سرویس جهان مشرق - «جانت یلن» روز دوشنبه، 25 ژانویه 2021 (6 بهمنماه 1399)، با رأی موافق مجلس سنای آمریکا به عنوان وزیر خزانهداری این کشور، و اولین زنِ متصدی این وزارتخانه در تاریخ آمریکا، منصوب شد[1]. یلن به عنوان وزیر خزانهداری آمریکا نقش پررنگی در تعیین و اجرای سیاستهای تحریمی واشینگتن، از جمله در قبال ایران، ایفا خواهد کرد. در گزارش پیش رو بیشتر با رئیس جدید اتاق جنگ آمریکا علیه ایران آشنا خواهید شد.
«جانت یلن» اولین وزیر خزانهداری زن در تاریخ آمریکاست (+)
سخنرانی «جانت یلن» پس از پذیرش نامزدی وزارت خزانهداری آمریکا [دانلود]
در همینباره بخوانید:
›› اتاق جنگ آمریکا علیه ایران کجاست و در رأس آن چه کسانی هستند؟
مشرق قصد دارد طی یک مجموعه گزارش، «جو بایدن» رئیسجمهور جدید آمریکا، «کاملا هریس» معاون اول او، و اعضای مهم کابینه دولت جدید این کشور را معرفی کند. بخشهایی از این مجموعه پیش از این منتشر شدهاند که آنها را میتوانید از لینکهای انتهای همین گزارش بخوانید. بخشهای بعدی این مجموعه به زودی در مشرق منتشر خواهند شد.
زندگی خانوادگی و تحصیلی یلن
«جانِت لوئیز یِلِن[2]»، 13 آگوست 1946 (22 مرداد 1325)، در یک خانواده یهودی لهستانی[3] در محله «بِیریج» در بخش بروکلین در شهر نیویورک آمریکا به دنیا آمد و همانجا بزرگ شد[4]. سال 1962 به عنوان دانشآموز برتر از دبیرستان «فورت همیلتون[5]» فارغالتحصیل شد[6]. پنج سال بعد از کالج دخترانهی «پمبروک[7]» در دانشگاه «براون» اولین مدرک دانشگاهی خود در رشته اقتصاد را دریافت کرد[8] و برای تحصیل در مقاطع بالاتر به دانشگاه ییل رفت. یلن سال 1971 از دانشگاه ییل مدرک دکترای اقتصاد گرفت[9]. سال 1971 بیستوچهار دانشجو در دانشگاه ییل مدرک دکترای اقتصاد گرفتند، اما یلن تنها دانشجوی زن در میان این بیستوچهار نفر بود[10].
تصویری از «جانت یلن» که در دانشگاه «کالیفرنیا، برکلی» جایی که وی مدتی تدریس میکرد، روی دیوار نصب شده است (+)
یلن سال 1977 با همسرش «جورج آکرلوف[11]» اقتصاددان آمریکایی و برنده جایزه نوبل سال 2001 در رشته علوم اقتصادی[12] آشنا شد؛ زمانی که هر دو در بانک مرکزی آمریکا کار میکردند. این دو سال بعد با هم ازدواج کردند و سال 1981 صاحب تنها فرزندشان «رابرت» شدند که او هم سال 2003 مدرک «اقتصاد و ریاضیات» خود را از دانشگاه ییل دریافت کرد و شش سال بعد از دانشگاه هاروارد مدرک دکترای اقتصاد گرفت. آکرلوف، همسر یلن، از مادری یهودی به دنیا آمده که خانوادهاش از آلمان به آمریکا مهاجرت کردهاند. آکرلوف در حال حاضر استاد دانشگاه «جورجتاون[13]» و استاد بازنشسته دانشگاه «کالیفرنیا، برکلی» است[14].
«جانت یلن» و همسرش هر دو یهودی هستند (+)
وزیر خزانهداری آمریکا جوایز و مدارک افتخاری زیادی دریافت کرده که از جمله آنها مدرک دکترای دانشگاه تلآویو است که ماه ژوئن سال 2019 به وی اعطا شد[15]. یلن طی سالهای اخیر بارها در فهرست تأثیرگذارترین[16] افراد[17] در حوزه[18] اقتصاد و بازار[19] (از جمله در صدر این افراد در سال 2015[20]) به عقیده نشریه «بلومبرگ»، قدرتمندترین[21] زنان[22] جهان[23] و قدرتمندترین[24] افراد[25] جهان[26] به گزارش مجله «فوربز»، و 100 شخصیت[27] تأثیرگذار[28] جهان[29] از نظر مجله «تایم» قرار داده شده است.
