دکتر مریم کاشانیان : جراح و متخصص زنان، زایمان و نازایی ؛ استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران
تحریریه زندگی آنلاین : خیلی از فاکتورهای گفته شده در شماره قبلی را خود فرد می‌تواند تعدیل کند و ریسک آن را برای خود کاهش دهد. مساله نژاد را نمی‌توان تغییر داد، ولی سن در اختیار خود خانم هست و لازم است برای بارداری در سن خاصی برنامه‌ریزی شود و از بارداری در سنین پایین و بالا هر دو پرهیز شود و زمان بارداری را
بی جهت عقب نیاندازند. در مورد ناهنجاری‌های مادرزادی رحم، گاهی اوقات لازم است قبل از اقدام برای بارداری از طریق روش‌های درمانی جراحی تصحیح شوند.
بیشتربخوانید:
آیا هر میومی باید قبل از بارداری عمل شود؟
برای فیبروم‌های رحم که نگرانی خیلی از خانم‌ها هستند، باید گفت فیبروم مقدار کمی ممکن است ریسک زایمان زودرس را افزایش بدهد، به خصوص اگر سایز آنها بزرگ‌تر و تعدادشان زیادتر باشد، ولی مهم ترین مساله جای فیبروم است که اگر زیر سطح داخلی رحم باشند و شکل داخلی رحم را تغییر دهند می‌توانند مشکل‌ساز باشند، چون خیلی از فیبروم‌ها بیرون از رحم هستند و برای محتوای حاملگی هیچ فشاری وارد نمی‌کنند، ولی فیبروم‌هایی که در سطح زیرین داخلی رحم هستند، می‌توانند بیشترین ریسک را ایجاد کنند.
آیا هر میومی باید قبل از اقدام به بارداری عمل شود؟
خیر. مطلقا نباید این تصور ایجاد شود. به خصوص میوم‌هایی که در سطح داخلی رحم، ایجاد تغییر شکل نمی کنند. تقریبا در اکثر موارد فیبروم‌ها، هیچ مشکلی در طی بارداری ایجاد نمی‌کنند و زایمان زودرس نیز اتفاق نمی‌افتد. پس می‌توان به بیمار اجازه بارداری داد و در صورتی که برای بارداری مشکل‌ساز شد و مشکل به نظر مربوط به فیبروم بود و علت دیگری عامل شناخته نشد، قبل از بارداری بعدی اقدام به عمل جراحی کرد. چون خود عمل جراحی فیبروم‌ها، می‌تواند چسبندگی ایجاد کرده و بارداری بعدی را مشکل سازد، و نیز جدار رحم را نازک کند و ریسک پارگی رحم را در حاملگی بعدی افزایش دهد و بنابراین واقعا باید وقتی برای جراحی فیبروم قبل از بارداری تصمیم گرفته شود که خطرات و منافع در کفه ترازو قرار داده شوند و قضاوت شود که کدام یک ( جراحی یا عدم جراحی) به نفع بیمار است.
بیشتر بخوانید:
تاثیر بیماری‌های زمینه‌ای مادر در ایجاد زایمان زودرس
بیماری‌های مادر می‌تواند مقداری ریسک زایمان زودرس را زیاد کند، مثل فشار خون بالا، بیماری کلیوی، دیابت و ... که می‌توانند ریسک زایمان زودرس را افزایش بدهند. در خیلی از این موارد زایمان زودرس به دلیل مسائلی است که توسط پزشک تصمیم به ختم بارداری گرفته می‌شود، و حاملگی به خاطر نجات جان مادر یا جنین ختم می‌شود. همین‌طور ناراحتی روانی مادر به خصوص افسردگی می‌تواند ریسک زایمان زودرس را زیاد کند و بنابراین باید خانم‌ها قبل از اقدام به بارداری حتما به عنوان بررسی قبل از بارداری به پزشک مراجعه کنند؛ اگر فشار خون بالا دارند، کنترل شوند و ببینند آیا پزشک برای باردار شدن به آنها اجازه می‌دهد یا نه. در مورد دیابت هم همین طور. قند خون باید دقیقا کنترل شود. در مورد علائم افسردگی هم باید قبل از بارداری اقدام و علائم کنترل شود تا به این ترتیب مقداری عوارض کاهش پیدا کند.
