دکتر محمدرضا نوروزی؛ دکتر کیوان دادخواه
هماچوری به معنی وجود خون در ادرار می‌باشد. حضور بیش از سه گلبول قرمز در هر زمینه میکروسکوپی با درشت‌نمایی بالا، هماچوری به حساب می‌آید. هماچوری به روش‌های مختلفی دسته‌بندی می‌شود.
هماچوری واضح: در هماچوری واضح خون در ادرار دیده می‌شود و رنگ ادرار به رنگ قرمز درمی‌آید و حتی ممکن است در ادرار لخته‌های خون وجود داشته باشد.
هماچوری میکروسکوپی: در هماچوری میکروسکوپی رنگ ادرار تفاوتی نمی‌کند، ولی در بررسی میکروسکوپی بیش از سه گلبول قرمز در ادرار دیده می‌شود. از نظر بالینی وجود خون در ادرار، چه به صورت میکروسکوپی و چه به صورت واضح اهمیت دارد؛ ولی وجود هماچوری واضح احتمال یافتن پاتولوژی را افزایش می‌دهد.
در اغلب موارد هماچوری واضح پاتولوژی یافته می‌شود، ولی در هماچوری‌های خفیف میکروسکوپی اغلب پاتولوژی بالینی یافت نمی‌شود.
روش دیگر دسته‌بندی هماچوری تقسیم‌بندی بر اساس زمان وقوع در ادرار است که می‌تواند به محل منشاء هماچوری دلالت داشته باشد. هماچوری ابتدایی که نادرترین نوع بوده و اغلب به دلیل التهاب می‌باشد. قبل از شروع ادرار رخ می‌دهد و اغلب منشاء مجرای ادرار دارد.
در هماچوری کامل در تمامی ادرار خون وجود دارد که نشانه منشاء مثانه به بالا می‌باشد و شایع‌ترین فرم هماچوری است. هماچوری انتهایی خونریزی در انتهای ادرار رخ می‌دهد و نشانه درگیری گردن مثانه و مجرای پروستاتیک است و زمانی رخ می‌دهد که مجرای پروستاتیک برای تخلیه انتهای ادرار منقبض شود.
در بررسی هماچوری علاوه بر تعیین هماچوری واضح یا میکروسکوپی و زمان هماچوری، وجود درد و همچنین وجود لخته به‌خصوص لخته‌های به شکل کرم و منشاء تحتانی به جز موارد سیستیت که همراه با درد مثانه به‌خصوص هنگام دفع می‌باشد، کمتر مطرح می‌گردد.
شکل لخته‌ها نیز حائز اهمیت است. رفع لخته بی‌شکل به احتمال زیاد مربوط به مثانه یا مجرای پروستاتیک است؛ در حالی که لخته‌های طویل کرم‌مانند اغلب مربوط به دستگاه ادراری فوقانی می‌باشد.
هماچوری به هر شکلی از نظر بالینی اهمیت دارد و در بزرگسالان بایستی نشانه بدخیمی در نظر گرفته شود تا خلاف آن ثابت گردد.
هماچوری معمولا با مثبت شدن تست نواری ادرار تشخیص داده می‌شود. این تست زمانی مثبت می‌شود که در ادرار گلبول قرمز، هموگلوبین یا میوگلوبین وجود داشته باشد.
گلبول قرمز موجود در ادرار در برخورد با نوار ادراری لیز شده و هموگلوبین آن باپروکسیداز ارگانیک نوار واکنش نشان داده و به صورت نقطه‌ای تغییر رنگ ایجاد می‌کند. در صورت وجود بیش از 250 گلبول قرمز در هر سی‌سی ادرار، این نقاط به یکدیگر پیوسته و ایجاد تغییر رنگ منطقه‌ای می‌کنند.
در صورت وجود هموگلوبین و یا میوگلوبین در ادرار رنگ نوار تست به صورت منطقه‌ای تغییر می‌کند، اما در آزمایش میکروسکوپی مستقیم گلبول قرمز مشاهده نمی‌شود.
تست نوار ادراری مثبت کاذب نیز دارد. ادرار غلیظ در اثر دهیدراتاسیون و یا ورزش با افزایش تعداد گلبول‌های قرمز ممکن است منجر به پاسخ مثبت کاذب گردد. آلودگی ادرار با خون قاعدگی نیز یکی از دلایل شایع هماچوری کاذب است.
شرایط دیگری هم ممکن است ادرار قرمزرنگ ایجاد کند که افتراق آن از هماچوری اهمیت دارد. وجود هموگلوبین و میوگلوبین در اثر آسیب‌های عضلانی و لیزهای گلبولی می‌تواند ایجاد ادرار قرمزرنگ کند. استفاده از فنوتیازین‌ها و ریفامپین نیز به ادرار رنگ قرمز می‌دهد. مسمومیت با سرب و جیوه نیز ادرار را قرمز می‌کند...
برای خواندن بخش دوم- هماچوری- اینجا کلیک کنید.
