جزیره هرمز یکی از مقاصد مهم گردشگری با جاذبههای طبیعی و انسانی خاص در یک محیط آرام و بکر بهشمار میرود که طی چند سال اخیر بهدلیل وجود جاذبههای طبیعی همچون سواحل تمیز و بکر، درهها، صخرهها، غارها، کوهها در کنار مردمانی خونگرم، غذاهای محلی خاص و صنایعدستی بومی و بازارهای محلی به یکی از مقاصد پرطرفدار در جنوب کشور تبدیل شده است.
جزیره کوچکی که گردشگری در کنار صید ماهی مهمترین قطب اقتصادی آن بهشمار میرود و مشاغل در این جزیره عمدتا در بازار گردشگری فعالیت داشته و درآمد اکثر خانوارها وابسته به ورود گردشگران به جزیره است که البته با توجه به واقع شدن این جزیره در منطقه گرمسیری، بازار گردشگری آن فصلی است و بهدلیل گرمای هوا بهترین فصل سفر به این جزیره شگفتانگیز اواسط پاییز تا اواخر زمستان است. بنابراین، در فصلهای گرم عمده درآمد مردم بومی براساس فروش محصولات دریایی و صنایعدستی و ارسال آن به دیگر نقاط کشور است. اگرچه همهگیری کرونا و کاهش و تعطیلی سفرها ضربه سهمگینی بر اقتصاد و مشاغل این جزیره زیبا وارد کرده اما با این حال سلامت و ایمنی مردم بومی در اولویت قرار دارد؛ بهطوریکه پس از بازگشایی سفرها شرط ورود گردشگران به جزیره پیش از سوار شدن بر لنجها ارائه تست منفی کرونا است.
باتوجه به اینکه گردشگری یکی از مهمترین منابع درآمدی و اشتغال مردم جزیره محسوب میشود لیدرهای محلی از بدو ورود گردشگران به جزیره به ارائه خدمات و معرفی و بازدید جزیره به مسافران میپردازند همچنین زنان بومی در اسکله و تمامی مناطق دیدنی به فروش محصولات صنایعدستی برگرفته شده از منابع طبیعی همچون صدف و خاک مشغول هستند که در واقع این امر از مهمترین منابع درآمدی مردم جزیره بهشمار میرود و افزایش یا کاهش گردشگر تاثیر مستقیمی بر سطح زندگی و درآمدی آنان خواهد گذاشت و اقتصاد مردم محلی وابسته به بازار گردشگری است. جزیره بیضیشکل هرمز بهعنوان کلید خلیجفارس در فاصله 8 کیلومتری بندرعباس قرار دارد که تنها با سوار شدن بر لنجهای مسافربری یا قایق از بندرعباس و قشم به مدت 30 تا 45 دقیقه امکان ورود به این جزیره وجود دارد. یکی از مهمترین ویژگیهای سفر به جزیره هرمز ارزان بودن سفر برای مسافران است که هزینهها بین 100 هزار تا یک میلیون تومان برحسب زمان گذراندن در جزیره و بهرهمندی از امکانات آن متغیر است. البته هزینه حملونقل تا رسیدن به بندر عباس از تهران نیز باتوجه به سفرهای زمینی و هوایی بین 200 تا 700 هزار تومان محاسبه میشود. مسافران عمدتا در سفر به جزیره هرمز بین یک تا سه روز را صرف بازدید از جاذبههای طبیعی و انسانی این جزیره میکنند. باتوجه به کوچک بودن جزیره هرمز بسیاری از مسافران در سفر به قشم یک روز را برای بازدید از هرمز اختصاص میدهند اما گردشگرانی که علاقهمند به شبمانی و کمپ زدن در کنار دریا یا آشنایی با فرهنگ، تاریخ و مردم این جزیره هستند 2 تا 3 روز را در جزیره میگذرانند.
