د‌کتر نوشین صحابی - جراح و متخصص زنان، زایمان و نازایی
تحریریه زندگی آنلاین : قبل از اقدام به بارداری، ابتدا باید شرایط مناسب را برای آن فراهم سازید. زن و مردی که قصد بچه‌دار شدن دارند، باید به سلامت بدن و فیزیک خود اهمیت بدهند. بعضی مسایل می‌توانند این روند را دچار مشکل کنند. با رشد تکنولوژی و دسترسی به منابع اطلاع‌رسانی، دیگر کمتر کسی است که نداند باید ابتدا به قدرت و توانایی بیشتری برای باروری رسید و بعد اقدام به آن نمود. دقت و توجه به زمان تخمک گذاری، تغذیه، مصرف برخی مکمل‌ها، منع مصرف برخی داروها، تعداد دفعات نزدیکی زن و مرد، کنترل استرس و تنش‌های عصبی، ورزش و بسیاری عوامل دیگر در این مورد دخیل هستند و ارتباط مستقیم با قدرت باروری افراد دارند. مهم‌ترین نکته در افزایش احتمال باروری، تعیین زمان تخمک گذاری است. برای پیدا کردن راحت‌تر الگوی زمان تخمک گذاری می‌توان از روزهای پریودی ماهانه کمک گرفت. زمان تخمک گذاری در اغلب خانم‌ها چهارده روز قبل از پریود بعدی اتفاق می‌افتد. اگر باز هم در این رابطه مطمئن نیستید، می‌توانید از کیت‌های مخصوص تعیین روز تخمک گذاری استفاده کنید. این کیت‌ها را می‌توانید از داروخانه‌ها تهیه کنید. حول و حوش زمان تخمک گذاری، یک شب در میان، نزدیکی، بیشترین احتمال بارداری را ایجاد می‌کند و حتما لازم نیست که از کیت‌های تخمک گذاری استفاده کنید، چون هم اسپرم و هم تخمک تا چند روز در بدن زن آماده باروری می‌ماند.
بیشتربخوانید:
مهم‌ترین مشکلاتی که باعث کاهش باروری در خانم‌ها می‌شوند
دوره‌های نامنظم چرخه قاعدگی
سن بالای 35 سال
اختلالات غده تیروئید
مشکلات هورمونی
سندرم تخمدان پلی‌کیستیک
داشتن سابقه سقط مکرر جنین
عواملی که باعث کاهش باروری در آقایان می‌شوند
وجود اختلال در نعوظ
سن بالای 40 سال
صدمه دیدن اندام‌های تناسلی
پایین بودن کیفیت اسپرم
استرس و تنش زیاد
دخانیات و الکل
روش‌های تعیین تاریخ تخمک گذاری در خانم‌ها
این روزها روش‌های زیادی برای تعیین تاریخ تخمک گذاری در خانم‌ها وجود دارد و پزشکان با توجه به آنها بیماران خود را راهنمایی می‌کنند، مثلا:
روش تعیین روز تخمک گذاری از طریق دمای بدن
در یک دوره قاعدگی دمای بدن زنان از کمترین مقدار به بیشترین مقدار در زمان تخمک گذاری می‌رسد، بنابراین با اندازه‌گیری مداوم می‌توان به روز دقیق آن رسید.
بیشتربخوانید:
از طریق مخاط گردن رحم
در زمان تخمک گذاری، ترشح بیشتری تولید می‌شود. با مشاهده آن می‌توان به حدود روز تخمک گذاری پی برد.
استفاده از تقویم
همان طور که گفتیم، 14 روز قبل از پریود بعدی، بیشترین احتمال تخمک گذاری است که هر خانمی با توجه به طول چرخه‌های قاعدگی خود می‌تواند آن را تعیین کند، مثلا از شروع یک قاعدگی تا شروع قاعدگی بعدی، اگر 28 روز باشد، روز 14 زمان تخمک‌گذاری است.
استفاده از کیت‌ها
روش آخر نیز استفاده از کیت‌هایی است که پیش‌تر نیز به آن اشاره شد.