تصویر «جانت یلن» روی جلد ویژهنامه ماه نوامبر سال 2015 مجله «بلومبرگ مارکتس» به عنوان تأثیرگذارترین فرد جهان در حوزه اقتصاد و بازار (+)
تصویر «جانت یلن» روی جلد شماره 20 ژانویه 2014 مجله تایم؛ این مجله آمریکایی سال 2014 یلن را یکی از بانفوذترین افراد جهان دانسته بود (+)
ارزش خالص داراییهای یلن حدود 16 میلیون دلار ارزیابی میشود[30] که از طریق مالکیت سهام، هزینه سخنرانی و سِمتهای مختلف او در دولت و دانشگاهها به دست آمده است. وزیر خزانهداری آمریکا در شماری از کمپانیهای آمریکایی سرمایهگذاری میکند که از جمله آنها غول داروسازی «فایزر» است؛ کمپانیای که این روزها واکسن کووید-19ش جنجالی شده است. یلن همچنین تنها بین سالهای 2018 تا 2020، یعنی پس از خروجش از بانک مرکزی آمریکا، بیش از 7 میلیون دلار بابت سخنرانی از کمپانیهای مالی مانند «گلدمنساکس»، «سیتیگروپ» و «بارکلیز» دریافت کرد[31]. البته قول داده بعد از تصدی وزارت خزانهداری، در صورتی که ملزم به تصمیمگیری درباره شرکتهایی شد که در آنها صاحب دارایی است، داراییهایش را واگذار کند.
«فردوسی ماداکی» (جلوی تصویر) در آغوش مادرش «آبو ماداکی» در سال 2007؛ «فردوسی» که در این تصویر 11 سال دارد و سال 1996، وقتی تیم پزشکی فایزر داروی آزمایشی به او دادند، تنها یک سال داشت، همچنان از ناتوانی فیزیکی و آسیب مغزی رنج میبرد (جزئیات بیشتر)؛ شرکت داروسازی فایزر یکی از کمپانیهایی است که «جانت یلن» وزیر خزانهداری آمریکا، در آنها سرمایهگذاری کرده است (+)
در همینباره بخوانید:
›› آیا میتوان به واکسن کرونای «فایزر» اعتماد کرد؟
›› فایزر چگونه از کودکان نیجریهای به عنوان موش آزمایشگاهی استفاده کرد
›› اختلالات خونی و مرگ با دریافت واکسنهای فایزر و مدرنا
سِمتهای قبلی یلن: از دانشگاه تا شورای حکام بانک مرکزی آمریکا
یلن پس از فارغالتحصیلی از مقطع دکترا در دانشگاه ییل، به عنوان استادیار رشته اقتصاد در دانشگاه هاروارد مشغول به کار شد و بین سالهای 1971 تا 1976 همانجا مشغول تدریس بود[32]. سال 1977 به عنوان اقتصاددان وابسته به شورای حکام بانک مرکزی آمریکا، موسوم به «فدرال ریزرو»، استخدام شد و وظیفه تحقیقات درباره اصلاح سیاستهای پولی بینالمللی را به عهده گرفت؛ و البته در کافهتریای بانک مرکزی با همسر آیندهاش آشنا شد[33]. از آنجایی که آکرلوف، همسر یلن، باید برای تدریس در «دانشکده اقتصاد لندن» آمریکا را ترک میکرد، یلن نیز سِمت خود در بانک مرکزی را ترک کرد و با همسرش راهی انگلیس شد و در دانشکده اقتصاد لندن به تدریس اقتصاد پرداخت[34]. با این وجود، این دو پس از دو سال دوباره به آمریکا برگشتند.
