شهید صدر مجسمه تقوا و دیانت

رهبر معظم انقلاب در بیاناتی در خطبه نماز جمعه دهه شصت سختن از شهید صدر به میان می آورد و به شهادت شهید صدر به سازش ناپذیری و استقامت این شهید اشاره می کنند که متن کامل سخنان ایشان را در ادامه می خوانید.

...بعضی از مسائل جاری خود ما و امّت اسلامی در سطح جهان. اوّلین مسئله ای که اشاره می کنم، به مناسبت احترام به روح بزرگوار شهید عزیزمان، متفکّر بزرگ اسلامی، مرحوم آیت اللّه صدر است؛ یک اشاره کوتاهی به شخصیّت این بزرگوار و اهمّیّت حادثه شهادت او است. مرحوم آیت اللّه صدر بدون شک یکی از چهره های برجسته جهان اسلام بود؛ صرفاً یک روحانی نبود، فقط یک مجتهد نبود بلکه یک امیدی بود برای آینده اسلام و به خصوص برای آینده عراق و ملّت عراق؛ یکی از آن شخصیّت های کم نظیری بود که فقاهت اسلامی را با اندیشه جدید و نوآوری در مسائل و با شجاعت و با دیانت و تقوا همراه داشت.

بنده آن شهید بزرگوار را در سال 36، یعنی سی سال قبل در نجف دیدم؛ آن وقت جوانی بود بیست و چهار یا بیست و پنج ساله، و در همان سن این مرد معروف بود به فضل و تسلّط بر مبانی اسلامی و فقاهت. من تعجّب می کردم که یک مرد جوانی در این سن چطور مورد احترام قاطبه فضلا است، امّا بود.

از افراد متعدّدی در آن روز ما می شنیدیم که ایشان یک مجتهد قوی است و گمان می کنم در همان اوقات یکی از این دو کتاب،[1] شاید «فلسفتنا» را نوشته بود یا منتشر کرده بود یا گفته می شد که نوشته و بنا است منتشر کند؛ یک چنین چیزی در ذهنم هست. اجمالاً یک چهره این قدر برجسته ای بود در صحنه علمی. در همان اوقات معروف به تقوا و دیانت هم بود؛ یعنی به عنوان یک چهره متدیّنِ متّقی و یک جوان نازنین در حوزه نجف معروف بود.

و این انسان با همان مایه از استعداد و علم و اخلاق و تقوا سالیان متمادی کار کرده بود، درس گفته بود، شاگرد تربیت کرده بود، کار سیاسی کرده بود، کار تشکیلاتی کرده بود، در مسائل سیاسی عراق وارد شده بود، مسائل جهانی اسلام را فهمیده بود و دانسته بود؛ که البتّه آن مقداری که ما از شخصیّت ایشان می دانیم، یقیناً کم تر از آن است که بود؛ دلیلش هم این است که هر وقت هر مقاله ای یا نوشته ای از ایشان را منتشر کردند و جدیداً یک چیزی از ایشان دست ما آمده، باز احساس احترام بیشتری نسبت به ایشان پیدا کردیم. یک چنین چهره ای، یک چنین عنصری [بود].

بزرگ ترین جنایت های رژیم بعث

به شهادت رساندن آیت اللّه صدر و خواهرش یکی از بزرگ ترین جنایت های رژیم بعث بود. واقعاً یکی از بزرگ ترین جرایم رژیم عراق این بود که این شخصیّت بزرگ را این جور با این وضع فجیع به شهادت رساند و او را از بشر و از امّت اسلامی گرفت. بحث اختلاف نظر سیاسی مطرح نیست؛ خب، در همه جای دنیا حکومت ها با مخالفین خودشان یک برخوردهای خشنی گاهی دارند امّا در همه جای دنیا هم روی شخصیّت های علمی برجسته و بزرگ یک ملاحظاتی هست؛ این جور راحت گل های استثنائی را پرپر نمی کنند؛ این جور راحت یک نهال استثنایی، یک انسان استثنائی را قلع و قمع نمی کنند؛ و رژیم مجرم و قسی القلب و شقی حاکم بر عراق این کار را کرد و به خود او هم اکتفا نکرد؛ خواهر او را هم که ـ آن طوری که نقل می کنند ـ یک زن برجسته ای بوده و واقعاً مناسب و زیبنده خواهری مرحوم صدر بوده، با وضع فجیعی شهید کرد.

