دکتر ایرج خسرونیا؛ متخصص داخلی– گوارش
سیگار هرساله بیشتر از تلفات ایدز، الکل، مواد مخدر، تصادفات رانندگی، قتل، خودکشی و آتش‌سوزی انسان‌ها را از بین می‌برد. سیگار و تنباکو مهم‌ترین عامل ایجاد بیماری‌های قلبی و عروقی، آمفیزم و بیشتر بیماری‌ها تنفسی است (برونشیت، برونشکتازی، پنومونی).
مواد سمی موجود در سیگار
نیکوتین و مواد سمی موجود در سیگار با آسیب رساندن به مژک‌های برونشیول‌ها میکروب‌زدایی در سیستم ریوی را مختل کرده باعث پیشرفت بیماری‌های ریوی و به دنبال آن نارسایی قلب و ریه می‌شوند. اختلال در سیستم دفاعی بدن در پیشگیری از بیماری‌های عفونی باعث شیوع بیشتر بیماری‌های عفونی در معتادان به دخانیات میگردد.
از طرفی افزایش کلسترول خود عامل بروز آترواسکلروز و انسداد عروقی، به‌خصوص تنگی عروق کرونر است که می‌تواند باعث بیماری‌های ایسکمی قلب و در ادامه باعث انفارکتوس قلبی شود. بررسی‌های آزمایشگاهی نشان می‌دهد حدود چهارهزار ماده سمی در دود سیگار وجود دارد که هر کدام به نوعی در سیستم‌های مختلف بدن اثرات مخرب خود را به جای می‌گذارند و مهم‌ترین آنها بروز سرطان در دستگاه تنفس، گوارش، پانکراس و مثانه است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد 300 نوع ماده سرطان‌زا در دود سیگار و نیکوتین وجود دارد. هر فرد سیگاری خطر ابتلا به سکته قلبی را برای خود پنج برابر و برای اطرافیان دو برابر می‌کند و هرچه مقدار و مدت مصرف دخانیات بیشتر باشد، این خطر بیشتر می‌شود.
افزایش بیماری‌های قلبی
استعمال سیگار مرگ و میر در اثر مشکلات قلبی عروقی را تا 50 درصد افزایش می‌دهد که البته بستگی به تعداد سیگار استعمال‌شده دارد. به این ترتیب در ازای کشیدن 10 نخ سیگار، خطر مرگ بر اثر بیماری قلبی در مردان 18درصد و در زنان 31 درصد بیشتر می‌شود.
سیگار مستقیماً بر جدار عروق اثر گذاشته و جریان خون را مختل می‌کند. همچنین سطح HDL را پایین آورده و LDL را بالا می‌برد و به‌طور غیرمستقیم باعث تنگی عروق و بیماری‌های ایسکمی قلب می‌شود. سیگار با افزایش سطح فیبرینوژن و افزایش تجمع پلاکت‌ها احتمال ایجاد لخته و بروز رویدادهای قلبی را تا حد زیادی بالا می‌برد. بالا بودن فشارخون و LDL خطر بیماری‌های قلبی و عروقی را افزایش می‌دهد.
مکانیزم‌های ایجاد بیماری
سیگار با مکانیزم‌های مختلف سبب ایجاد بیماری‌های قلبی مزمن میگردد. صدمه مستقیم به آندونلیال‌ها به وسیله نیکوتین و منواکسیدکربن می‌تواند یک شریان سالم را تخریب کرده و موجب ورود موادچربی به داخل دیواره رگ و ضخیم شدن جدار آن و در نهایت موجب انسداد کامل شریان شود.
بنابراین نیکوتین و منواکسیدکربن موجود در سیگار با افزایش کار قلب سبب افزایش نیاز به اکسیژن در عضله قلبی شده و از سوی دیگر ظرفیت حمل اکسیژن توسط خون را کاهش می‌دهد و سبب تشدید ناتوانی و اختلال عملکرد قلب و عروق میگردد.
در افراد سیگاری، میزان مرگ‌ومیر ناشی از انفارکتوس قلبی افزایش می‌یابد و در سیگاری‌هایی که به عللی غیر از انفارکتوس قلبی از بین رفته‌اند، در اتوپسی علائم آترواسکلروزیس بیشتر از افراد غیرسیگاری است. عمده‌ترین عارضه در افراد سیگاری، مرگ ناگهانی است.
بیماری‌های قلبی در زنان
پژوهش‌ها نشان می‌دهد که در افراد سیگاری احتمال بیماری‌های قلب، به‌خصوص در زنان بیشتر است. تغذیه سالم، 30 دقیقه ورزش در روز، کنترل وزن، عدم مصرف الکل و عدم استعمال دخانیات نشانه یک زندگی سالم و کاهش بسیار زیاد احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی افراد است.
طبق تحقیقات سازمان جهانی بهداشت در هر ثانیه یک نفر در دنیا به علت استعمال دخانیات جان خود را از دست می‌دهد. این تحقیقات نشان می‌دهد چنانچه افراد در سنین نوجوانی شروع به کشیدن سیگار کنند و مدت 20 سال آن را ادامه دهند، 20 سال زودتر از افرادی که سیگار نمی‌کشند، فوت می‌کنند.
سیگار و سایر فرآورده‌های دخانی یکی از مهم‌ترین علل بروز سکته قلبی بوده و بیشتر بیمارانی که در بخش‌های قلب و عروق و CCU بستری هستند، معتاد به دخانیات می‌باشند. افرادی که روزی 10 تا 40 نخ سیگار می‌کشند، استعداد بالایی برای سکته قلبی و مغزی دارند که مهم‌ترین علت آن بالا رفتن کلسترول خون و افزایش فشارخون است...
برای خواندن بخش دوم -سیگار؛ دشمن شماره یک قلب- اینجا کلیک کنید.