«جورج آکرلوف» (راست) همسر «جانت یلن» (چپ) نیز مانند خودش یهودی است و هر دو در دانشگاه «کالیفرنیا، برکلی» تدریس کردهاند (+)
یلن سال 1980 به هیأت علمی دانشگاه «کالیفرنیا، برکلی» پیوست و مشغول تحقیقات و تدریس شد. وزیر خزانهداری آمریکا که اکنون استاد افتخاری «مدرسه تجارت هاس» در همین دانشگاه است، جوایز مختلفی هم به خاطر تدریس در این دانشگاه دریافت کرد[35]، اما نهایتاً تدریس در دانشگاه را رها کرد و دوباره به سِمتهای دولتی روی آورد.
«جانت یلن» (راست) در مراسم دریافت مدرک افتخاری از دانشگاه ییل در سال 2015 (+)
ماه آگوست سال 1994 یک مرخصی پنج سال از دانشگاه کالیفرنیا گرفت و بیل کلینتون، رئیسجمهور وقت آمریکا، او را نامزد عضویت در شورای حکام بانک مرکزی این کشور کرد[36]. کمیته بانکداری مجلس سنای آمریکا پس از شنیدن دفاعیات یلن در جلسه تأیید صلاحیتش با 18 رأی موافق و تنها 1 رأی مخالف صلاحیت او را تأیید کرد[37]. یلن در نشست مجلس سنا نیز توانست از مجموع 100 رأی 96 رأی موافق کسب کند و راهی شورای حکام بانک مرکزی آمریکا شود[38]. اما آنجا هم آخرین مقصد یلن نبود.
«جانت یلن» (راست) بین سالهای 1994 تا 1997 عضو شورای حکام بانک مرکزی آمریکا و بین سالهای 1997 تا 1999 رئیس شورای مشاوران اقتصادی «بیل کلینتون» (راست) رئیسجمهور وقت آمریکا بود؛ «رابرت روبین» (وسط) بین سالهای 1995 تا 1999 وزیر خزانهداری آمریکا بود (+)
وزیر خزانهداری جدید آمریکا اواسط ماه فوریه سال 1997، پس از معرفیاش توسط کلینتون و تأیید صلاحیتش به اتفاق آرا[39] در مجلس سنا[40]، به عنوان دومین زن در تاریخ آمریکا، ریاست «شورای مشاوران اقتصادی» رئیسجمهور را به عهده گرفت[41]. یلن همزمان با سمتش در این شورا، بین سالهای 1997 تا 1999، رئیس کمیته سیاست اقتصادی سازمان همکاری و توسعه اقتصادی نیز بود[42]. با این وجود، سال 1999 اعلام کرد به دلایل شخصی از شورای مشاوران اقتصادی استعفا میکند و دوباره به دانشگاه کالیفرنیا برمیگردد[43].
«جانت یلن» چند بار میان فضای دانشگاه و دولت رفتوآمد کرد تا نهایتاً سِمتهای دولتی را ترجیح داد (+)
اولین رئیس زن بانک مرکزی آمریکا
یلن سال 2004 به اولین زنی در تاریخ آمریکا تبدیل شد[44] که به عنوان رئیس و مدیرعامل بانک مرکزی سانفرانسیسکو (شعبهی بانک مرکزی آمریکا در شهر سانفرانسیسکو) انتخاب میشد[45]. وی تا سال 2010 در این سِمت باقی ماند؛ از جمله سال 2007، بارها نسبت به بازار مسکن هشدار داد و انتهای همان سال نیز این بازار سقوط کرد. بخشی از شهرت یلن به همین اتفاق برمیگردد، چراکه او را کسی میدانند که پیش از سایر مقامات اقتصادی آمریکا توانست سقوط بازار مسکن را پیشبینی کند[46].
