دکتر احمدرضا جمشیدی؛ فوق تخصص روماتولوژی
همان‌گونه که می‌دانیم شروع چرخه ایمنی برای ایجاد یک بیماری اتوایمیون، به یک فاکتور شروع کننده بیماری نیازمند است، عوامل عفونی به عنوان یک فاکتور شروع کننده این بیماری عمل می‌کند.ویروس‌ها، رترو ویروس‌ها، پارموویروس‌ها، مایکوپلاسماها، باکتری‌های روده‌ای، مایکوباکتریوم‌ها، EBV. یا اینفکشن مونونوکلئوز در دیواره سلولی باکتری‌ها مشاهده شده‌اند که می‌توانند به عنوان عاملی در تحریک سیستم ایمنی و شروع چرخه بیماری آرتریت روماتویید عمل کنند.براساس مطالعات مشاهده شده، با وارد شدن استرس به یک سلول زنده، توده سلول پروتئینی به نام «Heat shock protein» ترشح می‌شود، این پروتئین سیستم ایمنی را تحریک می‌کند، (در مواردی که انسان یا بافت انسانی در معرض تحریک قرار می‌گیرد، به طور مرتب این پروتئین ترشح می‌شود) و باعث ایجاد بیماری در فرد می‌شود.
عملکرد چرخه ایمنی بحث مفصلی است که در قالب این مقاله نمی‌گنجد. به طور کلی می‌توان گفت: ماکروفاژها، سلول‌های T و B، سلول‌های دندریتیک و ... در چرخه ایمنی دخالت کرده و باعث راه‌اندازی ایمنی هومورال و ایجاد التهاب در مفصل می‌شوند.با توجه به اینکه بیماری آرتریت روماتویید، تمایل زیادی به بافت سینوویال مفصلی دارد، باعث ایجاد التهاب و پرولیفراسیون بافت شده و این روند باعث تخریب غضروف مفصلی و نهایتا تخریب مفصل می‌شود.
تشخیص بیماری
تشخیص سریع بیماری از اهمیت خاصی برخوردار است.اصولا تشخیص و درمان بیماری‌‌های اتوایمیون هر چه سریع‌تر صورت گیرد، بهتر می‌توان از ایجاد عوامل تخریبی پیشگیری کرد و شاهد نتایج درمانی بهتری بود. با توجه به اینکه آرتریت روماتویید، یک بیماری بالینی است، برای تشخیص این بیماری، استاندارد طلایی یا آزمایشگاهی خاصی وجود ندارد.در تشخیص بیماری براساس جداول تشخیصی که ارائه شده است می‌توان تشخیص بیماری را مطرح نمود.براین اساس، انجمن روماتولوژی امریکا، در سال 1987 معیارهای تشخیصی را مطرح نمود که شامل:
1- خشکی صبحگاهی به مدت یک ساعت در حداقل سه مفصل،
2- آرتریت در سه ناحیه مفصلی یا بیشتر.
3- آرتریت مفاصل دست.
4- آرتریت قرنیه
5- ندول روماتویید
6- فاکتور روماتویید مثبت
7- تغییرات رادیولوژیک تیپیک در مچ دست.
در مقاله قبلی در خصوص 4 مورد اولیه صحبت شد. بیماری آرتریت روماتویید علاوه بر علایم مفصلی دارای علایم خارج مفصلی دیگری می‌باشد.
علایم خارجی مفصلی
ندول روماتویید:آرتریت روماتویید، علاوه بر علایم مفصلی، دارای یکسری علایم خارج مفصلی است. عناصر خارج مفصلی نیز در این بیماری درگیر می‌شوند که یکی از این عناصر پوست است.تظاهرات بیماری در پوست به صورت التهاب و ایجاد ندول و گره‌هایی در پوست است که ندول روماتویید، نامیده می‌شود.
این ندول‌ها، به صورت توده‌های فندق مانندی در نواحی اطراف آرنج و سطوح خارجی اندام‌ها تشکیل می‌شود این ندول فاقد درد بوده ولی معمولا با فعالیت بیماری همراه است. در سراسر جهان در 20 درصد مبتلایان به آرتریت روماتویید، ندول‌ها، مشاهده می‌شود، ولی در کشور ما، درصد کمتری را شامل می‌شود که به علت درصد ژنتیکی کمتر نسبت به دیگر کشورها می‌باشد. این تظاهرات در مبتلایان حدود 10- 5 درصد است.
واسکولیت‌های پوستی
واسکولیت‌های پوستی از دیگر علایم پوستی آرتریت روماتویید است، البته شیوع این علامت در افرادی مشاهده می‌شود که بیماری به مدت طولانی مستقر شده باشد.
درگیری تاندون‌های دست: درگیری تاندون‌های دست از علایم خارج مفصلی است که در بیماری آرتریت روماتویید مشاهده می‌شود، درگیری در تاندون‌های فلکسور خم کننده و اکستانسور باز کننده وجود دارد.
علایم به صورت التهاب و درد تاندون هنگام حرکت مفصل بروز می‌کند. گاه پارگی تاندون، باعث از کارافتادگی مفصل می‌شود، به عنوان مثال انگشتان دست از حرکت باز می‌مانند.
بورسیت‌ها: علامت دیگر خارج مفصلی است که در نواحی مختلف بدن و اطراف مفاصل ایجاد می‌شود. در این مورد گرفتاری بورس‌های مفصلی به صورت درد نمایان می‌شود...
برای خواندن بخش دوم- تشخیص آرتریت روماتویید- اینجا کلیک کنید.
