند و سپس به کمک آن‌ها برویم راه جدیدی را در پیش بگیریم و آن راهی نیست جز آموزش درست برای پیشگیری از حوادث سوختگی و استانداردسازی!
کمیته پیشگیری از سوختگی یکی از مهم‌ترین کمیته‌های انجمن ققنوس است که سعی آن بر آموزش درست برای پیشگیری از سوختگی است. در انجمن ققنوس ما بر این باوریم که پیشگیری راه‌حل بهتر و مطمئن‌تری برای رفع مشکلات سوختگی در ایران است. کمیته پیشگیری انجمن ققنوس سعی کرده با رایزنی با وزارت بهداشت، تشکیل کمیته ملی پیشگیری در وزارت بهداشت، رایزنی با وزارت آموزش و پرورش، وزارت نیرو، وزارت کشور، شهرداری‌ها و سایر ارگان‌ها مانند آتش‌نشانی‌ها و سایر سازمان‌های همسو که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم با مشکل سوختگی ارتباط دارند به آگاهی‌بخشی مردم و مسئولین در مورد مشکل سوختگی و راه‌حل‌های آن موثر باشد.
از جمله فعالیت‌های این کمیته می‌توان به تهیه کتاب و کلیپ آموزشی، برگزاری کارگاه و کلاس آموزشی، ثبت روز 1 دی به عنوان روز ملی پیشگیری از سوختگی، ایجاد کمپین و فعالیت در فضای مجازی و تلویزیون برای جلوگیری از وقوع حوادث اشاره کرد. ققنوس سعی دارد با انجام این قبیل فعالیت‌ها به مردم ایران یاد بدهد که پیشگیری از سوختگی آسان است ولی اگر دچار سوختگی شویم، شرایط به مراتب سخت‌تر خواهد بود و زندگیمان تغییر خواهد کرد.
- بهبود فرآیند درمان بیماران سوخته
یکی از فعالیت‌های دیگری که توسط انجمن ققنوس انجام می‌شود، بهبود فرآیند درمان بیماران سوختگی در کشور است. با توجه به این که در ایران ما در زمینه‌های مختلفی مانند استاندارد بودن بیمارستان‌ها، کافی بودن تجهیزات، دسترسی به انواع پانسمان‌ها و پمادهای مختلف برای سوختگی، به‌روز بودن اطلاعات مربوط به سوختگی، کافی بودن تعداد تخت‌ها و بخش‌های ویژه مراقبت از سوختگی با کاستی‌هایی زیادی روبرو هستیم، انجمن ققنوس با همکاری مراکز سوختگی کشور با انجام فعالیت‌های از جمله استانداردسازی فضای فیزیکی بیمارستان‌ها و تجهیز آن، تدوین راهنماهای سوختگی، آموزش سوختگی، درخواست استانداردسازی بیمارستان‌ها از وزارت بهداشت، پیگیری ساخت بیمارستان سوختگی تهران و سایر فعالیت‌های مشابه سعی کرده به بهبود شرایط کمک کند.
در خصوص بازتوانی و حمایت از بیماران سوخته، ملاقات از بیماران، مشاوره برای قبول سوختگی، امیدوار کردن آن‌ها به آینده، ترغیب آن‌ها به شرکت در جلسات فیزیوتراپی و کاردرمانی برای بازگشت به زندگی، تهیه بسته‌هایی غذایی و حمایتی شامل مکمل‌های غذایی و کمک به پرداخت هزینه‌های درمان از جمله حمایت‌های روانی انجمن پیش از ترخیص بیماران از بیمارستان از جمله فعالیت‌های انجمن است.
پس از ترخیص هم با رایگان‌سازی ویزیت جراحی پلاستیک، انجام جراحی‌های ترمیمی و پلاستیک رایگان، کمک به فیزیوتراپی و کاردرمانی بعد از ترخیص، مشاوره‌های روانی، آموزش شغل و شیوه پیدا کردن کار، برگزاری دورهمی و اردو برای بیماران سوختگی، سعی می‌کنیم از بیماران سوخته حمایت کنیم.
خوشحالیم که در این راه، افراد بسیاری همراه ما هستند و به کمک آن‌ها توانسته‌ایم به بیماران زیادی کمک‌رسانی کنیم و روز به روز شاهد افزایش تعداد خیرین و موسسه‌های حمایت‌گر انجمن ققنوس مانند موسسه گلرنگ، زیبا گیسو، وقت زندگی و ... هستیم.
امیدواریم که روز به روز با کمک و حمایت شما عزیزان شاهد موفقیت‌های بیشتر و پرواز ققنوس باشیم.
