دکتر شاهرخ خوش سیرت؛ متخصص گوش و حلق و بینی و جراحی سر و گردن
شکستگی بینی شایعترین شکستگی استخوان بدن است که این پدیده ناشی از ماهیت برجسته بینی است که آن را در معرض تروماهای مختلف قرار میدهد.معمولا مردها دو برابر زنان دچار شکستگی بینی میشوند.دفورمیته، تورم، خونریزی بینی و اکیموز پری اربیتال علایم شایع ترومای بینی هستند. در عین حال وجود کریپتاسیون و حرکت قطعات شکسته در معاینه تشخیص را قطعی میکنند.شکستگی بینی میتواند منجر به بروز دفورمیته خارجی، گرفتگی بینی، پرفوراسیون سپتوم و عوارض دیگری نظیر سینوزیت مزمن شود که ممکن است تا آخر عمر برای بیمار باقی بمانند و گاهی بعد مدت زمان قابل توجهی متعاقب تروما ایجاد شوند.
شکستگی سقف بینی دارای اهمیت ویژهای است. شکستگی در محل Cribriform Plate استخوان اتموئید، با آسیب زدن به اعصاب بویایی منجر به بروز آنوسمس میشود که ممکن است دائمی باشد. همچنین آسیب دورا در این ناحیه ممکن است منجر به ایجاد CSF Fistula شود که بیمار را در معرض ابتلا به مننژیت و سایر عوارض عفونی داخل جمجمه قرار میدهد.
عواملی که بر نوع و شدت آسیب استخوانی و غضروفی بینی تاثیر میگذارند عبارتند از: شدت نیرو، جهت نیرو، ماهیت شی برخوردکننده، سن بیمار و سایر عوامل مربوط به بیمار نظیر وجود اوستئوپروز یا سابقه جراحیها و تروماهای قبلی. در افراد جوانتر، عمدتا سگمانهای اصلی دچار در رفتگی میشوند در حالی که در افراد مسن، آسیب معمولا به صورت شکستگی چند قطعهای استخوان است.
در حالیکه در کودکان، آسیبهای غضروفی و شکستگیهای Green Stick شیوع بیشتری دارد.قسمتهای غضروفی بینی بیشتر در معرض تروما قرار میگیرند، در عین حال این مناطق تمایل به جذب نیروها و حمایت از استخوانهای بینی که در پشت آنها قرار گرفتهاند دارند.در عین حال اگر نیروهای وارد شده به اندازه کافی زیاد باشد، این غضروفها نیز دچار آسیب میشوند. به عنوان مثال، در رفتگی غضروف Upper Lateral و جدا شدن آن از استخوانهای بینی و سپتوم، ممکن است رخ دهد که در این صورت نمایی موسوم به hollowed-out در ثلث میانی بینی ایجاد میشود.ضعیفترین مناطق سپتوم که بیشترین احتمال آسیب را دارند عبارتند از: مناطق اطراف superior septal angle centraldorsal area of the quadrangular cartilage و مناطق خلفی صفحه عمودی اتموئید.
تشخیص
تشخیص شکستگی بینی عمدتا با معاینه است. وجود شواهد ترومای بینی همراه با مشاهده دفورمیته جدید خصوصا در صورت لمس قطعات استخوانی متحرک و کریپتاسیون، برای تشخیص کافی است.گرافیهای لترال و روبروی بینی هر چند زیاد درخواست میشوند، ولی نقش چندانی در تشخیص و درمان ندارند.
درمان
زمان مناسب جا اندازی بینی، اولین زمان ممکن است. در عین حال، در صورت وجود اکیموز و تورم، زمان حداکثر 10 تا 14 روز پس از تروما را میتوان در نظر گرفت.در شکستگیهای محدود به بینی بدون قطعه قطعه شدن قابل توجه، جا اندازی به روش بسته و با مانیپولاسیون قطعات شکسته انجام میشود. استخوانهای بینی بین دو انگشت گرفته شده و در جهت مخالف انحراف فشار وارد میشود.
خصوصا در مواردی که کولاپس مدیال وجود دارد، میتوان از یک الواتور Blunt که از داخل حفره بینی فشار وارد میکند هم کمک گرفت. از فروسپس والشام (اش) معمولا برای جا اندازی شکستگیهای سپتوم استفاده میشود. شکستگیهای چند قطعهای و NOE نیاز به جاندازی باز و فیکساسیون داخلی دارند. شکستگی سپتوم و هماتوم سپتوم را باید با انسزیون و درناژ و گاهی سپتوپلاتی درمان کرد.