خبرگزاری فارس: برنامه تلویزیونی جهان‌آرا دوشنبه شب (8آذرماه99) با حضور سیدشمس‌الدین حسینی وزیر اسبق اقتصاد و نماینده مجلس شورای اسلامی و با موضوع «بررسی ابعاد اقتصادی آسیب‌های فتنه 88» از شبکه افق سیما پخش شد.
حسینی در ابتدای این برنامه در پاسخ به پرسشی در خصوص محاسبات دشمن برای فشار به مردم ایران پس از فتنه سال 88 اظهار داشت: محاسبات دشمن به جهاتی خیلی دقیق بود و برای اینکه یک دولت و حتی حاکمیت را به چالش بکشند، به دو کار تضعیف مشروعیت و کارآمدی دولت و حاکمیت احتیاج داشتند.
وی افزود: در نیمه اول دهه 80 ما بهترین عملکرد‌ها را در حوزه اقتصادی داشتیم و انتخابات سال 1388 هم که برگزار شد، یکی از بهترین مشارکت‌ها رقم خورد و نوع صف‌آرایی انتخابات سبب شد که مردم با شور و جدی وارد انتخابات شوند؛ ولی نتیجه انتخابات گویی آن چیزی نبود که آن‌ها می‌پسندیدند و اینجا فرصت فراهم شد تا با طرح مباحثی مثل «تقلب»، مشروعیت دولت را زیر سوال برده و با تحریم‌ها بار دیگر دولت را بزنند.
جنس تحریم‌های سال‌های 88 و 89کاملاً متفاوت است
وزیر اسبق اقتصاد در پاسخ به آن دسته از افرادی که نمی‌پذیرند فتنه 88 باعث ایجاد تحریم‌های بیشتر و مشکلات اقتصادی در کشور شد، خاطرنشان کرد: جنس تحریم‌های سال‌های 1388 و 1389 کاملاً متفاوت است و نوع حقوق بشری به آن اضافه شد و اتفاقاً یکی از آدرس‌های غلطی که داده شد، این بود که به جای اینکه ماهیت تحریم‌های جدید را تحلیل کنیم و آثار و پیامد‌های آن را به نوعی معرفی کنیم، تاکید داشتند که این تحریم‌ها به هر دلیل همیشه بوده است.
وی با بیان اینکه هیچ موقع در تاریخ نداشتیم که بانک مرکزی تحریم شود، تصریح کرد: وقتی تحریم بانک مرکزی مطرح شد، کسانی که بیش از همه مخالف بودند که چنین اتفاقی نمی‌افتد، خود کارشناسان بانک مرکزی بودند و می‌گفتند بانک مرکزی مستقل از دولت است و امکان تحریم وجود ندارد، ولی تحریم شد و تحریم بانک مرکزی برای اولین بار اتفاق افتاد و قابل قیاس با هیچ تحریمی نیست.
حسینی در پاسخ به سوالی درخصوص تاثیر تحریم‌ها و عملکرد دولت دهم و برخی حاشیه‌های این دولت که موجب افزایش قیمت کالا‌های سرمایه‌ای مثل خودرو و ارز در کشور شد، اظهار داشت: وقتی دولت تغییر کرد ارز 2970 تومان بود و امروز آن‌هایی که منصف هستند می‌توانند قضاوت کنند که یک دولتی بوده که هسته‌ای را تعطیل نکرده و به جلو برده، زیر بار FATF و امثالهم نرفته و با اینکه تحریم بانک مرکزی و نفت در دوره اول اتفاق افتاد، عملکرد و رشد اقتصادی اش و میزان توسعه زیرساخت‌ها را ببینید.
وزیر اسبق اقتصاد افزود: آن‌هایی که در انتقاد به دولت‌های قبلی می‌گفتند 70 درصد مشکلات به خاطر مدیریت داخلی است، الان چه می‌گویند؟ حرف تحریم را نمی‌زنند؟ همان کسانی که این همه ادعا داشتند، جریان هسته‌ای را تعطیل کردند و دلار را هم چند برابر کردند.
وزیر اسبق اقتصاد با بیان اینکه پس از تحریم‌ها صادرات نفت از بیش از دو میلیون بشکه به حدود یک میلیون بشکه رسید و آیا این کاهش عرضه ارز نیست، گفت: آیا دولت و کشور ذخیره ارزی نداشت؟ بالاترین ذخیره ارزی را داشتیم و بیش از یکصد میلیارد دلار ذخیره ارزی داشتیم، ولی نمی‌توانستیم این ارز‌ها را جابجا کنیم.
