تحریریه ماهنامه دنیای زنان
تقریباً هر فردی ترس را به صورت منطقی یا غیرمنطقی در زندگی خود تجربه می‌کند. برخی با تصور رفتن به نزد پزشک و آمپول زدن عصبی می‌شوند، برخی دیگر با دیدن یک موش فریاد می‌زنند و گروهی دیگر نیز با دیدن یک ساختمان بلند، گیج و منگ می‌شوند. برای خیلی‌ها این ترس‌ها کوچک‌اند، ولی برای برخی نیز این ترس‌ها آنقدر شدید است که باعث اضطراب فوق‌العاده می‌شود و در زندگی روزمره آنان مزاحمت ایجاد می‌کند. هنگامی که ترس بسیار غیرمنطقی باشد، بیمارگونه خواهد شد و زمام زندگی را از دستان شما خواهد ربود. به این نوع ترس‌ها فوبیا می‌گویند. البته می‌توان با راهکارها، درمانی بر ترس غلبه و آن را مدیریت کرد. افرادی که به این نوع ترس مبتلا هستند اغلب می‌دانند که ترس آنها غیرمنطقی است؛ با وجود این نمی‌توانند احساسات خود را کنترل کنند و وقتی در آن موقعیت قرار می‌گیرند، بسیار مضطرب می‌شوند و این امر بسیار قاطع و اتوماتیک است.
ترس معمولی در مقایسه با هراس بیمارگونه
ترس کاملاً طبیعی است و این احساس در شرایط خطرناک حتی مفید است. ترس واکنش انطباقی انسان‌هاست که بدن و ذهن را برای پاسخ سریع و حفاظت از خود فعال می‌کند.ترس نامعقول است که بسیار زیاد غیرمنطقی باشد؛ مثلاً ترس از یک سگ بزرگ شکاری طبیعی است، ولی ترس از یک سگ کوچک پشمالو غیرطبیعی خواهد بود.
ترس طبیعی در کودکان
بسیاری از ترس‌ها در دوران کودکی کاملاً طبیعی هستند و با رشد کودکان به تدریج از بین می‌روند. با توجه به مراکز اضطراب کودکان، ترسهای زیر در کودکان بسیار معمولی و طبیعی است: تا 2 سالگی: صداهای بلند، افراد غریبه، جدایی از والدین، اشیای بزرگ 3 تا 6 سالگی: اشباح، هیولا، تاریکی، تنها خوابیدن و صداهای عجیب و غریب 7 تا 16 سالگی: وحشت از آسیب، بیماری، مرگ، بلایای طبیعی و عملکرد مدرسه
هراس بیمارگونه از صحبت در محافل عمومی
ترس از اجتماع که به اختلال اضطرابی اجتماعی نیز معروف است، همان ترس از موقعیت‌های اجتماعی است که احتمال قضاوت و یا خجالت فرد در این شرایط وجود دارد. افراد مبتلا به این ترس، از تحقیر در برابر دیگران بیش از حد وحشت‌زده می‌شوند. ترس از محبت در محافل عمومی بسیار شایع است و در واقع نوعی ترس اجتماعی است. ترسهای دیگر که مربوط به ارتباطات اجتماعی می‌شوند، عبارتند از: ترس از غذا خوردن در مهمانی و یا صحبت با غریبه‌ها و یا شرکت در امتحان.
ترس از فضاهای باز
ترس از فضاهای باز و مکان‌های شلوغ از دیگر انواع هراس‌های بیمارگونه است که در آن چهار گروه طبقه‌بندی نشده است. اعتقاد بر این است که ترس از مکان‌های شلوغ با حملات هراس‌گونه همراه است که ترس و یا شرم از آن موجب بروز این نوع ترس می‌شود. در این‌گونه موارد افراد حتی از رفتن به سینما و مراکز جدید نیز وحشت دارند و از سفر با هر نوع وسیله نقلیه می‌هراسند و در موارد شدیدتر این بیماری تا جایی گسترش می‌یابد که فرد فقط در خانه احساس امنیت می‌کند.
علائم و نشانه‌های ترس
علائم ترس، از یک احساس خفیف دلهره و اضطراب تا یک وحشت تمام عیار متغیر است. علائم فیزیکی ترس عبارتند از: مشکلات تنفسی، تپش قلب، درد قفسه سینه، تنگی نفس، لرزش دست‌ها، احساس سرگیجه، تعریق، احساس سوزن سوزن شدن سردی و یا گرمی غیرطبیعی بدن و مشکلات گوارشی. علائم روانی ترس عبارتند از: احساس اضطراب، ترس از ایجاد یک اتفاق قریب‌الوقوع، نیاز شدید به فرار، ترس از دست دادن اختیار و کنترل خود، احساسی شبیه به مرگ، عدم توانایی در کنترل احساسات.
