حمیرا حیدریان؛ در تابستان سال 1395 بخش بزرگی از کویر لوت که بین سه استان کرمان، سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی واقع شده به‌عنوان نخستین جاذبه طبیعی کشور در فهرست آثار جهانی یونسکو قرار گرفت. این اتفاق تحول بزرگی در وضعیت اقتصادی و گردشگری منطقه لوت بویژه در مناطق حاشیه‌ای آن به‌وجود آورده است، به‌طوری که میزان ورود و بازدید گردشگران از این جاذبه طبیعی بکر به طور چشمگیری افزایش داشته است.
کلوت‌ها، ریگ یلان، جنگل نبکا، رود شور، منطقه گندم بریان (گرم‌ترین نقطه زمین) از جمله جاذبه‌های کویری شهداد بشمار می‌رود. اما از دوسال قبل در دل این کویر و در نقطه جوشان آن زیست هر جنبنده‌ای در آن چندان ممکن نیست، با بارندگی‌های فصلی دریاچه‌ای به‌وجود آمد که امروز به آن دریاچه لوت گفته می‌شود نامی که به گفته کارشناسان پیشینه تاریخی دارد و به گود «مک سر» مشهور است.
حال این دریاچه زیبا در دل کویر نه تنها پدیده شگفت انگیزی را جلوی چشم گردشگران و دوستداران طبیعت باز کرده بلکه میزبان پرندگان مهاجری است که صد‌ها کیلومتر مسافت را از مقصد سیبری به این نقطه طی کرده‌اند و از این خان گسترده بهره می‌برند؛ اما اینکه عمر این دریاچه زیبا و میزبانی از پرندگان و دوستداران آن‌ها تا چه زمانی باشد سؤالی است که مسئولان به آن پاسخ می‌دهند.
از دو سال قبل با بارش‌های متناوب در منطقه بیابان لوت و طغیان آب به سمت راور و شهداد گود «مک سر» آبگیری شد. با پر شدن این گودال پرندگان مهاجر نیز به این منطقه آمدند. بیابانی که به‌دلیل گرمای بسیار بالا هیچ جنبده‌ای در آن زندگی نمی‌کرد حالا مقصد پرندگان مهاجر شده است.
مدیرپایگاه محوطه میراث جهانی کویر لوت شهداد ضمن بیان این مطلب گفت: دریاچه‌ای که امسال بواسطه بارش‌های باران و سیلاب‌ها در کویر شهداد ایجاد شده است پدیده جدیدی نیست. از قدیم این منطقه به نام گود مک سر شناخته می‌شود و افراد محلی از آن نمک برداشت می‌کردند.
معین افضلی با بیان اینکه این دریاچه به‌دنبال بارش‌های متناوب دو سال اخیر شکل گرفته، افزود: عمق این دریاچه حدود هفت متر است و مساحت 60 هکتاری دارد. در صورت ادامه روند بارندگی و آبگیری آن می‌توان به ماندگاری این دریاچه با توجه به گرم بودن این منطقه و بالا بودن میزان تبخیر آب، امیدوار بود.
افضلی تصریح کرد: تلاقی دریاچه جوان لوت با طبیعت منحصر به فرد منطقه، زیبایی دوچندانی پدید آورده و از زمان تشکیل دریاچه تا پیش از شیوع بیماری کرونا شاهد سفر گردشگران داخلی و خارجی برای بازدید از این پدیده طبیعی بوده‌ایم؛ به‌طوری که در برخی هفته‌ها، نزدیک به 6 هزار نفر از این منطقه بازدید می‌کرده‌اند.
وی با اشاره به وسعت منطقه لوت و کاهش نگرانی بازدیدکنندگان از ابتلا به این بیماری در این منطقه اظهار داشت: باتوجه به اینکه منطقه از وسعت زیادی برخوردار است، بازدید از این دریاچه تعطیل نیست، اما آنچه نگران کننده است، عدم رعایت پروتکل‌های بهداشتی از سوی مردم است.