وی افزود: تولید نفت ما بر اثر تحریم‌ها 40 درصد کاهش پیدا کرد و صادرات هم خیلی بیش از این کاهش یافت و این در حالی است که نفت در تولید ملی 25 درصد سهم دارد و این یعنی خود این مسئله به تنهایی 10 واحد درصد رشد اقتصادی کشور را کاهش می‌دهد.
حسینی تاکید کرد: اگر ما در خصوص نرخ ارز صحبت می‌کنیم، باید بازار ارز را تحلیل کنیم و اثر بیش از نصف شدن درآمد نفت را ببینیم و اثر مسدود شدن جابجایی ارز را ببینیم و اگر در خصوص رشد اقتصادی صحبت می‌کنیم، این‌ها را موشکافی کنیم.
قوانین برنامه توسعه ما متناسب با تحریم اقتصادی پیش بینی نشده
وزیر اسبق اقتصاد با بیان اینکه قوانین برنامه توسعه ما متناسب با پدیده‌ای مثل تحریم اقتصادی پیش بینی نشده و هنوز هم اینگونه است، اظهار داشت: به همین دلیل مستقل از این دولت و آن دولت باید به مباحثی مثل اقتصاد مقاومتی برگردیم.
وی با بیان اینکه یکی از پیشنهاداتی که در دوران مسئولیتم در وزارت بازرگانی مطرح شد این بود که نظامات تصمیم‌گیری کشور مربوط به شرایط عادی هست و با این شرایط نمی‌توانیم در برابر جایی مثل اوفک مبارزه کنیم، گفت: آن‌ها نهادی به اسم اوفک دارند که کارش طراحی تحریم‌ها هست و فوق العاده هم پر قدرت است، ولی ما هنوز ستاد ثابتی در کشور نداریم.
حسینی با بیان اینکه در سال 90 و 91 جلسات منظمی با حضور رئیس جمهور و اعضای تیم اقتصادی دولت تشکیل می‌شد، خاطرنشان کرد: یکی از تحریم‌هایی که می‌خواستند اعمال کنند، تحریم بنزین بود و در این خصوص دو اقدام صورت گرفت که هر دو اقدام بعدا مورد هجمه قرار گرفت که یکی هدفمند کردن یارانه‌ها بود که باعث اصلاح مصرف انرژی شد و دیگری تولید بنزین و افزایش خودکفایی سوخت بود.
وی افزود: بخش عمده‌ای از نوسانات رشد اقتصادی ایران ناشی از نوسانات بخش نفت است و به ویژه وقتی نوسان مقداری باشد، اثر تحریم‌ها بسیار شدید می‌شود.
وزیر اسبق اقتصاد ادامه داد: یادم هست همان زمان هیلاری‌کلینتون مصاحبه کرده و گفته بود که ما قصد تحریم بنزین را داشتیم که این‌ها با طرح هدفمندی این برنامه ما را منتفی کردند.
خام‌فروشی نفت، مشتری‌هایمان را به چند کشور محدود می‌کند
وی تاکید کرد: وقتی بنزین و فرآورده تولید کنیم، همه کشور‌ها خریدار آن هستند، ولی خام‌فروشی نفت، مشتری‌هایمان را به چند کشور محدود می‌کند، دقیقا شرایطی که تحریم‌ها اثرگذار می‌شوند.
حسینی با اشاره به اینکه متوجه شدیم که باید سامانه‌های تجاری ما یعنی واردات و صادرات و ثبت سفارشمان با سامانه گمرکی ما یعنی ورود و خروج کالا و سامانه بانکی و ارزی ما با هم متصل باشند، خاطرنشان کرد: مرکزی تحت عنوان «مرکز مبادله» درست کردیم و جالب اینکه بعد از تغییرات دولت، یکی از مراکزی که تعطیل شد همین مرکز مبادله بود و بعد‌ها هیچ تلاش موفقی در خصوص اینکه چیزی جایگزین آن شود، نشد.
وی در تشریح ایرادات سامانه نیما در مبادله ارز، اظهار داشت: مورد داریم که چند صد تاجر مال‌باخته که عمده آن تولید کننده هستند، جلوی بانک مرکزی و مجلس شورای اسلامی صف می‌کشند و علتش این است که آن افراد از اینجا ارز خریده‌اند در شرایطی که کسی که اینجا ارز می‌فروخته کلاهبردار بوده است.
حسینی تاکید کرد: اگر ما موفق شدیم که بازار ارز را کنترل کنیم، مربوط به این است که موفق شدیم یک اشراف اطلاعاتی و اجرایی با وصل کردن سامانه‌های اطلاعاتی و حلقه ثبت سفارش و تخصیص ارز و ورود و خروج کالا برقرار کنیم.
