گوشت پرندگان در طب سنتی (۲)

دکتر سید مهدی میرغضنفری؛ پزشک و دکترای تخصصی فیزیولوژی، رئیس هیأت موسس انجمن تحقیقات طب سنتی ایران

گوشت شتر مرغ

این گوشت هضم سنگینی دارد و حتما باید با سرکه برای گرم مزاجان و با نمک برای سرد مزاجان اصلاح شود. این گوشت دیر از بدن دفع می‌‌شود و بهتر است همراه آن از مسهل‌‌هایی چون آلو یا روغن زیتون استفاده کرد. بطور کلی هرچه پرنده جثه بزرگتری در میان پرندگان داشته باشد، گوشت آن هم هضم سخت‌تری خواهد داشت. با همین استدلال گوشت بوقلمون هم نسبت به گوشت مرغ هضم سخت‌تری دارد. رنگ گوشت پرندگان بزرگ‌تر مثل بوقلمون و شترمرغ به دلیل نزدیکی به گوشت حیوانات بزرگ مثل گوسفند، به قرمزی گرایش پیدا می‌‌کند.

گوشت کبک

مزاج گوشت کبک گرم و خشک است. به‌طورکلی، طبع پرندگان کوچک‌تر که دارای تحرک بیشتر و سریع‌تر هستند، به سمت گرمی و خشکی بیشتری است، اما خارج از اعتدال نبوده و مورد توصیه طب سنتی و بسیار مفید برای انسان است. بسیار لطیف و سریع الهضم است و غذاییت نسبتا زیادی دارد. خون زیادی تولید می‌‌کند و کباب شده آن چاق‌کننده است، اما به دلیل مقدار کمی خشکی، ممکن است منجر به درجاتی از یبوست شود. فرح بخش بوده و برای قلب مفید است؛ همچنین نیروی جنسی را افزایش می‌‌دهد. بهتر است که بلافاصله پس از ذبح استفاده نشود، بلکه یکی، دو روز بعد از ذبح استفاده شود.

گوشت بلدرچین

این گوشت هم گرم و خشک است و دارای غذاییت زیاد و خاصیت چاق کنندگی بوده، تقویت کننده قوای جنسی مخصوصا در زنان می‌‌باشد. نرم کننده پوست بدن است و پخته آن بهتر از کبابش می‌‌باشد. زیاده روی در مصرف آن مخصوصا در افراد گرم مزاج می‌‌تواند منجر به سردرد شود. بهتر است برای اصلاح آن از ترشی به همراه آن استفاده شود. مصرف تخم پرندگان کوچک مانند تخم بلدرچین برای اطفال می‌‌تواند به فصاحت و تسریع سخن گفتن کمک کند.

گوشت پرندگانی چون تیهو، قرقاول و دراج

کلا گوشت این پرندگان همه از نوع گوشت‌‌های خوب و گوارا در طب سنتی به شمار رفته، مصرف آن‌‌ها توصیه شده و در مصرف متعادل، نیاز به مصلح خاصی ندارند.  اینها پرندگانی هستند با جثه میانه نزدیک به جثه مرغ که شکار می‌‌شوند و همانطور که گفته شد برای افراد ضعیف و یا با هضم ضعیف مناسب هستند. گوشت قرقاول غذائیتش بیشتر از گوشت مرغ خانگی بوده ولی کیفیت و مرغوبیتش پایین تر است. کسانی که مزاج گرم دارند بهتر است گوشت این پرندگان را همراه با کمی سرکه و آبغوره آماده و استفاده کنند. سرد مزاجان بهتر است این گوشت‌‌ها را با کمی ادویه‌جات تند مثل فلفل و دارچین تهیه و مصرف نمایند. افراد با مزاج رطوبتی بهتر است گوشت را به صورت کباب و بریان کرده مصرف کنند و از پرندگان لاغر تر استفاده نمایند که البته همه این موارد تا حدی منجر به مشکل شدن دفع و خروج مدفوع از بدن می‌‌شوند. کسانی که دچار یبوست و خشکی مزاج هستند بهتر است از پرندگان چاق‌تر و به صورت پخته و یا سوپ و آش استفاده نمایند و در آن روغن بادام و زیتون هم بریزند که همگی منجر به لینت مزاج می‌‌شوند. همچنین خوردن مقداری شیرینی با آن باعث افزایش غذائیت و لینت می‌‌گردد که البته این حالت برای بیماران یا کسانی که می‌‌خواهند مزاج را تلطیف کرده و لاغر شوند نمی باشد.

گوشت گنجشک

این گوشت بسیار خشک کننده و قابض است. غذاییت کمی دارد و میل جنسی را افزایش می‌‌دهد. گرم مزاجان درصورت مصرف حتما باید همراه یا بعد از آن از خنکی‌جاتی مثل شربت سکنجبین ترش استفاده کنند. سردمزاجان خیلی از خوردن این گوشت نفع می‌‌برند. مخصوصا اگر همراه با زرده تخم مرغ با روغن زیتون مصرف شود.
 برای سرد مزاجانی که دچار قولنج و یا بادهایی در بدن و یا ضعف قوای جنسی هستند نیز بسیار مفید است. لذا گوشت این پرنده باید به عنوان دارو مصرف شود نه به عنوان غذای عادی و همیشگی. کباب شده آن دفع سخت‌تری دارد، ولی آبگوشتش با کمی نمک باعث لینت مزاج می‌‌شود. هنگام مصرف آن باید مراقب استخوان‌‌های ریز و آسیب رساندن به دهان، مری و دستگاه گوارش بود.

گوشت کبوتر و فاخته (قمری)

فاخته نوعی کبوتر است که گوشت آن گرم و خشک و کم غذاست. این گوشت و نیز گوشت کبوتر و چکاوک از نظر خواص و خصوصیات بسیار شبیه گوشت جوجه می‌‌باشند. گوشت کبوتر مقداری از گوشت جوجه سبک تر است. مضرات این گوشت‌‌ها را باید با سرکه و یا پختن با آب و کمی نمک کاهش داد. اگر رنگ گوشت کبوتر قرمز باشد مصرف سرکه با آن موکد می‌‌باشد.

گوشت مرغابی

این گوشت نسبت به مرغ فضولات بیشتری را در بدن تولید می‌‌کند و بوی نامناسبی هم دارد. لذا خونی که از آن در بدن تولید می‌‌شود هم کیفیت مناسبی نخواهد داشت و حتما باید قبل از پخت، آن را با سرکه و ادویه جات خوشبو و نعناع و کرفس مخلوط کرد. هرچه مرغابی بزرگتر باشد بوی آن نیز شدیدتر بوده و باید آماده سازی آن دقیق تر از مرغابی‌‌های کوچک تر باشد. می‌‌توان گوشت مرغابی را همراه نخود، تره و دارچین پخت و مصرف کرد. برای کباب کردن بهتر است گوشت مرغابی را با روغن زیتون آغشته کرد و کمی پیاز و سیر به آن اضافه کنند تا بوی آن گرفته شود. نوع دیگر طبخ گوشت مرغابی، مرغابی ترش است که پوست مرغابی را کنده و در سرکه می‌‌خوابانند و شکم آن را با زیره، کرفس، سیر، دارچین و سایر سبزیجات محلی پر می‌‌کنند و می‌‌پزند. گوشت مرغابی را نباید به صورت ساده پخت و مصرف کرد. حتما باید همراهش این مخلفات باشد.