بهترین زمان
یک روز قبل از تخمک گذاری، بهترین زمان برای مقاربت و نزدیکی است، چرا که خانم‌ها در بیشترین حالت و شرایط ممکن باروری هستند. تخمک گذاری زنان معمولا علائم و نشانه‌های بارزی دارد، مثلا با افزایش موکوس (مایع مخاطی) همراه است و دمای بدن بالا می‌رود.
بیشتربخوانید:
سعی کنید خودتان را به وزن ایده‌آل برسانید
اهمیت بسیار زیاد تعادل و تناسب وزنی و میزان BMI (شاخص توده بدنی) در میزان باروری، امری انکارناپذیر است. برای افزایش احتمال باروری، باید خود را در حالت سلامت جسمانی و روانی قرار دهید. وقتی از نظر جسمی و روحی بدنتان در حالت آمادگی بیشتری است، میل‌تان به برقراری ارتباط نیز بیشتر می‌شود. برای اینکه بدانید وزن بدنتان در حالت نرمال است یا نه، وزن خود را (به کیلوگرم) تقسیم بر مجذور قد خود (به متر) کنید. BMI سالم چیزی حدود 5/18 تا 9/24 است. اگر همچنان نتوانسته‌اید به وزن دلخواه برسید، حتما با مشاور تغذیه و پزشک متخصص مشورت کنید. به طور مثال، اگر قد یک خانم 160 و وزن او 50 کیلوگرم باشد، BMI او ماحصل تقسیم 50 بر حاصل ضرب 6/1 در 6/1 می‌باشد.
یک رژیم غذایی مناسب را دنبال کنید
یک رژیم غذایی متناسب شامل مواد مغذی مورد نیاز است، یعنی آن چیزهایی که وجودشان برای بدن ضرورت دارد. برای جبران برخی کمبودها می‌توانید از مکمل‌ها و مولتی‌ویتامین‌ها نیز استفاده کنید. رژیم‌های غذایی سفت و سخت و کمبود مواد ضروری در بدن باعث ایجاد خستگی و فرسودگی می‌شود. روزانه پنج وعده غذایی سالم شامل سبزیجات، میوه‌ها، پروتئین‌های حیوانی و گیاهی، محصولات لبنی و چربی‌های سالم، نیاز بدن را تامین می‌کند.
به طور مرتب ورزش کنید
ورزش مداوم، سبک و مستمر اهمیت بسیار زیادی در حفظ سلامت بدن دارد. روزانه 30 دقیقه ورزش نه تنها بدن را در حالت سلامتی بیشتری قرار می‌دهد، بلکه به شما کمک می‌کند تا استرس‌ها و تنش‌های خود را مدیریت کنید. سعی کنید ورزشی را تجربه کنید که از آن لذت هم می‌برید. ورزش به کنترل وزن بدن نیز کمک می‌کند. برای کاهش وزن، حداقل روزانه 45 دقیقه تا 1 ساعت ورزش مداوم باید انجام شود.
به شیوه و سبک زندگی‌تان اهمیت بدهید
آیا شما کم‌تحرک هستید؟ سیگار می‌کشید؟ الکل مصرف می‌کنید؟ پرخاشگر و عصبی هستید؟ داروی خاصی مصرف می‌کنید؟ بهترین زمان برای ترک بسیاری از عادات نادرست، دقیقا همین حالا است. این تغییرات حتی شامل میزان مصرف کافئین (قهوه و چای زیاد) روزانه نیز می‌باشد.
به حفظ سلامت روحی، روانی خود نیز اهمیت دهید
احساس رضایتمندی و خوشبختی اهمیت زیادی در میزان باروری دارد. اگر در شرایطی هستید که از نوعی بحران و ناراحتی روحی – روانی رنج می‌برید، حتما موضوع را با روانشناس و در صورت لزوم، روانپزشک در میان بگذارید.
استرس باعث ترشح هورمون کورتیزول می‌شود. به این نوع هورمون، هورمون استرس نیز می‌گویند. این هورمون روی هیپوتالاموس تاثیر می‌گذارد و باعث کاهش میزان هورمون‌های جنسی می‌شود. این تاثیر باعث بروز اختلال در تخمک گذاری می‌شود تا جایی که حتی روی قاعدگی نیز اثر می‌گذارد.
