فواید انواع گوشت زیر ذره بین طب سنتی

دکتر سید مهدی میرغضنفری

گوشت شتر

از پیامبر خدا (ص) نقل است که فرمودند: «بر شما باد خوردن گوشت شتر، زیرا این گوشت را تنها مومنان مخالف یهود (یهودی که دشمن خداست) ‌می‌‌خورند .» در حدیث دیگری از پیامبر خدا (ص) آمده که فرمودند: «گوشت شتر را جز مومن نمی‌‌خورد.» و در جای دیگری از حضرت معصوم (ع) نقل شده است: «خوردن گوشت شتر دلدادگی به گوشت را فرو ‌می‌‌نشاند.» باید توجه داشت که احادیث فوق به این معنی نیست که همه انسان‌ها و آن هم در مقادیر زیاد باید یا می‌‌توانند گوشت شتر بخورند. مسلما این موضوع در مناطقی که شتر پرورش داده شده، افراد دارای جثه و گوارش قوی بوده و به مصرف گوشت شتر عادت دارند، با سایر اقلیم‌ها متفاوت خواهد بود. به عنوان یک توضیح و نکته مهم در مورد احادیث طبی باید توجه داشت که رویکرد برخی احادیث، اشخاص، زمان یا مکان خاصی بوده و الزاما قابل تعمیم به همه انسان‌ها نمی باشند. 

گوشت شتردر طب سنتی

در طب سنتی تاکیدی بر خوردن گوشت شتر نشده و در مواردی از آن پرهیز داده شده است. مخصوصا از مصرف گوشت شتر در تابستان و نیز از گوشت شتر ماده پرهیز داده شده است. طبع آن رو به گرمی و خشکی است. هضم گوشت شتر برای اکثر مردم امروز سنگین بوده و به دنبال هضم آن اخلاط (مواد حاصل از غذا که تشکیل دهنده خون هستند) نامناسب در بدن تولید ‌می‌‌شود. در واقع یک مقدار ترکیب و تناسب اجزای خون را تغییر می‌‌دهد لذا هنگام مصرف نیاز به مصلح دارد. به همین دلیل باید به میزان کافی و در مدت زمان نسبتا طولانی پخته شده تا کاملا له و قابل هضم شود. به عنوان یک قاعده کلی، هرچه سن حیوان کمتر باشد، گوشت آن سهل الهضم تر یا اصطلاحا لطیف تر است و به دنبال آن انرژی بیشتر و مواد زائد کمتری تولید می‌‌شود؛ لذا گوشت شتر بچه نیز دارای عوارض کمتری می‌‌باشد. گوشت شتر باید با یک مقدار چربی پخته شود، تا از شدت خشکی آن کاسته شود. هنگام مصرف و به عنوان مصلح بهتر است با شربت انجیر با شکر و یا عسل همراه شود. به طور کلی خوردن گوشت شتر برای مردم امروز که درصد قابل توجهی از آن‌ها دچار سوء‌هاضمه و ضعف هضم ‌می‌‌باشند، لااقل به طور معمول و عادتی توصیه نمی‌‌شود.

  گوشت شکار از دیدگاه طب سنتی

گوشت شکار در کل خیلی مورد تایید طب سنتی نیست. به دنبال مصرف گوشت شکار مخصوصا حیوانات بزرگتر نظیر گوزن، بز کوهی و یا گاو وحشی و امثالهم، خونی سوداوی در بدن تولید ‌می‌‌شود یعنی خونی که غلظتش زیاد است (دارای مواد و مولکول‌های سنگین وزن است) و برای اعضای بدن چندان مفید نیست. یکی از دلایل تاکید طب سنتی در مورد عدم مصرف گوشت شکار این است که حیوانات وحشی که در طبیعت هستند، به دلیل فعالیت بدنی بیشتر، گوشت سفت تر و با هضم سخت تری نیز دارند.

  شستن گوشت قبل از پختن آن

پیامبر خدا (ص) فرمودند: «برادرم عیسی(ع) از شهری گذر کرد و دید که مردمش رنگ چهره‌هایشان زرد و چشم‌هایشان کبود است و از بیماری‌هایی که داشتند اظهار ناراحتی ‌می‌‌کردند. 
ایشان فرمود درمانتان همراهتان است. شما گوشت نشسته را پخته و مصرف می‌‌کنید. از آن پس گوشت‌های مصرفی شان را شستند و بیماری شان از بین رفت.»

  تکه تکه کردن گوشت

پیامبر خدا (ص) ‌می‌‌فرمایند: «گوشت را [هنگام خوردن] کاملا با نوک دندان‌ها پاره و تکه تکه کنید، چراکه این گواراتر و خوشمزه‌تر است.» 
در روایتی از شخصی نقل شده است که گفت من در نزد پیامبر (ص) غذا ‌می‌‌خوردم. 
من با دستم پاره‌های گوشت را از استخوان جدا ‌می‌‌کردم. ایشان فرمودند استخوان را به دهان نزدیک کن [و گوشت را با دندانت جدا کن] چرا که این گواراتر و خوشمزه‌تر است. پیامبر خدا (ص) ‌می‌‌فرماید: «هرگاه کسی از شما بخواهد گوشت بخورد آن را با چاقو نبرد، بلکه با دست بگیرد و با دندان بدرد و جدا کند چرا که این خوشمزه‌تر است. 
وقتی که انسان گوشت را با چاقو ببرد و داخل دهان بگذارد، عملا فقط از دندان‌های عقبی و میانی خود برای جویدن استفاده ‌می‌‌کند، درحالی‌که وقتی انسان گوشت را با دندان پاره کند، از تمامی دندان‌های خود از جمله دندان پیشین و نیش که برنده تر و تیزتر هستند استفاده کرده، لذا گوشت ریزتر شده و هضم آن راحت‌تر خواهد بود. 

