تحریریه ماهنامه دنیای سلامت
یکی از شایع‌ترین شکایت‌های بیماری‌ها، سردرد است. اغلب علت آن خوش‌خیم است ولی در مواردی که غیرقابل تحمل می‌شود، نیاز به درمان جدی دارد. انواع سردردها عبارتند از سردردهای خوشه‌ای، سردردهای مزمن، سردردهای میگرنی، سردردهای تنشی، سردردهای بارداری و سردردهای صبحگاهی.
دانشمندان پس از سال‌ها تحقیق و بررسی هنوز به علت واقعی بروز سردرد پی نبرده‌اند، اما دلایل بسیاری برای آن وجود دارد و آنها سعی می‌کنند با از بین بردن این دلایل و برخی روش‌های درمانی، سردردها را در میان مردم کاهش دهند.
سردردهای خوشه‌ای
یکی از شدیدترین و غیرقابل تحمل‌ترین انواع سردردها، سردردهای خوشه‌ای است که معمولاً در اطراف چشم‌ها احساس می‌شود. مدت زمان درد از نیم ساعت تا سه ساعت است؛ ولی حملات ناشی از سردرد خوشه‌ای شاید در طول شبانه‌روز و حتی چندین هفته بارها تکرار شود.
علت این نوع سردرد هنوز کاملاً مشخص نیست، اما می‌توان فعالیت غیرطبیعی سلول‌ها در ناحیه هیپوتالاموس مغز را عامل آن دانست. سردردهای خوشه‌ای در میان آقایان بسیار شایع‌تر از خانم‌هاست و زمان اوج آن 20-50 سالگی است. اغلب نیز شب‌ها به سراغ فرد می‌آید و نوشیدن الکل می‌تواند آن را تحریک کند. در سردردهای خوشه‌ای درد غیرقابل تحملی در اطراف یک چشم ایجاد و کم‌کم به گونه‌ها نیز کشیده می‌شود.
در این وضعیت چشم قرمز شده و از آن مرتباً اشک می‌ریزد. آبریزش بینی، حالت تهوع، کوچک شدن مردمک چشم و افتادگی پلک، از دیگر عوارض این نوع سردرد است. برای پیشگیری از این سردرد باید، از مصرف الکل و سیگار پرهیز کرد و حتماً از نعمت خواب منظم شبانه بهره‌مند شد. برای درمان دارویی سردردهای خوشه‌ای مصرف «لیتیم» و «وراپامیل» مناسب است.
استفاده از ماسک اکسیژن نیز کمک زیادی به کاهش سردرد خوشه‌ای می‌کند. سایر داروهای مؤثر شامل: «ارگوتامین» و «سوماتریپتان» و «ایندومتاسین» هستند. سردردهای خوشه‌ای در میان مردم شیوع زیادی ندارند و اغلب سیگاری‌ها و افراد دائم‌الخمر دچار آن می‌شوند.
گاهی اوقات استنشاق اکسیژن خالص در مرحله اولیه بروز سردرد، درد را متوقف می‌کند. به هر حال برای رهایی از این سردرد مصرف داروها در کنار آن، پرهیز کامل از مصرف دخانیات و الکل و همچنین انجام فعالیت‌های تنش‌زا ضروری است.
میگرن
این نوع سردرد نیز همچون سردردهای خوشه‌ای بسیار شدید است و معمولاً در یک قسمت سر پدید می‌آید. این سردرد آنقدر شدید است که فعالیت روزانه فرد را مختل می‌سازد. در اثر میگرن فرد دچار حالت تهوع، استفراغ، اختلالات بینایی و ترس از نور می‌شود. افراد مبتلا به میگرن نمی‌توانند در برابر محرک‌های طبیعی مثل نور، صدا و حتی علائم درد واکنش نشان دهند و به همین دلیل میزان درد شدت می‌یابد.
هنگام بروز میگرن، ساقه مغز دچار اختلال و عدم عملکرد مناسب می‌شود. ساقه مغز بخشی از مغز است که کنترل واکنش‌های مربوط به گرسنگی و تنفس را بر عهده دارد. دفع سیگنال‌های ناخواسته نیز بر عهده این بخش از مغز می‌باشد که وقتی دچار اختلال می‌شود، سیگنال‌های اضافی و ناخواسته به مغز هجوم می‌آورند و مغز را از وجود بارهای اضافی پر می‌کنند.
داروهای ضدتشنج، در میان تمام داروهایی که برای درمان سردردهای میگرنی استفاده می‌شوند، بیشترین کاربرد را دارند؛ ولی عوارضی از جمله خستگی و کوفتگی فیزیکی نیز به دنبال دارند.
سردردهای صبحگاهی
سردردهای صبحگاهی، هنگام صبح،موقع بیدار شدن از خواب بروز می‌کنند و عوامل محیطی باعث ایجاد آن می‌شوند. فشار زیاد، اضطراب و نگرانی بسیار، باعث به هم خوردن خواب شبانه فرد و ابتلای او به سردرد صبحگاهی شود. مدت این سردردها کوتاه است و حدود نیم ساعت بعد برطرف می‌شوند. سینوزیت شدید، فشار خون بالا و مشکلات تنفسی در حین خواب (آپنه) باعث به وجود آمدن آن می‌شوند.
مصرف سیگار و الکل نیز آن را تشدید می‌کنند؛ لذا هنگام خواب، محیط خود را به گونه‌ای فراهم کنید که در آنجا احساس آرامش و راحتی کنید، استرس خود را کنترل نمایید و در صورت فشار خون بالا آن را مداوا نمایید.
سردردهای بارداری
این نوع از سردرد اغلب در سه ماهه نخست بارداری ظاهر می‌شود و تمام سر و پیشانی را درگیر می‌کند. به نظر می‌رسد تغییرات هورمونی و تغییرات جریان خون مغز در بدن ما عامل ایجاد این نوع سردرد باشد. پرهیز از کم‌خوابی، استراحت کافی، رژیم غذایی مناسب، انجام ورزش‌های سبک و دوری کردن از عوامل استرس‌زا به بهبودی این سردردها کمک می‌کند.
در دوران بارداری، فرد در معرض سردردهایی مثل سردردهای میگرن و سردردهای ناشی از فشار خون بالا نیز قرار دارد. مادرانی که در دوران بارداری دچار میگرن می‌شوند، ممکن است خطراتی از قبیل افزایش خطر لخته شدن خون در رگ‌های محیطی و سکته‌های قلبی و مغزی نیز آنها را تهدید کند.
سردردهای ناشی از فشار خون بالا نیز با افزایش وزن به طور غیرعادی، تورم شدید دست و پا و وجود پروتئین در ادرار همراهند. این نوع از سردردها به طور ناگهانی بروز می‌کنند و اگر جدی گرفته نشوند، مادر دچار مسمومیت بارداری می‌شود که گاه به اغما نیز می‌انجامد...
برای خواندن بخش دوم -چرا سردرد می گیریم- اینجا کلیک کنید.
