دکتر علی‌اصغر ابراهیمی؛ دکتر شهرام صدرالدینی
براساس مطالعات انجام شده بسیاری از بیماران مبتلا به هپاتیت مزمن B و C تا مدت‌ها بدون علامت هستند. با این حال تعداد قابل توجهی از آنها علائمی را تجربه خواهند کرد که ناشی از تظاهرات روماتولوژیک عفونت با این ویروس‌هاست.
براساس گزارش WHO، یک سوم جمعیت جهان آلوده به ویروس هپاتیت و 5 درصد مبتلا به عفونت مزمن ناشی از این ویروس‌ها هستند. 35 درصد ایرانیان با HBV تماس داشته‌اند و 3 درصد ناقل مزمن آن هستند همچنین 0/5 درصد جمعیت ایران آلوده به HCV می‌باشند.
آگاهی از علائم روماتولوژیک ناشی از این ویروس‌ها در جلوگیری از تشخیص نادرست و پیشگیری از عوارض درمان غلط بسیار حائز اهمیت می‌باشد.
نتایج
این مطالعه بر روی 98 بیمار (66 درصد مرد و 34 درصد زن) با میانگین سنی 7/38 سال که به ویروس HBV و HCV آلودگی داشتند انجام گردید.
شایع‌ترین شکایات بیماران به ترتیب شیوع عبارت بودند از:
خستگی 68 درصد، آرترالژی 54 درصد، میالژی 41 درصد، خشکی صبحگاهی بیش از نیم ساعت 32 درصد، گزگز اندام‌ها 28 درصد، آرتریت 24 درصد، خشکی دهان 20 درصد، سندرم تونل کارپ 19 درصد، رینود 8 درصد، راش پوستی (اکثرا به صورت کهیر) 4 درصد و انتریت 2 درصد.
سفتی پوست در نواحی دیستال اندام بدون علائم مشخص اسکلرودرمی در 2 نفر از بیماران که هر دو مبتلا به HCV بودند مشاهده گردید. درگیری مفصلی اکثرا به صورت اولیگوآرتریت غیرقرینه با درگیری غالب مفاصل متوسط تا بزرگ بدون تفاوت در مفاصل اندام فوقانی و تحتانی بود.
شایع‌ترین مفاصل درگیر به ترتیب شیوع عبارت بودند از:
زانو 5/85 درصد، آرنج 50 درصد، مچ پا 5/29 درصد و مچ دست 22 درصد و کمترین شیوع آرتریت در مفاصل هیپ و MTP و DIP گزارش گردید. علائم خستگی، میالژی و سندرم تونل کارپ به طور معنی‌داری در زنان شایع‌تر از مردان بود. تفاوت معنی‌داری بین مراحل عفونت HBV و HCV (نهفته، حاد، مزمن، ناقل سالم) با شیوع تظاهرات روماتولوژیک وجود نداشت.
بحث
آلودگی به ویروس هپاتیت B و C می‌تواند با تظاهرات روماتولوژیک بروز نماید و در اکثر این افراد تست‌های سرولوژیک از نظر RF، ANA و مارکرهای التهابی منفی است. هپاتیت B و C به طور کلی در مردان شایع‌تر از زنان است ولی تظاهرات شایع روماتولوژیک در زنان شایع‌تر از مردان مشاهده می‌گردد و در کل آرترالژی شایع‌تر از آرتریت می‌باشد.
در بیمارانی که با آرتروپاتی غیرقرینه با درگیری مفاصل متوسط تا بزرگ همراه با خشکی صبحگاهی و میالژی به همراه تست‌های سرولوژیک منفی از نظر بیماری‌های روماتیسمی مراجعه می‌کنند بررسی از نظر آلودگی به ویروس‌های هپاتیت در رسیدن به تشخیص صحیح کمک‌کننده است.