«جانت یلن» در دورهای که ریاست شعبه بانک مرکزی آمریکا در شهر سانفرانسیسکو را به عهده داشت (+)
ماه جولای سال 2009، زمزمههایی به گوش رسید مبنی بر اینکه ممکن است باراک اوباما، رئیسجمهور جدید آمریکا در آن زمان، یلن را نامزد ریاست بانک مرکزی این کشور کند[47]، اما اوباما نهایتاً «بن برنانکی[48]» رئیس یهودی بانک مرکزی را که توسط جورج بوش پسر، رئیسجمهور قبلی، منصوب شده بود، در سِمت خود ابقا کرد. اواخر ماه آوریل سال بعد، اوباما یلن را نامزد نایبرئیسی بانک مرکزی کرد[49]. یلن اینبار در کمیته بانکداری مجلس سنا توانست 17 رأی موافق کسب کند و با 6 رأی مخالف مواجه شد، اما باز هم تأیید صلاحیت شد. ماه سپتامبر همان سال، مجلس سنا در یک رأیگیری شفاهی صلاحیت یلن برای هم عضویت در شورای حکام[50] و هم نایبرئیسی بانک مرکزی آمریکا[51] را تأیید کرد. به این ترتیب، یلن دومین زن در تاریخ آمریکا شد که نایبرئیس بانک مرکزی این کشور میشد[52]. اما عالیرتبهترین کرسی در بانک مرکزی آمریکا هنوز انتظار یلن را میکشید.
«جانت یلن» پیش از تبدیل شدن به اولین رئیس زنِ در تاریخ بانک مرکزی آمریکا، دومین نایبرئیس زن در تاریخ این بانک بود (+)
9 اکتبر 2013 (17 مهرماه 1392)، اوباما رسماً یلن را نامزد جایگزینی برنانکی به عنوان رئیس بانک مرکزی آمریکا کرد[53]. با این وجود، تأیید صلاحیت یلن اینبار به مشکل برخورد. وقتی مباحثات بر سر تأیید یا رد صلاحیت یلن بالا گرفت، مجلس سنا، ماه دسامبر سال 2013، با 59 رأی موافق و 34 رأی مخالف، رأی به مختومه کردن موضوع داد[54]. حدود دو هفته بعد، یلن با 56 رأی موافق و 26 رأی مخالف در مجلس سنا[55] تأیید صلاحیت شد[56]، اما با ثبت یک رکورد جدید در کمترین اختلاف میان آرای موافق و مخالف برای تأیید صلاحیت رئیس بانک مرکزی. یلن به اولین رئیس زن بانک مرکزی آمریکا (و اولین رئیس زن یک بانک مرکزی مهم در جهان)، اولین رئیس بانک مرکزی آمریکا پس از تصدی نایبرئیسی این بانک، و اولین رئیس دموکرات بانک مرکزی آمریکا از سال 1987 تبدیل شد[57].
«جانت یلن» (جلوی تصویر) سال 2013 در ابتدای نشست تأیید صلاحیتش در کنگره به عنوان رئیس بانک مرکزی آمریکا سوگند یاد میکند (+)
دونالد ترامپ، رئیسجمهور سابق آمریکا، گزینهی ابقای یلن در بانک مرکزی را بررسی کرد، اما نهایتاً ماه نوامبر سال 2017 «جروم پاول» را برای تصدی ریاست این بانک نامزد کرد[58]. به این ترتیب، دوران حضور یلن در بانک مرکزی آمریکا به پایان رسید. یک روز پیش از پایان دوره چهارساله یلن به عنوان رئیس بانک مرکزی آمریکا، اندیشکده «مؤسسه بروکینگز» آمریکا اعلام کرد یلن به عنوان عضو برجسته در حوزه سیاستگذاری پولی و مالی به این اندیشکده خواهد پیوست[59]. یلن پس از خروج از بانک مرکزی به منتقد سیاستهای اقتصادی دولت ترامپ تبدیل شد، از جمله در یک مصاحبه اعلام کرد که اعتقاد ندارد دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، «درکی از سیاستگذاری کلان اقتصادی[60]» داشته باشد[61].
«جانت یلن» (چپ) رئیس سابق بانک مرکزی آمریکا، ماه ژوئن سال 2014 در مراسم تحلیف «جروم پاول» رئیس جدید این بانک، به او تبریک میگوید (+)
یلن در وزارت خزانهداری
جو بایدن، 30 نوامبر 2020 (10 آذرماه 1399) جانت یلن را به عنوان گزینه خود برای تصدی وزارت خزانهداری[62] معرفی کرد[63]. کمیته اقتصادی مجلس سنای آمریکا 22 ژانویه 2021 (3 بهمنماه 1399) به اتفاق آرا یلن را تأیید صلاحیت کرد[64]. سه روز بعد، در رأیگیری مجلس سنا 84 سناتور به یلن رأی موافق دادند و 15 سناتور رأی مخالف[65]؛ یک سناتور نیز به صلاحیت یلن رأی ممتنع داد[66]. روز بعد، کاملا هریس، اولین نخستوزیر زن تاریخ آمریکا، مراسم تحلیف یلن[67]، اولین وزیر خزانهداری زن تاریخ آمریکا، را برگزار کرد[68]. جانت یلن همچنین اولین فردی در تاریخ آمریکاست[69] که هر سه نهاد قدرتمند اقتصادی دولت فدرال آمریکا، یعنی وزارت خزانهداری، بانک مرکزی و شورای مشاوران اقتصادی را هدایت کرده است[70].
