فرادید؛ یافتههای جدید نشان میدهد که منشا اصلی ذرات فرازمینی روی زمین، گرد و غبارهای کیهانی هستند. چیزی بیش از میزان گرد و غبارهای ورودی توسط شهاب سنگهای بزرگتر و محسوس تر، که سالانه به کمتر از 10 تن (9 تن متریک) میرسد.
این اطلاعات میتواند به دانشمندان کمک کند تا نقشی که گرد و غبارهای میان سیارهای در تامین آب و مولکولهای کربنی به زمین جوان، در اوایل تاریخ شکل گیری سیاره ما بازی کرده اند را درک
کنند.
به گزارش فرادید؛ غبار کیهانی گرد و غباری است که در فضا وجود دارد. این ذرات بیشترین گونه از ذرات ریز، گرد و غبار هستند که مولکولی به اندازه یک میکرون دارند. بخش کوچکی از غبارهای کیهانی فضا را به صورت متراکم شده در معادن مواد دیرگداز میتوان یافت نمود. برای نمونه تراکم گرد غبار در محیط میانستارهای، حباب محلی نزدیک به ده به نمای منفی 6 دانه در متر مکعب بوده که هر دانه جرمی در حدود ده به توان منفی 17 کیلوگرم جرم دارد
شکار ذرات گرد و غبار میان سیارهای به هیچ وجه کار سادهای نیست. در ابتدا باید ببینیم چگونه میتوان میکرو شهاب سنگهایی را در مقیاس چند دهم تا صدم میلی متر پیدا کرد؟ (به عنوان مثال یک تار موی انسان قطری در حدود 70 میکرومتر دارد.)
نکته مهم این است که ما به یک محدوده خالی از هر گونه گرد و غبارهای زمینی نیاز داریم. برای این منظور توجه محققان به قلب قطب جنوب جلب میشود. طی 20 سال گذشته، فیزیکدان ژان دوپارت از مرکز ملی پژوهشهای علمی فرانسه (CNRS) هدایت 6 ماموریت تحقیقاتی به ایستگاه فرانسوی۔ ایتالیایی کونکوردیا (گنبد C) که در فاصله 1100 کیلومتری ساحل Adélie Land در قطب جنوب واقع شده، را به عهده گرفته است. مرکز ملی پژوهشهای علمی فرانسه (CNRS) میگوید: "ایستگاه فرانسوی ایتالیایی کونکوردیا به دلیل آمار کم بارش برف و شرایط برفی دست نخورده، یک موقعیت عالی برای شکار ذرات گرد و غبار کیهانی است. “
تیم تحقیقاتی توانسته است نمونههای خالصی از برف را از گودالهایی به عمق 2 متر جمع آوری کند، جایی که در جهت خلاف باد نسبت به موقعیت ایستگاه تحقیقاتی قرار گرفته است، تا از هرگونه آلودگی برای نمونهها توسط انسانها جلوگیری شود.
بیش از دو دهه است که دانشمندان مقادیر کافی از میکرو شهاب سنگها در اندازههای 30 تا 300 میکرومتر) را جمع آوری کرده اند، تا میزان ذرات گرد و غبار فرا زمینیای که روی زمین مینشینند، را محاسبه کنند.
دانشمندان تخمین زده اند که سالانه 15000 تن (13600 تن متریک) ذرات گرد و غبار کیهانی به سمت زمین میآیند، هرچند که بیشتر این ذرات در ابتدای ورود به زمین در جو میسوزند. این امر سبب میشود که در نهایت 5200 تن (4700 تن متریک) از ذرات میان سیارهای بر سطح سیاره ما بنشیند.
عامل اصلی بیشتر این ذرات میان سیارهای (حدود 80 درصد)، خانواده دنباله دارهای مشتری هستند. این توپهای برفی کیهانی که از گازهای یخ زده، سنگ و گرد و غبار تشکیل شده اند، خود از کمربند کوییپر که بالای مدار نپتون واقع شده، نشات میگیرند. این در حالی است که گفته میشود مابقی گرد و غبارهای فضایی از سیارکها نشات میگیرند. سیارکها اجرام کوچک سنگی به جای مانده از زمان شکل گیری منظومه شمسی هستند.
این یافتهها نتیجه همکاری دانشمندان CNRS و دانشگاه پاریس-ساکلی و موزه ملی تاریخچه طبیعی با حمایت موسسه قطبی فرانسه است. این تحقیق در تاریخ 26 فروردین 1400 در مجله Earth and Planetary Science Letters منتشر شده است.
گرد و غبار میان ستارهای را بهتر بشناسیم
غبار بین سیارهای یا ابر غبار بینسیارهای یا ابر منطقةالبروجی شامل گرد و غبار کیهانی: (ذرات ریز شناور در فضای بیرون از منظومه شمسی) است که فضای بین سیارهها در منظومهٔ شمسی و دیگر سیستمهای سیارهای را در بر میگیرد. در منظومهٔ شمسی ذرات غبار بین سیارهای نقش مهمی در پراکندگی نور خورشید و انتشار تابش حرارتی دارند که این یکی از برجستهترین ویژگیهای نور شب در محدودهٔ طول موج 5–50 میکرومتر است. دانههایی که مشخص کنندهٔ انتشار فروسرخ در مدار زمین هستند دارای اندازهای در حدود 10 تا 100 میکرومتر دارند. علاوه بر این، امروزه احتمال داده میشود غبار بین سیارهای توانایی انتقال مواد مورد نیاز برای بهوجود آمدن حیات در سیارات یا توانایی انتقال میکروارگانیسمها را داشته باشد.
منشأ به وجود آمدن ذرات غبار بین سیارهای احتمالاً شامل موارد زیر است: برخورد سیارکها، فعالیت دنبالهدارها و برخورد اجرام در داخل منظومه شمسی، برخوردهای اجرام با یکدیگر در کمربند کویپر، و ذرات میان ستارهای. بین دانشمندان بر سر منشأ دقیق گرد و غبار بین سیارهای بحثهای زیادی وجود دارد که این پدیده را حاصل برخوردهای سیارکی یا فعالیتهای دنبالهدارها میدانند.
طول عمر این ذرات گرد و غبار در مقایسه با طول عمر سیستم خورشیدی بسیار کوتاه است. اگر ذراتی در اطراف یک ستارهای که سنش بیشتر از ده میلیون سال است پیدا شود، آن ذرات باید قطعات خرد شدهای از اجرام بزرگتر بوده باشند، به این معنی که آنها نمیتوانند ذرات باقی مانده از دیسک پیشسیارهای باشند؛ بنابراین آن ذرات میتوانند گرد و غبار نسل بعدی باشند. غبار بین سیارهای در سیستم خورشیدی 99٫9٪ حاصل از فعل و انفعالات داخل خود منظومه و 0٫1٪ گرد و غبار نفوذ کرده از فضای بین ستارهای است.
منبع: Space