استفاده از مواد ضدعفونی کننده دست و سایر محصولات ضد باکتری و ضد ویروسی از زمان شیوع همه گیری کووید-19 در جهان به شدت افزایش یافته است.
بدون شک استفاده از مواد ضدعفونی کننده به کاهش انتقال کروناویروس کمک کرده، اما همچنین می‌تواند در طولانی مدت مشکلاتی برای سلامت انسان و محیط زیست ایجاد کند.
در دوران همه گیری بیماری و به ویژه در شرایطی که شرایط شستشوی دست‌ها وجود ندارد استفاده از مواد ضد عفونی کننده بهترین راهکار است. هرچند لازم است در استفاده از این محصولات دقت لازم را داشت چرا که مصرف مداوم آن‌ها با آسیب‌هایی برای سلامت همراه است.
سایت مدیکال اکسپرس در این مطلب به برخی از تاثیرات مخرب مواد ضدعفونی کننده دست و سایر محصولات ضد باکتری و ضد ویروسی اشاره کرده است:
احتمال مسمومیت: ضد عفونی کننده‌های دست بیشتر از الکل- اتانول یا ایزوپروپانول- با غلظت 60 تا 95 درصد ساخته شده اند و در صورت سوء مصرف ممکن است سمی باشند. نتایج یک مطالعه نشان داد که استفاده منظم از ضد عفونی کننده‌های دست حاوی اتانول منجر به انباشت اتانول در خون می‌شود که میزان آن به نسبت کم، اما قابل اندازه گیری است.
اگرچه این میزان از اتانول کمتر از سطح مسومیت حاد است، اما استفاده مداوم می‌تواند منجر به "مسمومیت مزمن" شود و خطر مشکلات سلامتی مانند اگزما یا سرطان پوست را افزایش دهد و گاهی اوقات ممکن است کشنده باشد. در کودکان نیز مسمومیت به راحتی از طریق پوست اتفاق می‌افتد. همچنین آنان در معرض خطر مصرف خوراکی این مواد به صورت تصادفی هستند.
مقاومت ضد میکروبی: استفاده مکرر از ضد عفونی کننده‌های بر پایه الکل نیز به افزایش عوامل بیماریزا کمک می‌کند، زیرا میکروب‌ها در برابر این مواد به تدریج مقاوم می‌شوند. مقاومت آنتی بیوتیکی به شرایطی گفته می‌شود که باکتری‌ها در برابر آنتی بیوتیک‌ها مقاوم می‌شوند و می‌تواند کشنده باشد.
تغییر میکروبیوم: استفاده بیش از حد از ضد عفونی کننده‌های بر پایه الکل موجب آسیب و ترک پوستی شده که اجازه می‌دهد ویروس‌های مضر و آلوده به بدن نفوذ پیدا کند. علاوه بر این، مواد ضدعفونی کننده دست باکتری‌های مفید و طبیعی موجود در پوست را از بین می‌برد.
برخی از محققان بر این باورند که ضد عفونی کننده‌های دست و افراط در شستشوی دست‌ها می‌تواند به میلیارد‌ها میکروب موجود در روده آسیب وارد کند هرچند این موضوع تایید نشده است.
افزایش موارد ابتلا به سایر عفونتها: اگرچه ضد عفونی کننده‌های دست علیه کروناویروس‌ها موثر هستند، اما سایر پاتوژن‌ها را از بین نمی‌برند. موارد استثنا شامل انگل‌هایی مانند Cryptosporidium، باکتری‌هایی از جمله Clostridium difficile و ویروس‌هایی مانند Norovirus است که همگی باعث اسهال و استفراغ می‌شوند.
شستن دست تنها روش بهداشتی موثر در برابر این عوامل بیماری زاست. اگر افراد به جای شستن دست‌ها با آب و صابون، در بیشتر مواقع استفاده از ضد عفونی کننده‌های دست را جایگزین کنند ممکن است در معرض خطر ابتلا به این میکروب‌ها قرار گیرند که برخی از آن‌ها برای افرادِ حساس و آسیب پذیر، کشنده است.
پیامد‌های زیست محیطی: الکل شامل اتانول یا ایزوپروپانول می‌تواند تاثیر مستقیمی بر محیط زیست داشته باشد. به عنوان مثال، مطالعات نشان داده که ریختن اتانول به دریاچه ها، حوضچه ها، رودخانه‌ها و اقیانوس‌ها می‌تواند به گونه‌های آبزی آسیب برساند.