کمپ زدن کنار ساحل یکی از پرطرفدارترین جاذبههای شبمانی در جزیره است و عمدتا مسافرانی که شب را در جزیره میگذرانند کمپ زدن در ساحل را انتخاب میکنند. از اینرو هتل یا اقامتگاه خاصی برای اقامت مسافران تعبیه نشده است. تا پیش از شیوع کرونا، مردم محلی پذیرای میهمانان در خانههای خود بودند و بخشی از منزل را برای اسکان گردشگران درنظر میگرفتند که این امر فرصت بیشتری را برای آشنایی با فرهنگ و مردم جزیره برای مسافران فراهم میکرد. اما با شیوع کرونا بهمنظور امنیت بومیان، مدرسه را به شکل یک اقامتگاه با امکانات حداقلی جهت اسکان مسافران درنظر گرفتند یا برخی خانههای بومی را در اختیار مسافران قرار میدهند. البته پس از شهرت این جزیره بهعنوان یک جاذبه گردشگری منحصربهفرد طی سالیان اخیر یک مجتمع اقامتی با طراحی خاص با نام کمپ ماجرا احداث شده است. این مرکز اقامتی مجموعهای از بناهای گنبدیشکل با رنگهای مختلف است که از طریق جادههای رنگی به یکدیگر متصل میشوند و درون این اقامتگاهها تمامی امکانات رفاهی موردنیاز مسافران جهت اسکان فراهم شده که با توجه به بحران کرونا درحالحاضر از آن بهرهبرداری نشده است. با وجود این، شروع فعالیت این اقامتگاه تاثیر مستقیمی بر افزایش گردشگران برای شبمانی خواهد داشت و مسافران را جهت گذراندن زمان بیشتری در جزیره ترغیب خواهد کرد.
در این جزیره زیبا علاوه بر جاذبههای طبیعی و انسانی خاص، غذاهای محلی یکی از مهمترین جاذبههای گردشگری محسوب میشود که عمده دلیل این جذابیت در کنار طعم متفاوت و بینظیر غذاها محل سرو غذاهاست که بومیان خانههای خود را بهعنوان رستوران در اختیار مسافران قرار میدهند و گردشگران میتوانند در کنار آنان به مشاهده مراحل پخت غذاها بپردازند. خانههای کاملا سنتی که با نقاشی روی دیوارها و گلآرایی و استفاده از دستسازهای محلی محیط بسیار زیبا و منحصربهفردی را برای سرو غذای مسافران ایجاد کرده است. شاید بتوان راز طعم متفاوت و بینظیر غذاهای جزیره را علاوه بر ادویههای خاص محلی استفاده از خاک سرخ دانست. در واقع آنچه منجر به منحصربهفرد شدن جزیره هرمز شده وجود کوههای خوراکی است که خاک سرخ با نام محلی گِلَک در تمامی غذاهای محلی مورد استفاده قرار میگیرد. جزیره رنگارنگ و پرشگفتی هرمز با برخورداری از جاذبههای طبیعی منحصربهفرد تبدیل به یکی از مقاصد پرطرفدار گردشگران داخلی و خارجی شده است. دره رنگین کمان که خاک و سنگ آن از رنگهای خاص و مختلفی تشکیل شده، پس از بارندگی جلوه بینظیری از خاکهای رنگی را ایجاد میکند و جذابترین ویژگی این دره زیبا جادهای کهرباییرنگ است که مانند رود از وسط آن عبور میکند. مردم بومی با استفاده از این خاکها به خلق آثار هنری میپردازند و اشکال زیبایی از آن را طراحی میکنند که در سراسر جزیره آن را برای فروش به گردشگران عرضه میکنند.
همچنین دره مجسمهها را میتوان در زمره شگفتیهای جهان دانست که پس از عبور از یک جاده باریک با کوههای سنگی در دو طرف آن، به درهای با سنگهایی به اشکال عجیب همچون اژدها، خروس و... میرسیم که دریای آبی و ساحل درخشان نقرهای از پشت آن زیبایی غیرقابل وصفی را به تصویر میکشد و تماشای طلوع و غروب از صخرههای مرتفع یکی از جاذبههای پرطرفدار جزیره بهشمار میرود. ساحل درخشان نقرهای و خاک سرخ جلوه ویژهای به منظره بخشیده و دریا بهدلیل وجود خاک سرخ در این ساحل به دو رنگ آبی و سرخ است که موجب منحصربهفرد بودن این جزیره شده است.