تاثیر چندقلویی و باروری‌های آزمایشگاهی در ایجاد زایمان زودرس
در حاملگی‌های حاصل شده از باروری‌های آزمایشگاهی، ریسک زایمان زودرس بیشتر است، حتی اگر چند قلو نباشند. در مورد چند قلویی هم همان‌طور که گفته شد، می‌تواند ریسک زایمان زودرس را زیاد کند، بنابراین باید از بروز حاملگی‌های چند قلویی جلوگیری کرد. در حال حاضر در تمام دنیا از حاملگی چند قلویی جلوگیری می‌کنند یا حتی بعد از وقوع حاملگی‌های چند قلویی، از تعداد قل‌ها می‌کاهند تا به حاملگی تک قلو تبدیل شود و مطمئن شوند که حاملگی ختم به خیر می‌شود و مشکل خاصی ایجاد نمی‌کند.
تاثیر خونریزی در زمان بارداری و کوتاهی طول گردن رحم در ایجاد زایمان زودرس
خانم‌هایی که در ابتدای بارداری به هر علتی و به هر میزان خونریزی دارند، درصد کمی ممکن است ریسک زایمان زودرس در آنها بیشتر باشد، بنابراین کنترل بهتری را در زمان بارداری طلب می‌کند. یکی از مواردی که در زمان حاملگی بررسی می‌شود، اندازه‌گیری طول گردن رحم است. با اندازه‌گیری طول گردن رحم بررسی می‌شود که آیا گردن رحم توان کافی را برای حفظ بارداری دارد و می‌تواند در مقابل افزایش وزن جنین و محتوای داخل رحمی زمان بارداری محکم باقی بماند و خللی در بقای بارداری ایجاد نمی‌کند، بنابراین اندازه‌گیری طول گردن رحم بین هفته 16 تا 28 حاملگی (تقریبا هفته 18 حاملگی که بررسی سلامت جنین و آنومالی اسکن انجام می‌شود) توصیه می‌شود که آیا خطری از نظر زایمان زودرس وجود دارد یا نه. در صورتی که طول گردن رحم کوتاه باشد، گاهی اوقات ممکن است به تجویز دارو یا گاها دوختن رحم اقدام شود.
بیشتربخوانید:
تاثیر استراحت در زمان بارداری برای جلوگیری از ایجاد زایمان زودرس
یکی از سوالات رایج خانم‌ها در مورد استراحت در زمان بارداری است که آیا برای جلوگیری از زایمان زودرس مفید هست یا خیر. باید گفت خیر، استراحت در زمان حاملگی مطلقا کمک‌دهنده نیست. مطالعات زیادی در این زمینه انجام شده است، چون خیلی اوقات برای خانم‌هایی که در معرض زایمان زودرس هستند، استراحت در بستر توصیه می‌شود، ولی این مساله می‌تواند مقداری وزن تولد را زیاد و طبیعتا سایز جنین را بزرگ‌تر کند، ولی هیچ شاهدی نیست که بتواند زایمان زودرس را کم کند و مطالعات چنین چیزی را نشان نداده‌اند، بنابراین شاید از خانم حامله خواسته شود که فعالیت‌های خیلی سنگین نداشته باشد، ولی فعالیت معمولی، مطلقا فاکتور خطر برای زایمان زودرس نیست! همچنین استراحت، ریسک لخته شدن خون در رگ را زیاد می‌کند و همچنین می‌تواند استرس زا هم باشد، زیرا وقتی خانم مشغول به کار است، احساس سرزندگی خیلی بیشتری را خواهد داشت.