البتّه حرف ها و روایات در مورد کیفیّت شهادت این خواهر و برادر زیاد است که چون من یقین ندارم به خصوصیّت آنها و فجیع هم هست، نمی خواهم آنها را نقل بکنم امّا شکّی نیست که به وضع شدیداً مظلومانه ای این انسان بزرگ را از دست ما، جامعه اسلامی و به خصوص ملّت عراق گرفت.

ویژگی های اخلاقی شهید صدر برای همه الگو است

آن نکته ای که من روی آن می خواهم تکیه کنم، این است که حادثه شهادت این بزرگوار دو بُعد دارد؛ یک بُعد همین است که گفتم: خسارت. یک ضایعه ای بود برای جهان اسلام. واقعاً «ثُلِمَ فِی الاِسلامِ ثُلمَةٌ لایَسُدُّها شَیء»؛[2] یک ثلمه ای و رخنه ای ایجاد کرد و ضرر بزرگی زد. این یک بُعد قضیّه است که بایستی از این بُعد رژیم عراق مورد سؤال جدّی و مواخذه جدّی قرار بگیرد نه فقط به وسیله ملّت ما یا ملّت عراق بلکه به وسیله همه دنیای اسلام و همه دنیای عرب به خصوص ـ اینهایی که دم از عربیّت می زنند؛ یک چهره و شخصیّت بزرگ عربی به این ترتیب به وسیله این جانیان بی مروّت از بین رفته، بایستی مورد مؤاخذه قرار بگیرند ـ و بلکه به وسیله تاریخ. این یک بُعد قضیّه است. بُعد دوّم قضیّه، بُعد سازنده این حادثه بزرگ است. این یک شهادت است، یک خون است، آن هم خونی به این طهارت، به این نفاست. این جور این عنصر نفیس و عزیز که وجودش برای اسلام نافع بود و خودش هم می دانست، در عراق ماند و مبارزه کرد و مقاومت کرد و تسلیم نشد تا جان خودش را آن هم با این وضع داد.

یقیناً یک بله کوچک، یک گوشه چشم نشان دادن، یک حرکت حاکی از نوعی سازش کاری جان او را حفظ می کرد، می توانست خودش را نگه دارد امّا او قبول نکرد، حاضر نشد. او به ملّت خودش و مردم خودش و پیروانش توصیه کرد: ذوبوا فی الامام الخمینی کما ذاب هو فی الاسلام؛ گفت شما در امام عزیز امّت اسلامی ذوب بشوید، همچنان که او خودش را در اسلام ذوب کرد؛ همان طور که او خودش را تسلیم اسلام کرد، تسلیم او بشوید. این چه روشن بینی عمیق و عظیمی است.

این چه شجاعتی است که انسان در عراق زیر سایه سنگینِ کدرِ ظلمانی آن حکومت مجرم و رژیم پلیسی و اختناق شدید بنشیند و این جور قوی حرف بزند و از انقلاب اسلامی ایران و از رهبر این انقلاب ستایش کند. این، شخصیّت برجسته او است. مقاومت او، شجاعت او، صراحت او، صمیمیّت و انصاف او، و بالاخره شهادت او الگو است برای همه؛ مخصوصاً برای مجاهدین عراقی. و ملّت عراق به طور عموم از او درس بگیرند، خاطره شهادت او را زنده نگه دارند.

این شهادت هایی که این جور خون های پاکی در آن ریخته می شود ـ که در رأس همه آنها شهادت حسین بن علی (علیه السّلام) در عاشورا است ـ باید همیشه زنده بماند و درس باشد، بایستی از آن الهام بگیریم. این درباره این مطلب که امیدواریم این روز بسیار پُر حماسه و پُر شور همچنین نقطه عطفی بشود برای ملّت عراق که بتوانند از آن الهام بگیرند و مسئولیّت تاریخی خودشان را در این مقطع و بُرهه انجام بدهند.[3]

پی نوشت ها: