علل ابتلا
در بسیاری از بیماران علت بروز RLS مشخص نیست. پژوهشگران عقیده دارند که وقتی تعادل یک ماده شیمیایی به نام «دوپامین» در مغز بر هم می‌خورد، این سندرم خود را نشان می‌دهد. دوپامین پیام‌های مغز را که برای کنترل حرکت عضلات صادر می‌شود، منتقل می‌کند. از عوامل دیگر ابتلا به این سندرم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
ژنتیک: در خانواده نیمی از مبتلایان به این سندرم، فرد یا افراد دیگری هم RLS دارد. زمانی که فرد در جوانی به این بیماری دچار می‌شود، نقش ارث اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
بارداری: اگر با داشتن سندرم پاهای بی‌قرار باردار شوید یا میزان هورمون‌ها در بدن‌تان تغییر کند، ممکن است علائم به طور موقت تشدید شوند. برخی زنان در همان اولین حاملگی و به خصوص در سه ماهه آخر، نخستین بار این حالات ناراحت‌کننده را حس می‌کنند. خوشبختانه شکایت و نشانه‌هایی که پزشک در اغلب زنان حامله مشاهده می‌کند پس از زایمان خیلی سریع از بین می‌روند.
بیماری‌های زمینه‌ای: در بیشتر موارد، بیماری زمینه‌ای جدی و قابل توجهی وجود ندارد؛ ولی گاهی اوقات ممکن است بیماری زمینه‌ای وجود داشته باشد که یا بیمار از آن باخبر است یا در مراجعه به پزشک به وجود آن پی می‌برد. شاید همین بیماری‌های زمینه‌ای باشد که علائم RLS را پدید آورده‌اند و درمان آن بتواند فرد را از سندرم پاهای بی‌قرار خلاص کند.
آسیب به اعصاب محیطی: در بعضی موارد آسیب دیدن اعصاب محیطی دست‌ها و پاها باعث ابتلا به سندرم پاهای بی‌قرار می‌شود. بیماری‌های مزمنی چون دیابت و اعتیاد به الکل میتوانند باعث بروز این آسیب‌ها شوند.
فقر آهن: فقر آهن همیشه عامل کم‌خونی (آنمی) نیست و آنمی علل گوناگونی دارد. برخی بیماران بی‌آنکه آنمی داشته باشند، دچار فقر آهن هستند و ذخایر آهن بدن‌شان به میزان کافی نیست. اگر تا به حال خونریزی معده یا روده داشته‌اید، خونریزی‌های ماهانه شما زیاد است یا مکرر خون اهدا کرده‌اید، ممکن است فقر آهن داشته باشید که می‌تواند به عنوان یک عامل زمینه‌ای این سندرم را ایجاد کرده باشد.
نارسایی کلیه: اگر کارکرد کلیه شما به هر دلیلی مختل شده باشد، به احتمال زیاد فقر آهن و آنمی دارید؛ چون عملکرد ناقص کلیه باعث کاهش میزان ذخایر آهن در خون می‌شود. این نقصان در کنار تغییرات دیگر مواد شیمیایی در بدن هم می‌تواند این مشکل عصبی حرکتی را به وجود آورد. پس می‌بینید که سندرم پاهای بی‌قرار همیشه تنها یک بیماری نیست؛ بلکه می‌تواند هشداری باشد که از وجود اختلالی در کارکرد سایر اعضای بدن خبر می‌دهد.
مراجعه به پزشک
وقتی با چنین شکایت‌ها و علائمی نزد یک پزشک عمومی می‌روید، او پس از بررسی‌ها و معاینات اولیه شما را به یک متخصص بیماری‌های مغز و اعصاب یا متخصص اختلالات خواب ارجاع می‌دهد. اگر امکان دارد که کسی همراه‌تان به مطب بیاید و در حضور او با پزشک حرف بزنید، بهتر است؛ چرا که به خاطر سپردن همه اطلاعاتی که او به شما می‌گوید آسان نیست و شاید برخی از آنها را فراموش کنید. همراه شما می‌تواند نکات را دقیق‌تر یادداشت کند تا چیز مهمی از قلم نیفتد. به علاوه ممکن است شما یکی از علامت‌های‌تان را ندانید؛ ولی همراه‌تان که آن را مشاهده کرده برای پزشک توضیح می‌دهد.