متأسفانه افرادی نیز که بهداشت فردی را رعایت کرده و از ماسک و دستکش استفاده می‌کنند، با بی‌توجهی به محیط زیست و طبیعتی که متعلق به همه است، وسایل شخصی و استفاده شده خود را در محیط رها می‌کنند.
این اتفاق باعث ایجاد آلودگی در منطقه خصوصاً دریاچه می‌شود که پرندگان نیز در آن زیست می‌کنند. این کار نه تنها به محیط زیست آسیب می‌زند بلکه از نظر زیبایی نیز چهره منطقه را تحت تأثیر قرار می‌دهد. لازم است در این خصوص فرهنگ‌سازی بیشتری صورت گیرد.
وی با اشاره به ثبت جهانی بیابان لوت خاطرنشان کرد: این دریاچه در عرصه بیابان لوت قرار دارد و مساحت این بیابان که به ثبت جهانی رسیده است به‌صورت مرتب مورد ارزیابی یونسکو قرار دارد. نتیجه ارزیابی‌های این سازمان مثبت است. باید شرایط آن را ارتقا بدهیم و در این مسیر می‌توانیم از تجارب کشور‌های دیگر مانند مراکش و نامیبیا استفاده کنیم.
وی جذب هزاران گردشگر داخلی و خارجی را باعث افزایش رونق اقتصادی منطقه و ورود تور‌های گردشگری را از مزایای دریاچه لوت دانست و بیان کرد: این یک امتیاز بزرگ است. وجود چنین جاذبه‌ای در دل کویر باعث جذب سالانه هزاران توریست در این منطقه در پیش از شیوع بیماری کرونا شده بود. با پایان یافتن این بیماری باز هم شاهد افزایش گردشگر خارجی خواهیم بود.
در حال حاضر روزانه گردشگران داخلی از این منطقه بازدید می‌کنند، اما باید توجه داشته باشیم که وقتی حجم زیادی گردشگر وارد منطقه‌ای با امکانات محدود می‌شوند، مشکلاتی به‌وجود می‌آورد. افضلی به مساحت بیابان لوت اشاره کرد و ادامه داد: این بیابان حدود 175 هزار کیلومتر مربع وسعت دارد که بیش از 10 درصد مساحت کل کشور را شامل می‌شود. 40 هزار کیلومتر مربع آن در محدوده جغرافیایی استان کرمان است و این دریاچه در عرصه بیابان قرار دارد.
مدیرپایگاه محوطه میراث جهانی کویر لوت شهداد به زیست پرندگان مهاجر در دریاچه لوت نیز اشاره کرد و گفت: پرندگان مهاجر هرساله از سمت سیبری از این منطقه عبور می‌کنند که از دوسال قبل تا کنون با آبگیر شدن دریاچه در این منطقه حضور دارند.
متأسفانه به‌علت شوری آب برخی از پرندگان تلف شده‌اند. این جزو اکوسیستم و طبیعت محسوب می‌شود. اما آنچه باعث نگرانی بیشتر است محافظت از این پرندگان مهاجر است که در زمان اقامت خود شکار نشوند. در این رابطه دستگاه قضایی ورود کرده است و با شکارچیان متخلف برخورد قانونی می‌شود.
وی با تأکید بر حفظ و احیای منابع طبیعی افزود: در حال حاضر تیم تحقیقاتی در خصوص حفظ و نگهداری این دریاچه با برگزاری گارگاه‌های تخصصی در حال بررسی هستند. مهم‌ترین عامل حفظ حیات این دریاچه بستگی به میزان بارندگی‌های فصلی و آبگیری این گودال دارد. امیدواریم شاهد تناوب بارندگی و ماندگاری این دریاچه زیبا در دل کویر باشیم.
منبع: رونامه ایران