«جانت یلن» (چپ) در حضور «کاملا هریس» (راست) معاون اول جو بایدن، به عنوان وزیر خزانهداری آمریکا سوگند یاد میکند، در حالی که همسرش «جورج آکرلوف» (سوم از چپ) انجیل را برای او نگه داشته و پسرشان «رابرت آکرلوف» نیز تماشا میکند (+)
مواضع یلن درباره ایران
وزیر خزانهداری آمریکا[71] درباره تحریمهای اقتصادی واشینگتن علیه کشورهای دیگر و رویکرد دولت ترامپ درباره تحریمها میگوید وزارت خزانهداری تحت هدایت او «اقدام به بازبینی دقیق تحریمها میکند تا تضمین نماید که تحریمها هدفمند و کارآمد هستند و پیامدهای ناخواستهی آنها به حداقل میرسد[72].» یلن درباره توافق هستهای ایران نیز میگوید تضمین خواهد کرد که ایران به عنوان پیششرط کاهش تحریمهای اقتصادی، گامهای لازم برای «بازگشت به تعهدات» تحت این توافق را خواهد برداشت. در عین حال، وزیر خزانهداری آمریکا تأکید دارد که ایران «بزرگترین حامی دولتی تروریسم در جهان» است، و میگوید: «من تضمین خواهم کرد که وزارت خزانهداری همچنان به کارهای مهمش برای مقابله با حمایت ایران از تروریسم و اقدام این کشور به نقض حقوق بشر ادامه میدهد.»
«جانت یلن» در سال 2017، زمانی که رئیس بانک مرکزی آمریکا بود؛ یلن، وزیر خزانهداری جدید آمریکا، طبق معمول وزرای خزانهداری آمریکا، ایران را به حمایت از تروریسم متهم کرده و وعده داده است از تحریمهای اقتصادی برای پیشبرد منافع واشینگتن استفاده کند (+)
چنانکه گفته شد، یلن نقش مهمی در تعیین سیاستهای تحریمی دولت بایدن ایفا خواهد کرد[73]. اکنون باید صبر کرد و دید آیا سیاستهای دولت جدید آمریکا در قبال ایران، تحریمهای ضدایرانی، و توافق هستهای نسبت به دولت سابق این کشور تغییری خواهد کرد یا نه؛ و باید دید اتاق جنگ آمریکا علیه ایران تحت فرماندهی یلن چگونه عمل خواهد کرد.