به پزشک چه بگویید؟
قبل از مراجعه، علائم و پرسش‌های خود را یادداشت کنید. احتمالاً پزشک سوالاتی می‌پرسد که دانستن پاسخ آنها بسیار کمک‌کننده است و در وقت هم صرفه‌جویی می‌شود. این پرسش‌ها معمولاً به قرار زیر هستند:
چه علائمی دارید و چه چیزی شما را ناراحت کرده که نزد من آمده‌اید؟
آیا این علائم وقتی نشسته‌اید یا دراز کشیده‌اید، ناراحت‌‌تان می‌کنند؟
آیا این حالات هنگام عصر و شب‌ها بدتر می‌شوند؟
آیا مدام می‌خواهید پاهای‌تان را حرکت دهید و نمی‌توانید آنها را ثابت نگه دارید؟
آیا حرکت دادن پاها آرام‌تان می‌کند؟
چه چیزهای دیگری این حالات را بدتر می‌کنند؟
آیا تا به حال کسی به شما گفته که وقتی خوابید، لگد می‌زنید و پاهای‌تان را مدام جمع و باز می‌کنید؟
آیا در خوابیدن مشکل دارید؛ مثلا به سختی خواب‌تان می‌برد یا مدام از خواب می‌پرید؟
آیا روزها خسته و خواب آلوده‌اید یا سرحال و قبراق هستید؟ این خستگی و چرت زدن در زندگی و کارتان مشکل ایجاد کرده است؟
از اعضای خانواده‌تان کس دیگری هم دچار این حالات هست؟
پزشکان دیگر چه تشخیصی در مورد بیماری‌تان داده‌‌اند؟
چه داروها یا مکمل‌هایی می‌خورید؟
در روز چقدر قهوه یا نوشیدنی‌های کافئین‌دار می‌نوشید؟
به طور مرتب ورزش می‌کنید یا خیر؟
روش‌های تشخیص RLS
پیش از هر چیز پاسخ دقیق به سوالات، به پزشک کمک می‌کند بیماری‌تان را تشخیص دهد. آزمایش خون یا تست‌‌های عصب یا عضله هم میتوانند به کار بیایند. به علاوه، او ممکن است شما را به یک کلینیک بررسی اختلالات خواب معرفی کند تا الگوی خواب‌تان به دقت بررسی شود (البته اغلب اوقات متخصص به این کار احتیاجی ندارد).
درمان
سندرم پاهای بی‌قرار درمان قطعی ندارد؛ ولی گاهی مصرف مکمل آهن می‌تواند تا حد زیادی این حالات آزاردهنده را تخفیف دهد. البته هرگز سرخود و با مشاهده این علائم و بدون مشورت با پزشک متخصص مکمل آهن مصرف نکنید. اوست که می‌داند مکمل آهن را با چه دوزی برای‌تان تجویز کند؛ زیرا سطح آهن خون شما قبل از شروع مصرف این مکمل چک می‌شود.
اگر علت بروز سندرم پاهای بی‌قرار هیچ بیماری دیگری نباشد، پزشک درمانش را روی تغییر سبک زندگی شما متمرکز می‌کند و اگر پس از مدتی اوضاع تغییری نکرد، به درمان دارویی روی می‌آورد.
برای خواندن بخش اول- وقتی پاها بی‌قراری می‌کنند - اینجا کلیک کنید.
برای خواندن بخش سوم- وقتی پاها بی‌قراری می‌کنند - اینجا کلیک کنید.
