برلیانت بزرگمهر؛ دبیر انجمن تغذیه ایران، مشاور تغذیه و رژیم‌درمانی
به راستی آیا مکملهای غذایی مفید یا ضروری است و یا بی‌فایده و یا مضر؟ در مورد مکمل‌ها، عقاید و نظرات بسیار متفاوت و ضد و نقیضی وجود دارد. برخی از افراد مصرف مکملهای غذایی را بسیار مفید می‌دانند. بعضی دیگر آن را حتی ضروری و اجتناب‌ناپذیر تصور می‌کنند. برعکس، عده‌ای بر این باورند که مصرف مکمل تاثیر چندانی بر سلامت انسان ندارد. حتی برخی دیگر مکمل را زیان‌آور می‌دانند و معتقدند به سلامت شخص لطمه وارد می‌سازد.
آیا واقعا مصرف مکمل مفید و ضروری است یا بی‌فایده و زیان‌آور؟
برای بررسی این مساله لازم است نگاهی دقیق داشته باشیم بر اثرات و تبعاتی که مکمل‌ها بر عملکرد دستگاه‌های بدن و در نتیجه بر سلامت انسان به جا می‌گذارند. در مورد ضرورت مصرف یا عدم مصرف مکملهای غذایی، افراد را می‌توان به چند گروه تقسیم کرد:
گروهی که به مکمل غذایی نیاز دارند
خانم‌ها در دوران منویوز و پس از آن به علت آنکه پدیده تحلیل استخوانی در بدنشان رخ می‌دهد و استخوان‌ها مواد معدنی خود را از دست می‌دهند لازم است از مکمل کلسیم و ویتامین D استفاده نمایند. زیرا کلسیم نقش ساختمانی در استخوان‌ها را برعهده دارد و برای جذب کلسیم از روده و رسوب آن در استخوان نیاز به وجود مقدار کافی ویتامین D در بدن می‌باشد. به علت آنکه ممکن است میزان لازم کلسیم از طریق مواد غذایی تامین نشود و نیز نظر به اینکه منابع غذایی حاوی مقدار کافی ویتامین D نیستند، لذا مصرف مکمل کلسیم و ویتامین D در مورد این افراد ضروریست.
ضمنا آقایان در سنین بالاتر نیز نیاز به مکمل کلسیم D دارند.
خانم‌های باردار برای تامین نیازهای جنین خود ممکن است به برخی مکمل‌ها (از قبیل آهن، اسید فولیک و...) نیاز پیدا کنند.
خانم‌های شیرده به منظور افزایش مواد مغذی موجود در شیر خود جهت تامین نیازهای نوزاد و طفل شیرخوار، ممکن است احتیاج به مصرف مکمل غذایی داشته باشند.
لازم به ذکر است که توصیه مصرف مکمل توسط خانم‌های باردار و شیرده، لازم است تحت نظر پزشک انجام شود.
افرادی که به علت ناراحتی‌های گوارشی، مبتلا به اختلالات هضم و جذب مواد غذایی هستند و نمی‌توانند از غذای مصرفی به خوبی استفاده کنند، مثلا افراد مبتلا به سرطان‌های دستگاه گوارش و یا افرادی که به علت اختلالات گوارشی قسمتی از معده یا روده‌شان با جراحی برداشته شده و یا کسانی که مبتلا به اشکال در ترشح شیره‌های گوارشی هستند نیاز به مصرف مکملهای غذایی دارند.
در شرایطی که به علت اختلالات معده، فاکتور داخلی به خوبی ترشح نشود. نظر به اینکه برای جذب ویتامین B12 نیاز به فاکتور داخلی است که از معده ترشح می‌شود، لذا در افراد فوق‌الذکر لازم است از منابع دارویی ویتامین B12 استفاده کنند تا مبتلا به کم‌خونی وخیم (کم‌خونی ناشی از کمبود ویتامین B12) نشوند.
کسانی که مبتلا به بی‌اشتهایی شدید یا مزمن هستند (مثلا در مبتلایان به بی‌اشتهایی عصبی) به علت آنکه قادر به مصرف غذای کافی نمی‌باشند، لازم است از مکملهای غذایی استفاده نمایند.
افراد سالمندی که مبتلا به ناراحتی‌های گوارشی و اختلالات هضم و جذب هستند و قادر به تامین نیازهای تغذیه‌ای خود نمی‌باشند احتیاج به مصرف مکملهای غذایی دارند.
برخی از افراد ممکن است مبتلا به اختلالاتی باشند که اختصاصا نیاز به مواد غذایی خاصی را ایجاب نماید. این افراد لازم است از مکملی که حاوی مواد مورد نیاز است استفاده کنند.
