دکتر محمد کریم نعمت‌اللهی؛ فوق تخصص بیماری‌های چشم کودکان و استرابیسم
بلفاریت یا التهاب لبه پلک‌ها یکی از بیماری‌های شایع و مزمن پلک می‌باشد که معمولاً لبه پلک را در برمی‌گیرد. هم بچهها و هم بزرگسالان به این بیماری گرفتار می‌شوند و در بسیاری از موارد بافت‌های مجاور مانند قرنیه و ملتحمه نیز گرفتار می‌شود و اکثراً دو طرفه می‌باشد.
علت بلفاریت
علت بلفاریت می‌تواند عامل میکروبی داشته باشد. در بعضی مواقع علت آن آلرژیک است و در موارد نادری شپش‌ها عامل بلفاریت هستند.
علائم بیماری
علائم بیماری در زمان‌های مختلف متغیر بوده و شایع‌ترین علامت آن عبارتند از: خارش، وجود پوسته‌هایی شبیه به شوره سر و ترشحات فیبرینی در انتهای مژه‌ها، ریزش مژه، قرمزی لبه پلک و تورم پلک، سوزش، شالازیون و زخم در لبه پلک.
اگر بیماری طولانی باشد ممکن است قرنیه و ملتحمه را گرفتارکند، اما در نوع انگلی به علت عدم بهداشت صحیح، شپش و تخم بالغ شپش در ریشه مژه‌ها قابل رؤیت است و ایجاد خارش، سوزش و التهاب لبه پلک‌ها همراه با زخم می‌کند و انتقال این شپش‌ها از طریق تماس مستقیم و نزدیک منتقل می‌شود و لباس‌های خواب و ملحفه‌ها دخالت مستقیم در انتقال شپش‌ها دارند.
درمان بلفاریت
چون این بیماری مزمن می‌باشد لذا درمان آن هم طولانی است و نیاز به صبر و حوصله دارد و هدف از درمان، کنترل علائم بیماری و جلوگیری از عوارض ثانویه بیماری است. 1- درمان شامل کمپرس گرم روزی 4-5 بار است و این کار باعث بهبودی و کم کردن ناراحتی بیمار می‌شود. 2- شستشوی مژه‌ها با آب گرم و شامپو بچه. 3- ماساژ لبه پلک‌ها در مواردی که شالازیون بروز کند کمک‌کننده است. 4- درمان آنتی‌بیوتیک موضعی شامل پماد و قطره. 5- در مواردی نیاز است که از آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی استفاده شود. 6- در زمانی که التهاب لبه پلک‌ها زیاد باشد از پمادهای استروئید استفاده می‌شود. 7- درمان نوع انگلی یا در واقع شپش استفاده از پمادهایی است که باعث خفه کردن شپش‌ها می‌شود.
همچنین شستشوی مرتب مژه تا سه هفته که شپش‌ها و تخم شپش‌ها از بین برود نیز مفید است. بقیه اعضای خانواده این بیماران باید توسط متخصص پوست و مو تحت درمان قرار گیرند.
تراخم
تراخم یکی از بیماری‌های عفونی شایع و مزمن بشر است که بالای 20 میلیون نفر به این بیماری مبتلا هستند و یکی از علت‌های نابینایی در جهان به شمار می‌رود. این بیماری بیشتر در مناطق گرم و خشک، مناطقی که بهداشت وجود ندارد و از آب‌‌های آلوده شیوع پیدا می‌کند.
این بیماری دو طرفه است و بیشتر از طریق تماس نزدیک و مستقیم (بیشتر از والدین به بچهها) منتقل می‌شود و همچنین حشرات آلوده در انتقال بیماری دخالت دارند و اگر به صورت اندمیک ظاهر شود. علائم بیماری به صورت قرمزی، ترشح چرکی و سوزش است.
گاهی اوقات علائم خفیف و آرام است و والدین به آن توجه نمی‌کنند. گاهی به صورت حاد با ترشح چرکی و تورم پلک‌ها خودش را نشان می‌دهد و عوارض بیماری به صورت طولانی مدت باعث مشکلات چشمی فراوان می‌شود. عوارض اصلی این بیماری از دهه چهارم زندگی ظاهر می‌شود و شامل خشکی، سوزش، برگشت پلک‌ها به طرف داخل یا خارج، برگشت مژه و قرنیه و ایجاد لک قرنیه می‌باشد که شایع‌ترین علت نابینایی در تراخم است. برای درمان تراخم از قطره و پمادهای آنتی بیوتیک استفاده می‌شود.
عفونت ملتحمه
ملتحمه از یک بافت نرم، نازک و شفاف تشکیل شده که قسمت‌های داخلی پلک و قسمت سفیدی چشم را پوشش می‌دهد. عفونت ملتحمه یکی از بیماری‌های شایع چشم است که در فصل‌های مختلف باعث قرمزی چشم می‌شود. این بیماری اکثراً دو طرفه است، مسری بوده و از طریق تماس نزدیک قابل سرایت می‌باشد.
علت بیماری
باکتری‌ها، ویروس‌ها، مواد آلرژیک، قارچ‌ها و انگل‌ها می‌توانند باعث عفونت ملتحمه شوند.
علائم بیماری
قرمزی چشم، احساس جسم خارجی در چشم، سوزش، اشکریزش و ترشحات چشم ( چرکی غلیظ و چسبنده یا ترشح رقیق و آبکی) باشد. در بعضی مواقع عفونت به قرنیه سرایت می‌کند و ایجاد خراش و زخم روی قرنیه می‌کند.
راه پیشگیری
به علت عفونی و مسری بودن این بیماری توصیه نکات بهداشتی، جدا کردن وسایل بیمار و شستشوی مرتب دست‌ها با آب و صابون توصیه می‌شود.
پیش آگهی بیماری
اکثر عفونت‌های ویروسی و باکتریال حاد خود به خود و بدون درمان ظرف مدت 2 هفته خوب می‌شوند، ولی اگر عفونت‌های باکتریال تحت درمان قرار بگیرند دوره بیماری از 2 هفته به سه الی چهار روز کاهش می‌یابد و شانس عوارض و انتقال بیماری کاهش پیدا می‌کند.
درمان
درمان شامل قطره‌های آنتی‌بیوتیکی و پماد آنتی‌بیوتیک می‌باشد. لازم به ذکر است که تمام قطره‌های چشمی استریل است و نمی‌شود خودسرانه هر قطره استریل را جهت درمان عفونت استفاده کرد، چون استفاده خودسرانه از این قطره‌ها باعث افزایش عفونت می‌شوند.
عفونت ملتحمه نوزادی
گاهی اوقات عفونت ملتحمه در ماه اول زندگی رخ می‌دهد و علت آن به خاطر عفونی بودن کانال زایمانی است و چشم نوزادان در موقع زایمان با این میکروب تماس پیدا می‌کند و باعث عفونت می‌شود. بخاطر اینکه بعضی از این میکروب‌ها خطرناک هستند به طور پروفیلاکسی استفاده از قطره و پماد آنتی‌بیوتیک در یک ساعت اول و بعد از زایمان توصیه می‌شود.
لذا این کار حتماً در بیمارستان‌ها و زایشگاه‌ها انجام می‌گیرد. استفاده این دارو شانس عفونت ملتحمه نوزادی را کاهش می‌دهد، اما اگر این عفونت در ده روز اول زندگی رخ دهد انجام آزمایش‌هایی جهت کشت میکروب و سپس درمان آن توصیه می‌شود.