یکی از مهمترین خصلتهای این جزیره، جمعیت کم و سکوت حاکم بر تمامی بخشهای جزیره است که محیطی بکر و آرام برای گردشگران طبیعتگرد و ماجراجو بهشمار میرود. با توجه به ثروتمند نبودن مردمان محلی عمده وسیله نقلیه در جزیره موتورهای سه چرخ است که برای گشت و گذار مسافران دور جزیره استفاده میشود که البته خودروهای ون، مینیبوسها یا وانتهای دو در نیز برای حمل مسافران وجود دارد اما استفاده از موتورهای سهچرخ با ظرفیت 6 نفر یکی از تفریحات جذاب برای جزیرهگردی محسوب میشود که ضمن دسترسی راحتتر امکان دیدن تمام جزئیات و زیباییها به همراه لذت بردن از هوای مطبوع آنجا را فراهم میکند. در طول مسیر با سهچرخهها میتوان کوه الهه نمک، کوه برفی، دره رنگین کمان، ساحل کمپ، جنگل حرا، غار نمکی، دره مجسمهها، ساحل سرخ و نقرهای را مشاهده کرد. همچنین در مسیر درون شهری کنار ساحل نیز خیابان سنگفرش شدهای با درختان نخل هست که زیبایی بینظیری به آن بخشیده که دریای نیلگون خلیجفارس در یک سمت و خانههای سنتی با گلها و نقاشیهای خاص در سمت دیگر جلوه بسیار زیبایی را به شهر داده است. از این رو پیادهروی در جزیره و بهویژه شبگردی در کوچه پس کوچههای محله قدیمی آن یکی از جاذبههای گردشگری این جزیره بهشمار میرود که عمدتا دیوارهای گلی خانهها به چشم میخورد و بافت سنتی در تار و پود جزیره حکمفرماست.
آنچه در هنگام قدم زدن در سطح شهر کاملا مشهود است علاقهمندی بومیان به هنر بهویژه نقاشی است بهگونهای که تمامی دیوارهای شهر توسط هنرمندان بومی نقاشی شده که مضمون عمده طرحها تاریخ و فرهنگ مردم جزیره است و دریا و موجودات دریایی نماد مهم مردم جزیره بهشمار میرود. موسیقی محلی نیز یکی دیگر از هنرهای خاص مردم بومی بهشمار میرود که عمدتا در تمامی مسیرها هنرمندان مشغول ارائه هنر موسیقایی خود به گردشگران هستند. باتوجه به گرم بودن هوا در این جزیره، شبها زمان مناسبی برای گردهم آمدن مردم بومی و گردشگران در کافه باغها است و وجود گروههای موسیقی محلی منجر به جذب گردشگران بسیاری به این باغها شده که به درآمدزایی مردم بومی و رشد اقتصادی آنان میانجامد. همچنین قدم زدن و دوچرخهسواری در کنار ساحل و شنا کردن یکی از تفریحات پرطرفدار بهشمار میرود اما قایق سواری دور جزیره را میتوان یکی از جذابترین تفریحات دانست که ضمن عبور در دریای زیبای خلیجفارس میتوان تمامی زیباییهای جزیره همچون ساحلهای مفنغ، محیط زیست، غارهای آبی، ساحل سرخ و نقرهای را مشاهده کرد.
این جزیره از یک موزه کوچک به نام موزه و نگارخانه نادعلیان برخوردار است که در آنجا هنرهای افراد همچون نقاشی، سنگهای حکاکی شده، نقابها و دستسازهای زینتی به نمایش گذاشته شده است و شاید بتوان معرفی جزیره هرمز بهعنوان یک مقصد مهم گردشگری را تلاشهای بنیانگذار این موزه دانست که با شناساندن ظرفیتهای طبیعی به مردمان بومی امکان درآمدزایی از طریق جذب گردشگر و فروش محصولات صنایعدستی را برای آنها فراهم میکند.