بیماری‌های خوش‌خیم تیروئید (۱)

 تحریریه پزشک امروز

غده تیروئید در هفته سوم جنینی از قاعده زبان نزول کرده به جلوی گردن در محل طبیعی آن قرار می‌گیرد که این مسیر نزول در مراحل بعدی جنینی بسته می‌شود. در مواردی این مسیر باز می‌ماند و یک بیماری مادرزادی خوش‌خیم به نام کیست تیروگلوس ایجاد می‌شود که از شایع‌ترین ناهنجاری‌های مادرزادی تیروئید می‌باشد.

محل این کیست در 80 درصد موارد زیر استخوان هیوئید بوده و در کمتر از 5 درصد حاوی بافت تیروئید هم هست که به طور نادر در این 5 درصد بدخیمی هم می‌تواند اتفاق بیفتد. معمولا به صورت یک توده نرم در جلوی گردن در خط وسط از بدو طفولیت دیده شده و با هر بار عفونت دستگاه تنفس فوقانی ملتهب، قرمز و بزرگ می‌شود.

بهترین اقدام درمانی پس از اسکن تیروئید و اطمینان از نرمال بودن تیروئید برداشت کامل کیست و مجرا تا قاعده زبان می‌باشد.

ناهنجاری‌های غیرشایع دیگری مانند تیروئید زبانی و یا قرارگیری نابجای آن هم است که در این مقال نمی‌گنجد.

پرکاری تیروئید: یکی از بیماری‌های خوش‌خیم تیروئید، پرکاری آن است که به علت افزایش هورمون ترشح شده از آن و سرکوب هورمون مترشحه از هیپوفیز (TSH) مشخص می‌شود. مهمترین بیماری‌هایی که باعث پرکاری تیروئید می‌شوند بیمار گریوز (Graves) و گواتر باندول توکسیک (گره داغ) و گواتر مولتی ندولر یا پر گره می‌باشند. همچنین در اثر التهاب تیروئید نیز هورمون‌های آن آزاد شده و علائم پرکاری تیروئید ایجاد می‌کند.

گریوز شایع‌ترین علت پرکاری تیروئید (80-60 درصد) می‌باشد. یک بیماری ایمنی با علت نامشخص در زمینه احتمالی ارثی می‌باشد. این بیماری معمولا در 60-40 سالگی با گواتر منتشر و پرکاری تیروئید و علائم خارج از تیروئید شامل علایم چشمی و پف اطراف آن و علایم پوستی در ساق پا و بزرگی سینه‌ها در مردان (ژنیکوماستی) و غیره مشخص می‌شود.

در ایجاد این بیماری، عفونت‌های میکروبی و ویروسی تیروئید و نیز عامل ژنتیک و ارث دخیل است. علائم پرکاری تیروئید شامل گرگرفتگی، تعریق و افزایش حس تشنگی و نیز کاهش وزن علی‌رغم خوب خوردن بیمار و رساندن کالری می‌باشد.

تپش قلب، اضطراب، خستگی، اختلالات خلقی، فعالیت بدنی زیاد و لرزش دست‌ها هم از سایر علائم است. پرکاری تیروئید اختلالات گوارشی شامل افزایش حرکات روده و اسهال نیز ایجاد می‌کند. البته در خانم‌ها اختلالات سیکل ماهانه (مثل عدم ایجاد سیکل ماهانه، کاهش میل جنسی و نازائی) اضافه می‌شود. در بچه‌ها رشد سریع و بلوغ استخوانی زودرس ایجاد می‌شود. در افراد پیر، مشکلات قلبی – عروقی و نارسایی قلب افزوده می‌شود.

- در تمام علائم فوق‌الذکر علائم چشمی شامل بیرون‌زدگی آن و پف اطراف آن مهم‌تر و شایع‌تر تا 50 درصد موارد بیماری می‌باشد.

- در بررسی آزمایشگاهی این بیماران، ‌هورمون‌های تیروئید شامل 3T و 4T بالا و به تبع آن ترشح TSH سرکوب شده است و پایین می‌باشد.

- درمان این بیماران با داروی ضدتیروئید – ید رادیواکتیو و در نهایت جراحی و برداشتن تیروئید می‌باشد...

برای خواندن بخش دوم- بیماری‌های خوش‌خیم تیروئید- اینجا کلیک کنید.