آنچه خواندید، بخشی از مجموعه گزارش مشرق در معرفی اعضای مهم کابینه جو بایدن، رئیسجمهور جدید آمریکا، بود. بخشهای قبلی این مجموعه را میتوانید از لینکهای زیر بخوانید:
◄ «جو بایدن» کیست؟ / آیا آمریکای بایدن به برجام برمیگردد؟
◄ «کامِلا هریس» معاون اول آمریکا کیست؟
◄ «آنتونی بلینکن» وزیر خارجه آمریکا کیست؟
◄ «جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی جو بایدن کیست؟
◄ «لوید آستین» وزیر دفاع آمریکا کیست؟
◄ آشنایی با زنان تیم مطبوعاتی «جو بایدن»
[1] Janet Yellen is confirmed as the first female Treasury secretary in US history Link
[2] Janet Yellen Link
[3] Obama to nominate Jewish economist Janet Yellen as new Fed chief Link
[4] Janet Yellen, Biden’s Expected Treasury Pick, Has Broken More Than Gender Barriers Link
[5] Janet Yellin - Fort Hamilton High Class of 1962 Link
[6] Janet Yellen: A brief profile of the Federal Reserve nominee Link
[7] Pembroke College in Brown University Link
[9] Yellen picked as Fed's first female chair Link
[10] New Fed chief Janet Yellen lets a long career of breaking barriers speak for itself Link
[12] U.C. Berkeley professor turns lemons into Nobel Prize Link
[13] George Akerlof (aka Mr. Janet Yellen) Heads to Georgetown Link
[16] Most Influential 50 in 2012 Shows Turmoil: Bloomberg Markets Link
[17] Most Influential 50’s New Names Show Shakeup in Finance Link
[18] Most Influential 50 Are the Bankers, Investors Who Move Markets Link
[20] Yellen’s Sway Over Rates Puts Her Atop Most Influential Ranking Link
[21] The World's Most Powerful Women 2014 Link
[22] The World's Most Powerful Women 2015 Link
[23] Women Who Rule The World: The 26 Most Powerful Female Political Leaders Of 2016 Link
[24] The World's Most Powerful People Link
[25] The World's Most Powerful People Link
[26] The World's Most Powerful People Link
[30] How Rich Are Biden’s Cabinet Picks? Check Out the Finances of These Notable Nominees Link
[31] Janet Yellen has made at least $7m from speaking fees, records show Link
[32] President-elect Joe Biden Nominates Harvard Affiliates to Top Executive Positions Link
[33] A Fed love story: Janet Yellen meets her match Link
[36] Clinton Names 2 Economists to Fed Board Link
[37] Fed Nominee Is Confirmed By Senate Link
[38] Vote Summary - Question: On the Nomination (Janet L. Yellen ) Link
[39] Yellen, Alvarez Confirmed In Unanimous Senate Vote Link
[40] PN84 — Janet L. Yellen — Executive Office of the President Link
[41] FACTBOX-Janet Yellen's road to U.S. Treasury Secretary Link
[43] Yellen to Leave Economic Post, Return to UC Berkeley Faculty Link
[44] Fed Chair Janet Yellen prefers to quietly break gender barriers Link
[45] Press Release - Release date: April 12, 2004 Link
[46] Insight: Yellen feared housing bust but did not raise public alarm Link
[47] White House Ponders Bernanke's Future Link
[49] Obama Nominates Three to Fed Board Link
[50] PN1728 — Janet L. Yellen — Federal Reserve System Link
[51] PN1729 — Janet L. Yellen — Federal Reserve System Link
[52] What To Call The Most Powerful Central Banker In The World Link
[53] Obama to Pick Yellen as Leader of Fed, Officials Say Link
[54] Vote Summary - Question: On the Cloture Motion (Motion to Invoke Cloture on the Nomination of Janet L. Yellen... Link
[55] Vote Summary - Question: On the Nomination (Confirmation Janet L. Yellen... Link
[56] Yellen Wins Backing of Senators to Lead Fed Link
[57] Yellen gets final stamp of approval to head U.S. Fed Link
[58] Yellen leaving Fed Saturday, Powell to be sworn in Monday Link
[59] Welcome to Brookings, Chair Yellen Link
[60] Yellen says Trump doesn't have a grasp on macroeconomic policy Link
[61] Janet Yellen says Trump has a ‘lack of understanding’ of Fed policies and the economy Link
[63] Biden names Janet Yellen as his Treasury nominee Link
[64] Yellen clears Senate committee, heads for final vote to be Treasury secretary Link
[65] WHAT THEY ARE SAYING: Secretary of the Treasury Janet Yellen Confirmed in a Historic, Bi-Partisan Senate Vote Link
[66] Vote Summary - Question: On the Nomination (Confirmation: Janet Louise Yellen... Link
[68] Janet Yellen Is Sworn In as Treasury Secretary Link
[69] Janet Yellen, Biden’s Expected Treasury Pick, Has Broken More Than Gender Barriers Link
[70] Janet L. Yellen Sworn In As 78th Secretary of the United States Department of the Treasury Link
[71] Who is US Treasury Secretary Janet Yellen? Link
[72] What Janet Yellen is saying about raising taxes on wealthy Americans—and other key issues... Link
[73] Yellen Would Assume Vast Policy Portfolio as Treasury Secretary Link