چه بیماری‌هایی در دوران سالمندی شایع‌تر است؟
در بررسی انجام شده دیده شده که افراد 75 ساله و بالاتر به طور متوسط در حدود 5/3 بیماری رنج می برند که شایع‌ترین بیماری‌هایی که موجب مرگ و میر می‌شوند عبارتند از:
1- بیماری‌های قلبی عروقی
2- سرطان‌ها
3- سکته‌های مغزی
ولیکن شایع‌ترین بیماری‌های مزمن که مزاحم هستند ولی ارتباط مستقیمی با مرگ و میر ندارند عبارتند از:
1- فشارخون بالا
2- بیماری‌های مفاصل و آرتروز
3- سنگینی گوش
4- ضعیفی چشم
5- بیماری‌های عروق کرونر قلب
برای مبارزه با این مشکلات راهی وجود دارد؟
بلی – پیشگیری؛ پیشگیری در سه سطح می‌توان انجام گیرد.
پیشگیری سطح اول، پیشگیری سطح دوم و پیشگیری سطح سوم.
پیشگیری اولیه
هدف از پیشگیری اولیه جلوگیری از بروز مشکلات و بیماری‌هاست.
روش: آموزش شیوه زندگی سالم که بایستی از جوانی آغاز شود و تا دوران سالخوردگی دقیقا اجرا گردد؛ مانند: تغذیه مناسب، پیشگیری از چاقی (یا فقر غذایی)، ورزش و فعالیت بدنی مناسب و پیشگیری از پوکی استخوان، پیشگیری از حوادث (سقوط، شکستگی‌ها، صدمات مفصلی)، قطع سیگار، الکل، و واکسیناسیون در دوران سالمندی.
پیشگیری ثانویه
هدف از این مرحله از پیشگیری کشف زودرس بیماری‌ها و درمان کامل آنها قبل از ایجاد معلولیت و ناتوانی است؛ لذا برنامه‌های غربالگری برای جستجوی بیماری‌های و سرطان‌ها و معالجات دوره‌ای سالمندان مطرح می‌باشد.
غربالگری بیماری‌هایی از قبیل فشارخون، بیماری قلبی، سرطان‌ها (ریه، پروستات، پستان، روده و...) زوال عقل، افسردگی، دیابت و...
پیشگیری ثالثیه
که همان بازتوانی افراد است. متاسفانه بیماری معلولیت ایجاد می‌کند، لذا بازتوانی و کمک به فرد جهت برگشت به انجام حداکثر فعالیت‌ها بسیار مهم بوده و جلوگیری از زمین‌گیر شدن، زخم بستر و... می‌باشد.
توانبخشی شامل فعالیت‌های مختلفی از قبیل فیزیوتراپی، کاردرمانی، گفتار درمانی و آموزش‌های لازم برای معلولیت‌ها ایجاد شده و استفاده از وسایل کمکی مانند سمعک، ویلچیر، واکر و قالب‌ها و... است.
چرا با پیر شدن افراد، فرایند بیماری نیز در آنان تسریع می‌شود؟
همان‌طور که آهن در هوای آزاد با اکسیژن ترکیب می‌شود و به اصطلاح خودمان زنگ می‌زند و این زنگ زدن یعنی خراب شدن آهن و از دست رفتن قوام و کارکرد آن، هنگام سوخت و ساز غذا در درون سلول‌ها نیز کمی اکسیژن به صورت رادیکال آزاد تولید می‌شود که همان مسأله اکسیداسیون با پروتئین‌ها و آنزیم‌های مختلف سلولی پیش می‌آید.
این اکسیژن به صورت رادیکال آزاد، خطرناک است و میل ترکیبی شدیدی برای ترکیب شدن با بقیه محتویات درون سلولی دارد که باعث تغییر شکل و تغییر کاربری آنها شده و به اصطلاح سلول دچار تخریب می‌شود.
البته سلول‌ها برای مبارزه با این پدیده، مکانیسم دفاعی به نام آنتی‌اکسیدانت دارند. وجود مواد آنتی‌اکسیدانی مثل ویتامین‌های C، A و E و برخی عناصر کمیاب، رادیکال آزاد را فورا خنثی می‌کنند و نمی‌گذارند سلول صدمه ببیند. در دوران سالمندی این دفاع آنتی‌اکسیدانی ضعیف است و سلول‌ها بیش از پیش صدمه می‌بیند. شاید هم اثر تجمعی تخریب‌های جزئی سال‌های گذشته، در دوران سالمندی خود را بیشتر نشان می‌دهد.
بنابراین دانشمندان به این فکر افتادند که راهی برای کاهش تولید این اکسیژن رادیکال آزاد بیابند. مطالعات تجربی نشان داد که اگر میزان مصرف کالری یا غذای روزانه حدود 25 درصد کاهش یابد منجر به تولید کمتر رادیکال آزاد و افزایش طول عمر می‌شود که این مطالعه بر روی میمون‌ها نیز تایید شد.
لذا در حال حاضر رژیم غذایی مناسب، فعالیت بدنی روزانه و جلوگیری از چاقی بهترین راهکار برای سالم پیر شدن است؛ همان موضوع که در مبحث پیشگیری اولیه به آن توجه ویژه‌ای می‌شود.
برای خواندن بخش اول- سالمندی و پیامدهای آن- اینجا کلیک کنید.
