عناصر نوسان‌ساز تورم خرداد

دومین مورد اینکه تورم نقطه به نقطه در ماه مذکور معادل 6/ 47‌درصد ثبت شده است که نسبت به ماه گذشته رشد 7/ 0‌درصدی داشته است به‌نحوی‌که 2 گروه مبلمان و لوازم‌خانگی (66‌درصد)، خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها (7/ 62‌درصد) بالاترین میزان تورم نقطه‌ای و 2 گروه ارتباطات (8/ 11‌درصد) و آموزش (7/ 23‌درصد) پایین‌ترین میزان این شاخص را ثبت کرده‌اند. در نهایت اینکه تورم میانگین در آخرین ماه بهار سال 1400 معادل 43‌درصد ثبت‌شده به‌نحوی که خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها تورم 6/ 51‌درصدی و غیرخوراکی‌ها نیز تورم 9/ 38‌درصدی را تجربه کردند. در مورد این شاخص، گروه‌های حمل‌و‌نقل (8/ 64‌درصد) و مبلمان و لوازم خانگی (8/ 56‌درصد)  بالاترین و گروه‌های ارتباطات (7/ 18‌درصد) و آموزش (3/ 22‌درصد) کمترین تورم 12 ماهه را از آن خود کرده‌اند.

تحلیل آمارهای رسمی نشان می‌دهد که محور تورم در ماه خرداد، خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها بوده است‌ به‌نحوی که خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها تورمی 2/ 3‌درصدی و کالاهای غیرخوراکی‌ و خدمات تورم 2/ 2‌درصدی را تجربه کرده‌اند. کارشناسان اقتصادی بر این باورند که نوسانات پایین نرخ ارز در فصل بهار سبب شده تا تورم کالاهای غیرخوراکی کمتر از خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها شود. تحلیل آمارهای رسمی نشان می‌دهد که تغییرات نرخ ارز از انتهای اسفند سال 99 تا انتهای خرداد‌ماه سال‌جاری به میزان منفی‌3/ 3‌درصد بوده است.  از سوی دیگر افزایش قیمت در هزینه خرید خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها سبب خواهد شد تا قدرت خرید مردم در تهیه سبد معیشتی کالاهای ضروری کاهش یابد که این موضوع بسیار نگران‌کننده است و آثار و تبعات اجتماعی و رفاهی خواهد داشت.

اهمیت تورم

مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در گزارشی به تحلیل آماری روند تورم در خرداد‌ماه سال جاری پرداخت. شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی خانوارها (CPI)، معیار سنجش تغییرات قیمت کالاها و خدماتی است که به مصرف خانوارها می‌رسد. این شاخص مهم‌ترین ابزار اندازه‌گیری میزان تورم قیمت‌ها در اقتصاد کشور است و کاربردهای گوناگونی از جمله در برآورد قدرت خرید پول کشور و معیار سنجش قدرت خرید دارد. اهمیت دیگر شاخص مذکور آن است که علاوه‌بر برنامه‌ریزان و محققان حوزه‌های اقتصادی، متخصصان حوزه‌های اجتماعی نیز جزو کاربران اصلی آمارهای تورم هستند. به این دلیل که افزایش تورم، اصلی‌ترین مسایل اجتماعی مانند فقر و بیکاری را مستقیما تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.

در بخشی از این گزارش ضرایب اهمیت گروه‌های اصلی سبد کالاها و خدمات مصرفی خانوارهای کشور در 12 گروه عمده در سه بخش شهری، روستایی و کل آورده شده است. این گروه‌ها شامل «خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها»، «دخانیات»، «پوشاک و کفش»، «مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوخت‌ها»، «مبلمان و لوازم خانگی و نگهداری معمول آنها»، «بهداشت و درمان»، «حمل‌و‌نقل»، «ارتباطات»، «تفریح و فرهنگ»، «آموزش»، «هتل و رستوران» و «کالاها و خدمات متفرقه» است.

براساس آمارهای رسمی از بین 12 گروه عمده هزینه‌ای خانوار 4 گروه «مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوخت‌ها»، «خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها»، «بهداشت و درمان» و «حمل‌و‌نقل» به ترتیب دارای بیشترین وزن در سبد خانوار است به‌طوری که بیش از 76‌درصد از ضریب اهمیت سبد کالاها و خدمات مورد نیاز خانوارهای کشور و نیز مناطق شهری و روستایی را به خود اختصاص داده‌اند. البته از این میان، سهم دو گروه «مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوخت‌ها» و «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها»، بیش از 59‌درصد است.