نماینده مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه در ماه‌های گذشته میلیون‌ها تن کالای اساسی در گمرک ذخیره شده بود و این به اختلاف نظر بین وزارت صمت و بانک مرکزی بر می‌گشت، گفت: یکی از جا‌هایی که به شدت آسیب‌پذیر بودیم، در بخش غذا بود و می‌توانید بررسی کنید ببینید که برای افزایش تولید پروتئین در کشور و به طور مشخص مرغ و گوشت در برابر تحریم‌ها چه برنامه‌ای در سال‌های 90 و 91 اجرا شد.
وی با بیان اینکه پالایشگاه ستاره خلیج فارس به عنوان بزرگترین پالایشگاه جهان دقیقاً بعد از تحریم‌ها شروع شد و بالغ بر 90 درصد پیشرفتش مربوط به زمان دولت قبل بود، اظهار داشت: آیا غیر از این است که همه باور دارند که بخش عمده‌ای از پیشرفت علمی در آن زمان اتفاق افتاد و آیا غیر از این است که یکی از مهمترین بخش‌های تحریم حوزه علمی بوده است.
جهش تولید مسکن دقیقاً بعد از تحریم‌ها بود
حسینی با بیان اینکه از سال 57 تا سال 99 یکی از مهمترین مشکلات کشور مسکن بوده است، گفت: جهش تولید مسکن دقیقاً بعد از تحریم‌ها بوده است، اما من نمی‌خواهم بگویم که تحریم‌ها منجر به جهش مسکن شد بلکه می‌گویم کار صورت می‌گرفت و اگر در جایی، بازار کالا روی گرده مردم فشار می‌آورد، در جای دیگری مثل بازار مسکن تلاش می‌شد تا این فشار کاهش پیدا کند.
وزیر اسبق اقتصاد در پاسخ به آن دسته از افرادی که مسئله FATF را به دولت قبل و دوران وزارت مرتبط می‌کنند، تصریح کرد: سال 87 که وزیر اقتصاد شدم، یکی از قوانینی که توسط به ما ابلاغ شد قانون مبارزه با پولشویی بود که یک قانون داخلی بود.
وی افزود: مسئله پولشویی جدید نیست و حدود 20 سال پیش در دوران ریاست مرحوم نوربخش بر بانک مرکزی دستورالعمل مبارزه با پولشویی تصویب شد که کاملاً داخلی بود.
حسینی با اشاره به اینکه قانون مبارزه با پولشویی در سال 87 ابلاغ شد و وزیر امور اقتصاد و دارایی رئیس شورای عالی مبارزه با پولشویی هست، گفت: من مرّ قانون را اجرا و دستورالعمل‌ها را تهیه کردم و کار را پیاده و شروع به فعالیت کردم.
وزیر اسبق اقتصاد افزود: ما لایحه‌ای را تحت عنوان لایحه مبارزه با تامین مالی تروریسم تهیه کردیم و آن را به مجلس شورای اسلامی پیشنهاد دادیم. در واقع سیاست حقوقی ما در برابر پدیده‌ای مثل مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم، گرفتن‌مجوز قانونی از مجلس شورای اسلامی بود و این اتفاق افتاد.
وی تاکید کرد: به همان موازات که ما زیر ساخت‌های مقابله با پولشویی و تامین مالی تروریسم را آماده می‌کردیم، جریمه‌ها و پنالتی‌هایی که آن‌ها برای ما وضع می‌کردند، بیشتر می‌شد.
انتقاد معاون سازمان ملل از FATF
حسینی با بیان اینکه FATF زیرمجموعه سازمان ملل نیست، خاطر نشان کرد: زمانی که من وزیر امور اقتصاد و دارایی بودم، معاون سازمان ملل که یک روسیه بود و مهمان وزیر کشور بود با من ملاقات کرد و خود او از عملکرد FATF منتقد بود و انتقاداتش هم این بود که ما جایی تحت عنوان سازمان ملل داریم که یک جایگاه رسمی و قانونی دارد و این را گروهی از کشور‌ها تاسیس کرده‌اند و در آن نفوذ دارند.
وزیر اسبق اقتصاد با بیان اینکه تروریسمی که ما در قانون مبارزه با تامین مالی تروریسم تدوین کردیم، دقیقاً مطابق با قانون اساسی ما بود، گفت: بعد از اجرای برجام، فشار‌هایی شدت گرفت مبنی بر اینکه در راستای اجرای برجام باید توصیه‌های FATF را اجرا کنید.
وی در عین حال با بیان اینکه ما با FATF گفتگو می‌کردیم، اظهار داشت: ما از کارکرد سازمان ملل راضی نیستیم و بیشترین انتقادات را از سازمان ملل آقای احمدی‌نژاد داشت، ولی هر سال در آنجا سخنرانی هم می‌کرد. ما باید با آن‌ها گفتگو کنیم، ولی بحث بر سر این هست که آیا باید وارد گفتگو و معامله با آن‌ها بشویم تا توصیه‌های آن‌ها را اجرا کنیم و حداکثر امتیازی که آن‌ها به ما بدهند این است که ما را از لیست سیاه بیرون نیاورند و بین زمین و هوا معلق بگذارند.