ترس از سوزن و تزریق
نشانه‌های ترس از خدمات پزشکی کمی متفاوت از سایر هراس‌های بیمارگونه است. هنگامی که فرد آمپول را می‌بیند، نه تنها ترس را تجربه می‌کند، بلکه از آن منزجر نیز می‌شود. در این نوع ترس، فشار خون، سریع افت می‌کند و فرد دچار حالت تهوع، سرگیجه و غش می‌شود؛ اگرچه ترس از غش کردن در تمامی انواع ترس‌ها وجود دارد.
به دنبال درمان باشید اگر
این امر موجب ترس، اضطراب و وحشت شدید شما شده و تقریباً شما را ناتوان کرده است. می‌دانید که ترس شما بیش از حد و غیرمنطقی است. به دلیل ترس از قرار گرفتن در موقعیت‌هایی خاص اجتناب می‌کنید. ترس با روال زندگی طبیعی شما تداخل پیدا کرده است. بیش از شش ماه است که از موضوعی رنج می‌برید.خوددرمانی و کمک به خود در درمان هراس بیمارگونه: هنگامی که صحبت از درمان ترس می‌شود، تلاش فرد برای درمان خود، نقش بسیار مهمی خواهد داشت. به عنوان یک قاعده کلی، کمک به خود همیشه ارزش امتحان کردن را دارد.
نکته‌های درمانی
نکته درمانی شماره 1: با ترس خود روبه‌رو شوید: کاملاً طبیعی است که از چیزی که می‌هراسید فاصله بگیرید؛ ولی هنگامی که درمان هراس بیمارگونه مطرح می‌شود، اولین قدم در درمان رویارویی با عامل ترس است. اگرچه ممکن است اجتناب از عامل ترس، در کوتاه مدت حال شما را بهتر کند، ولی در بلند مدت تأثیر عکس خواهد داشت. فرار از عامل ترس موجب می‌شود که هیچ‌گاه فرصتی برای یادگیری غلبه بر ترس خود نداشته باشید و این هراس به طور فزاینده‌ای در ذهن شما روز به روز بیشتر می‌شود.
نکته درمانی شماره 2: بارها و بارها و به تدریج با ترس خود روبه‌رو شوید: مؤثرترین راه برای غلبه بر ترس، روبه‌رو شدن تدریجی و ادامه‌دار با عامل ترس است. مواجهه موفقیت‌آمیز با ترس نیازمند صبر و تمرین مداوم است. با رعایت نکات زیر میتوانید بهتر عمل کنید. بالا رفتن از نردبان ترس: اگر در گذشته سعی کرده‌اید که در معرض ترس قرار بگیرید ولی موفق نشده‌اید، آن را گام به گام انجام دهید و مهارت‌های مقابله با آن را بیاموزید. مثلاً اگر هراس شما از مقابله با حیواناتی مثل سگ است، برای بالا رفتن از نردبان ترس مراحل زیر را رعایت کنید: گام اول: تصویری از یک سگ را مشاهده کنید. گام دوم: فیلمی از یک سگ را ببینید. گام سوم: از پنجره خانه خود به یک سگ نگاه کنید. گام چهارم: از سر کوچه خود به سگی که انتهای خیابان است نگاه کنید. گام ششم: در فاصله 5/1 متری یک سگ بایستید. گام هفتم: در نزدیکی یک سگ کوچک قرار بگیرید. گام هشتم: به همراه دوست و یا همسر خود در نزدیک یک سگ بزرگ بایستید. گام نهم: به تنهایی در کنار یک سگ بزرگ بایستید.
نکته درمانی شماره 3: تکنیک‌های تمدد اعصاب را یاد بگیرید: هنگامی که دچار ترس و اضطراب میشوید، انواع علائم ناراحت‌کننده فیزیکی را تجربه خواهید کرد؛ مثل احساس خفگی، تپش قلب، لرزش و ... با یادگیری روش‌ها و تکنیک‌های تمدد اعصاب همچون تنفس عمیق، مدیتیشن و شل کردن عضلات میتوانید اعتماد به نفس بیشتری داشته باشید و راحتتر این علائم فیزیکی را تحمل کنید. همچنین راحتتر میتوانید با اضطراب و ترس و وحشت مقابله کنید.
نکته درمانی شماره 4: افکار منفی را از خود دور کنید. هنگامی که از چیزی می‌ترسید، اغلب غلو می‌کنید و آن موضوع را وحشتناک‌تر از آنچه که هست، نشان می‌دهید و در همین حین توانایی خود را برای کنار آمدن با آن مشکل نادیده می‌گیرید. افکار منفی معمولاً غیر واقعی هستند و هراس بیمارگونه را تشدید می‌کنند. افکار منفی را که هنگام ترس با آنها درگیر میشوید، یادداشت و آنها را شناسایی و به صورت منطقی ارزیابی کنید. به سادگی متوجه میشوید که بسیاری از آنها غیرواقعی و نادرست هستند.