تورم بالای میوه و سبزیجات

بررسی آمارهای رسمی نشان می‌دهد که تورم ماهانه خرداد‌ماه معادل 5/ 2‌درصد ثبت شده به نحوی که خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها تورمی 2/ 3‌درصدی و کالاهای غیرخوراکی‌ و خدمات تورم 2/ 2‌درصدی را تجربه کرده‌اند. تحلیل‌ آمارهای رسمی نشان می‌دهد تورم ماهانه از سطح 7/ 2‌درصد در فروردین‌ماه به 5/ 2‌درصد در ماه گذشته رسیده است. تورم ماهانه خرداد نسبت به اردیبهشت که برابر 7/ 0‌درصد بود؛ معادل 8/ 1‌درصد رشد داشته است. مورد بعدی اینکه تنها گروهی که تورم منفی در ماه مذکور داشته؛ گروه ارتباطات است. تورم گروه مذکور معادل منفی 7/ 0‌درصد برآورد شده است. در این ماه برخی گروه‌ها تورمی بالاتر و برخی دیگر تورمی پایین‌تر از تورم ماهانه را تجربه کرده‌اند. گروه‌های پوشاک و کفش (2/ 4‌درصد)، خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها (2/ 3‌درصد)، هتل و رستوران و کالاها و خدمات متفرقه (3‌درصد)، حمل‌و‌نقل (9/ 2‌درصد) و بهداشت و درمان (7/ 2‌درصد) تورمی بالاتر از تورم خردادماه و گروه‌های ارتباطات (منفی 7/ 0‌درصد)، آموزش (6/ 0‌درصد)، مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوخت‌ها (4/ 1‌درصد)، دخانیات (8/ 1‌درصد)، تفریح و فرهنگ (2/ 2‌درصد) و مبلمان و لوازم خانگی (4/ 2‌درصد) تورمی پایین‌تر از تورم مذکور را تجربه کرده‌اند.

در گروه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها، سبزیجات (گوجه‌فرنگی، سیب‌زمینی و بادمجان) (9/ 6‌درصد) و میوه و خشکبار (9/ 5‌درصد) و قند و شکر (4/ 3‌درصد) تورم بالا و گروه نان و غلات (2‌درصد) و گوشت قرمز و سفید (4/ 1‌درصد) تورم پایینی به نسبت سایر اقلام گروه مذکور ثبت کردند. مسکن و اجاره نیز تورم 3/ 1‌درصد را در سومین ماه بهار سال جاری ثبت کردند.

در نهایت اینکه آنالیز تاثیر گروه‌ها و طبقات کالایی بر نرخ تورم ماهانه حاکی از آن است که 2 گروه «اجاره» و «سبزیجات» بیشترین ضریب تاثیر را در افزایش تورم ماهانه داشته‌اند که نسبت به ماه گذشته، گروه سبزیجات جایگزین گروه بهداشت و درمان شده است.

آنالیز تورم نقطه‌ای

شاخص دیگر مورد بررسی در گزارش مذکور، تورم نقطه به نقطه است. در این شاخص میزان تورم ماه مذکور به نسبت مدت مشابه سال قبل مقایسه می‌شود. تورم نقطه به نقطه در ماه مذکور معادل 6/ 47‌درصد ثبت شده که نسبت به ماه گذشته رشد 7/ 0‌درصدی داشته است. تورم نقطه‌ای در اردیبهشت 9/ 46 ثبت شده بود. در شاخص مذکور خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها تورم 3/ 62‌درصدی و کالاهای غیرخوراکی و خدمات تورمی 8/ 40‌درصدی را تجربه کردند. بررسی آمارهای رسمی نشان می‌دهد که 3 گروه مبلمان و لوازم خانگی (66‌درصد)، خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها (7/ 62‌درصد) و هتل و رستوران (5/ 61‌درصد) بالاترین میزان تورم نقطه‌ای و 3 گروه ارتباطات (8/ 11‌درصد)، آموزش (7/ 23‌درصد) و بهداشت و درمان (9/ 42‌درصد) پایین‌ترین میزان این شاخص را ثبت کرده‌اند. نکته قابل‌توجه دیگر در این خصوص اینکه نوشابه‌های غیرالکلی (6/ 79‌درصد)، لبنیات (2/ 78‌درصد) و سبزیجات (2/ 71‌درصد) بیشترین تورم را در گروه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها ثبت کردند. همچنین در خردادماه گروه‌های «اجاره»، «حمل‌و‌نقل» و «گوشت قرمز و گوشت ماکیان» بیشترین ضریب تاثیر را در افزایش تورم نقطه‌ای داشته‌اند که تنها تفاوت با ماه گذشته گروه «گوشت قرمز و گوشت ماکیان» است.

ثبت بالاترین تورم میانگین در خرداد

در نهایت شاخص دیگر مورد بررسی در این گزارش، تورم 12 ماهه است. بنا بر آمارهای رسمی تورم مذکور در آخرین ماه بهار سال 1400 معادل 43‌درصد ثبت شده به‌نحوی که خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها تورم 6/ 51‌درصدی و غیرخوراکی‌ها نیز تورم 9/ 38‌درصدی را تجربه کردند. ثبت این میزان بالا از تورم میانگین در سومین‌ماه فصل بهار در حالی است که نسبت به ماه گذشته 2 واحد‌‌درصد رشد داشته است. تورم میانگین در اردیبهشت به میزان 41‌درصد برآورد شده بود. در این‌خصوص 3 گروه حمل‌و‌نقل (8/ 64‌درصد)، مبلمان و لوازم خانگی (8/ 56‌درصد)  و خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها (8/ 51‌درصد) بالاترین و 3 گروه ارتباطات (7/ 18‌درصد)، آموزش (3/ 22‌درصد) و بهداشت و درمان (1/ 35‌درصد) کمترین تورم 12 ماهه را از آن خود کرده‌اند. مورد دیگر اینکه روغن‌ها و چربی‌ها (9/ 69‌درصد) و لبنیات (61‌درصد) در گروه خوراکی‌ها تورم بالایی را ثبت کرده‌اند. در نهایت اینکه در خرداد 1400 ، گروه‌های «اجاره» ، «حمل‌و‌نقل» و «نان و غلات» بیشترین ضریب تاثیر را در افزایش نرخ تورم 12 ماهه داشته‌اند که این امر نسبت به اردیبهشت‌ماه تفاوتی نکرده است.