درخواست تعهدات سطح بالای سیاسی از سوی FATF پس از برجام
وی افزود: بعد از تغییر دولت و بعد از برجام، FATF در نامه‌ای گفت که شما باید یک تعهد سطح بالای سیاسی بدهید تا شما را از لیست سیاه معلق کنم. دولت وقت تعهد داد که من این کار‌ها را می‌کنم و جالب این است که یکی از تعهداتی که خواسته بود، این بود که تعریف‌تان را از تروریسم تغییر دهید.
حسینی در پاسخ به این سوال که پذیرش شروط FATF در اقتصاد ما چقدر تاثیرگذار خواهد بود، اظهار داشت: ثبات ارزی که اتفاقا در همین دولت هم شاهد آن بوده ایم مربوط به زمانی بوده که در لیست سیاه FATF بودیم و بعد از برجام از لیست یا همان لیست اقدام مقابله‌جویانه FATF تعلیق شدیم، ولی خروج آمریکا از برجام شروع شوک‌های ارزی بود به رغم اینکه همچنان ما در لیست سیاه در حالت معلق بودیم.
این نماینده مجلس افزود: FATF تجارت را ممنوع نمی‌کند، بلکه کنترل‌های سخت‌تری بر آن وضع می‌کند. در این سال‌ها هر ساله 40 میلیارد دلار صادرات غیر نفتی داشتیم و بیش از این هم واردات داشتیم و مگر FATF نبوده است. ولی پرداخت چند میلیون دلار پول یک مربی را به این مسئله گره می‌زنند.
وی با بیان اینکه من و وزیر فعلی اقتصاد می‌توانیم روی این مسائل به جمع بندی برسیم، ولی امان از زمانی که افراد سیاسی این مسائل را مطرح می‌کنند، اظهار داشت: شوک‌های ارزی ما ناشی از تحریم‌های اولیه و ثانویه آمریکایی‌هاست و البته ساختار‌ها و سیاست‌های خودمان هم سر جای خودش قرار دارد.
در بیانیه لوزان و ژنو دنبال رفع تحریم ثانویه بودند، ولی تحریم ارزی تحریم اولیه بود
حسینی ضمن اشاره به اینکه ما وقتی با آن‌ها در مورد تحریم حرف می‌زدیم، شناختی از تحریم نداشتیم و کسانی هم که سال‌ها با تحریم دست و پنجه نرم می‌کردند را نه تنها به بازی نگرفتیم بلکه تمسخر و تحقیر هم کردیم، اظهار داشت: در اولین بیانیه‌هایی که در ژنو و لوزان صادر شد به جای اینکه به دنبال رفع انسداد‌های ارزی باشند، سهمیه ارزی گرفتند. یا به جای اینکه در هم تنیدگی‌های تحریم‌های اولیه و ثانویه را درک کنند، گفتند تحریم‌های ثانویه را بر می‌داریم و تحریم‌های اولیه بماند، در صورتی‌که مسئله ارز مربوط به تحریم‌های اولیه است.
باید پیامد‌های رد کردن کلیات بودجه را ببینیم
نماینده مردم تنکابن در مجلس با تاکید بر اینکه حتماً بودجه نیازمند اصلاح است، اظهار داشت: اگر فرآیند این بود که ما بودجه را رد می‌کردیم و اجازه داشتیم که خودمان دوباره بنویسیم و یا فکر می‌کردیم که بودجه بهتری دوباره برمی‌گردد، من هم طرفدار رد کردن کلیات بودم، ولی باید پیامد و نتیجه این رد کردن را ببینیم.
وی با تاکید بر اینکه: بودجه‌ای که امروز کسری تراز عملیاتی و مازاد و فزونی هزینه‌هایش نسبت به درآمدش 320 هزار میلیارد تومان هست، بودجه خوبی نیست، اظهار داشت: از طرفی بخش‌هایی مانند منابع حاصل از سرمایه گذاری نفت با پیش‌فرض‌هایی مثل دو میلیون و 300 هزار بشکه نفت، پیش‌بینی شده که این پیش فرض‌ها درست نیست؛ در صورتی که امروز نرخ ارز حدود 25 هزار تومان هست و ارز 4200 تومانی هم در بازار وجود دارد و وقتی این‌ها را کنار هم می‌گذاریم، می‌بینیم هم در کلان بودجه و هم در اجزای بودجه در کنار ناترازی‌ها، بسیاری از واقعیت‌هایی که باید لحاظ می‌شد، نشده است.