ویتامین‌ها و مکمل‌های ضروری را مصرف کنید
علاوه بر برنامه‌ریزی غذایی مناسب، باید در طول دوران بارداری و در مراقبت‌های قبل از آن به موضوع دریافت ویتامین‌های ضروری و مورد نیاز مثل A, B, C, D, E نیز اهمیت بیشتری بدهید. اسید فولیک، کلسیم، روی و آهن نیز برای جنین بسیار مفیدند. از همه مهم‌تر، دریافت اسیدفولیک روزانه یک عدد حداقل از یک ماه قبل از بارداری تا پایان سه ماهه اول بارداری است. اسید فولیک از تعدادی از بیماری‌های مغز و نخاع جنین جلوگیری می‌کند. این مورد بسیار مهم است. اگر به فشار خون، کم‌خونی و دیابت مبتلا هستید، باید قبل از بارداری حتما با انجام آزمایشات لازم و مشاوره با پزشک متخصص، به رفع این مشکلات اقدام کنید.
مراجعه به متخصص زنان قبل از بارداری
لازم است هر خانمی سه ماه قبل از اقدام به بارداری به پزشک متخصص زنان مراجعه کند، تست پاپ اسمیر (تست سرطان دهانه رحم) انجام دهد، معاینه زنان شود و در صورت صلاحدید و آزمایشات لازم و در صورت لزوم، سونوگرافی از رحم و تخمدان‌ها جهت وی انجام شود. اگر در 10 سال اخیر، واکسن کزاز تزریق نشده، حتما باید با مراجعه به مراکز بهداشت، واکسن کزاز تزریق کنید و حتما قبل از اقدام به بارداری، به دندانپزشک مراجعه کنید تا اگر مشکل دندان وجود دارد، قبل از اقدام به بارداری رفع شود.
هوای هم را داشته باشید
گاهی لازم است هر دو طرف برای رسیدن به این هدف اقدامات لازم را انجام دهند و گاهی یکی از دو نفر نیاز به آنها دارد و باید در صدد برطرف کردن برخی مشکلات باشد. در چنین شرایطی زن و شوهر باید یکدیگر را حمایت کنند و پشتیبان یکدیگر باشند. شما با هم نیروی قوی‌تری خواهید شد و با مدیریت بیشتری مشکلات را برطرف خواهید کرد.
آقایان حواس‌شان به گرما باشد
دوش آب گرم و به طور کلی دمای بالا باعث کاهش کیفیت اسپرم مردانه می‌شود. سونا، جکوزی، حمام خیلی گرم و حتی نشستن طولانی مدت در حالتی که پاها روی هم قرار دارند، باعث می‌شود سلامت اسپرم مردانه و درصد بارداری زن کاهش یابد.
صبور باشید
همه زوج‌ها به یک شکل و رویه بارداری را تجربه نمی‌کنند. در مورد برخی زوج‌ها بارداری زود ایجاد می‌شود و در مورد عده‌ای زمان بر است و باید صبر و تحمل بیشتری صرف شود. اینکه کمی دیرتر از بقیه باردار شوید، لزوما به این معنی نیست که مشکل خاصی وجود دارد و باید تحت درمان قرار بگیرید. گاهی با کمی صبر و در زمان مناسب به هدف‌تان می‌رسید. در بهترین حالت، از هر 4 زوج سالم، بعد از اقدام به بارداری، در هر ماه یک زوج به حاملگی می‌رسند، یعنی یک چهارم. بسیاری از زوج‌ها چندین ماه باید بدون جلوگیری، مرتب نزدیکی داشته باشند تا به بارداری دست پیدا کنند. اگر زوجی بعد از یکسال اقدام به بارداری نتیجه‌ای نگرفتند، حتما باید به پزشک متخصص زنان برای بررسی و درمان مراجعه کنند. در مواردی که سن خانم بالای 35 سال است یا مشکل در پریودها یا اختلال در رحم و تخمدان و یا بیماری‌های خاص زمینه‌ای وجود دارد، لازم است زودتر به پزشک متخصص زنان برای بررسی و درمان مراجعه شود. ان‌شاءا... با رعایت همه این موارد، بارداری موفق و همراه با سلامتی را تجربه خواهید کرد.
