گودی کمر (۱)

فاطمه بانیگل

ستون فقرات از روی هم قرار گرفتن 7 مهره گردنی و 12 مهره سینه ای و 5 مهره کمری و مهره‌های خاجی و دنبالچه‌ای تشکیل شده است.اگر ستون مهره را از جلو نگاه کنیم مهره‌ها  در یک خط صاف و عمود قرار گرفته اند ولی با نگاه از نیمرخ به ستون فقرات، یکسری انحناهای طبیعی (فرو رفتگی‌ها و برجستگی‌ها) در قسمت‌های مختلف خواهید دید.

لوردوز

به خاطر شباهت انحنای کمر به شکل ظاهری لوردهای انگلیسی به هنگام ایستادن، اصطلاح لوردوز برای این حالت بکار برده شده است. وجود این انحناها نقش بسیار مهمی‌‌برای ما دارد. بسیاری از توانائی‌های ما در اثر همین برجستگی‌ها و فرورفتگی‌ها به وجود می‌‌آید، توانائی ایستادن ما تا حد زیادی مدیون همین انحناها می‌‌باشد.

این انحناها کمک می‌کند سر انسان در وضعیت طبیعی قرار گیرد و همچنین بعنوان ضربه‌گیر  شوک و استرس هنگام حرکت عمل می‌کند. وقتی میزان انحنای کمر بیشتر از میزان طبیعی آن برسد اصطلاحاَ ان را هیپرلوردوزیس یا گودی کمر می‌‌نامند. این گودی کمر موجب بروز مشکلاتی مانند کمردرد و احساس خستگی در کمر می‌‌شود.

با افزایش لوردوز شکم فرد به جلو آمده و باسن وی به عقب می‌رود و کلا قامت آراسته فرد از بین می‌‌رود و فرد حالت بیحال و خمودگی به خود می‌‌گیرد.

معاینه و عکسبرداری

گرچه در نظر گرفتن زاویه و درجه مشخصی برای بیان غیرطبیعی بودن گودی کمر ممکن نیست و مساله فقط با معاینه و عکسبرداری قابل تشخیص است، اما دو راه ساده برای تشخیص طبیعی بودن گودی کمرمان این است که

1. بدون کفش، از پشت به دیوار تکیه دهیم و سعی کنیم دو کف دست را از فاصله ایجاد شده میان دیوار و گودی کمر، رد کرده و به هم برسانیم؛ هرچه گودی کمر طبیعی‌تر باشد این فاصله کمتر و عبور دست‌ها سخت‌تر است

2. اگر روی یک سطح سفت دراز بکشید فاصله گودی تا آن سطح خودش را نشان می‌‌دهد. اگر انحنای ایجاد شده انعطاف‌پذیر باشد و هنگامی‌‌که به سمت جلو خم می‌‌شوید از بین برود نیاز به درمان پیچیده‌ای ندارد و با ورزش‌های کمر بهبود می‌‌یابد. اگر درهنگام خم شدن به جلو، گودی کمر از بین نرود دراین صورت ممکن است نیاز به درمانهای پیچیده داشته باشید.

علل متفاوتی می‌توانند شدت لوردوز کمری را افزایش دهند که شایع‌ترین آنها عبارتند از: 

 عمده‌ترین دلیل ارثی و ژنتیکی است و برخی افراد نیز به صورت مادرزادی دچار شلی بیش از حد بافت‌های نگهدارنده مفاصل هستند که از تظاهرات آن افزایش گودی کمر است.  ضعف عضلات کمر و شکم  چاقی: بزرگ شدن شکم موجب می‌شود مهره‌های کمری به جلو آمده و لوردوز آن بیشتر شود  به هر علتی که فرد نتواند مفصل ران خود را کاملا صاف کند (مثلا دررفتگی دو طرفه مفاصل ران).

در هنگام ایستادن لگن مجبور می‌شود به سمت جلو بچرخد و با چرخش لگن به جلو لوردوز کمر بیشتر می‌شود  بیماری‌ها ی عصبی یا عضلانی مانند دیستروفی‌های عضلانی  یا پولیومیلیت (فلج اطفال)   کیفوز مهره‌های پشتی موجب می‌شود فرد برای حفظ تعادل خود لوردوز کمری را زیاد کند .

 استئو پوروز یا پوکی استخوان  اسپوندیلولیستزیز: لیز خوردن استخوان‌ مهره به سمت جلو که به اعصاب ستون فقرات فشار وارد می‌کند. گودی کمر با عامل ژنتیکی در کودکی و حتی در نوجوانی درد و ناراحتی را برای افراد مبتلا در پی ندارد اما با افزایش سن این حالت با درد همراه می‌شود.

درمان گودی کمر

گودی کمر علل گوناگونی دارد. به همین دلیل برای اصلاح آن هم شیوه‌های گوناگونی وجود دارد. به عنوان نمونه اگر به دلیل اشکالات ساختاری و آناتومیکی ایجاد شده باشد برای برطرف کردن آن باید این ایرادات را در صورت نیاز به وسیله مداخلات جراحی اصلاح کرد... اما در موارد اکتسابی گودی کمر با اصلاح سبک زندگی و انجام حرکت‌های کششی می‌توان آن را برطرف یا لااقل پیشرفتش را متوقف کرد.

ضعف عضلانی و کاهش انعطاف‌پذیری در افرادی که شغل نشسته داشته و فعالیت بدنی منظمی ‌‌ندارند بیشتر ایجاد می‌شود. با افزایش سن هم مشکلات ذکر شده شدیدتر می‌گردند پس مهمترین اقدام در درمان گودی کمر افزایش قدرت عضلات شکم و کمر و افزایش انعطاف‌پذیری بافت نرم اطراف لگن است.

اصلاح سبک زندگی

درست خوابیدن: بهترین حالت برای خوابیدن به پهلو است. دمر خوابیدن موجب افزایش گودی کمر می‌‌شود اما در صورتی که تمایل دارید بر روی شکم بخوابید حتما بالشی زیر شکم خود قرار دهید.

نشستن: برای درست نشستن، از یک صندلی مناسب استفاده کنید. این صندلی باید قابلیت تغییر ارتفاع را داشته باشد و پشتی آن نیز قابل تنظیم باشد تا فشارهای وارده بر ناحیه پشت و کمر را کاهش دهد. زانوهای شما باید هم‌سطح با مفصل لگن‌تان باشند. باید صاف بنشینید و از لمیدن یا خم شدن بر روی میز کار اجتناب کنید. در صورت نیاز برای حمایت کمرتان از یک بالشتک کوچک و مناسب استفاده نمایید...

برای خواندن بخش دوم- گودی کمر- اینجا کلیک کنید.