  پرهیز از خوردن گوشت خشکیده و نمک سود

از امام صادق (ع) نقل شده است که چهار چیز انسان را پیش از فرارسیدن زمان پیری، پیر ‌می‌‌کند (پیری زودرس می‌‌آورد). یکی از آن چهار مورد خوردن گوشت خشک شده است. در جای دیگری از امام صادق (ع) نقل شده است که خوردن گوشت خشک شده بدن را فرسوده ‌می‌‌کند و شاید حتی بکشد. ( به نظر می‌‌رسد منظور تداوم بر این کار است)در کتاب کافی از امام صادق(ع) نقل است که سه نوع از خوردنی‌ها موجب لاغری (بیمار گونه) است: گوشت خشک شده، پنیر و شکوفه خرما. باز هم از امام صادق (ع) در کتاب کافی آمده که دو چیز است که از هر جهت زیان دارد و برای هیچ چیز فایده ندارد: یکی گوشت خشک شده و دیگری پنیر است (مخصوصا پنیرهای مانده). از امام‌هادی(ع) در کتاب کافی آمده است: «گوشت خشک شده نمک سود بد چیزی است، زیرا در معده شل ‌می‌‌شود و هر بیماری‌ای را تحریک ‌می‌‌کند و برای هیچ چیزی سودمند نیست، بلکه زیان هم دارد. هیچ خوراکی‌ای را سنگین‌تر و بیماری‌زا تر از گوشت خشک شده ندیده ام.» در توضیح این احادیث باید گفت که گوشت مانده و خشک شده دارای مواد مضر محرک بیماری‌هاست. اصطلاحا آلرژن‌های زیادی دارد. ‌می‌‌دانیم امروزه ریشه خیلی از بیماری‌ها همین آلرژن‌هاست که حساسیت و آلرژی و تحریک نابجای سیستم ایمنی را ایجاد ‌می‌‌کند.

  پرهیز از زیاد گوشت خوردن

پیامبر خدا (ص) ‌می‌‌فرمایند: «هر کس 40روز مداوم گوشت بخورد سنگدل ‌می‌‌شود.» امام علی(ع) ‌می‌‌فرمایند: «شکم‌هایتان را گورستان جانوران نکنید.» امام صادق (ع) ‌می‌‌فرمایند: «علی (ع) عادت به خوردن گوشت را بد ‌می‌‌شمرد و آن را اعتیادی همچون اعتیاد به شراب ‌می‌‌دانست.» در توضیح این احادیث ‌می‌‌توان گفت، غذای انسان در درجه اول مواد گیاهی و دانه‌های مغذی همچون گندم، برنج، نخود و از این قبیل و سپس گوشت است. سیستم گوارش انسان برای خوردن گوشت زیاد (هر روز یا چند بار در روزهای متوالی) طراحی نشده است و دچار آسیب ‌می‌‌شود. لذا نباید در خوردن گوشت افراط کرد و هر روز آن را مصرف نمود. امروزه هم برای عموم و برخی بیماران (مثلا بیماران کلیوی، مبتلایان نقرس یا غلظت خون یا با فشار خون بالا) مصرف گوشت مخصوصا نوع قرمز محدود می‌‌شود.

کباب

در کتاب کافی آمده است که شخصی ‌می‌‌گوید: امام کاظم (ع) به من فرمود: چرا تو را زردروی ‌می‌‌بینم. گفتم: تب رنجورم کرده. امام فرمود: گوشت بخور. 
گوشت خوردم. پس از جمعه ای امام (ع) دیگر بار مرا دید درحالی که همچنان بر همان وضع پیشین بودم. به من فرمود: مگر تو را به خوردن گوشت فرمان نداده بودم. گفتم: از همان روز که فرموده بودید، جز آن نخورده ام. پرسید: آن را چگونه ‌می‌‌خورید؟ گفتم: پخته در آب. فرمود: خیر، آن را کباب شده بخور. 
پس از جمعه ای دیگر بار به دنبال من فرستاد. این بار دید که خون دوباره به چهره ام باز گشته است. فرمود: اکنون خوب است. از امام باقر و امام صادق (ع) هم در کتاب کافی آمده است که خوردن کباب تب را از بین ‌می‌‌برد. در توضیح این احادیث باید گفت، یکی از بهترین طرق آماده‌سازی گوشت برای خوردن، کباب است که در طبیعت هم به راحتی قابل انجام است. 
مخصوصا برای افراد با مزاج رطوبتی و تر که آتش مستقیم منجر به پخته شدن کامل گوشت و آماده شدن آن برای هضم شده و مواد زائد و رطوبت‌های بلغمی و یا انگل‌های احتمالی داخل آن را از بین ‌می‌‌برد و همچنین خون بیشتری تولید ‌می‌‌کند و برای تقویت قوا بهتر است. پس از آن، حالت پخته شده هم خوب است. اما سرخ شده توصیه نمی‌‌شود، چون هضم گوشت را بسیار سخت ‌می‌‌کند.