تحریریه زندگی آنلاین- گروه دنیای سلامت
در سالهای اخیر راجع به کلسترول مطالب زیادی در روزنامه‌ها، مجله‌ها و حتی فیلم‌ها شنیده‌اید. علی‌رغم این موضوع هنوز افراد زیادی هستند که نمی‌دانند کلسترول چیست و چگونه بر روی سلامتی اثر می‌گذارد. کلسترول ممکن است مفاهیم مختلفی داشته باشد، از جمله: کلسترول غذا، کلسترول خون، کلسترول خوب و بد! شاید از پزشک خود شنیده باشید که کلسترول خون‌تان بسیار بالا است. این مطلب به چه معنی است؟
کلسترول بالا چگونه خطرساز می‌شود؟ در صورت وجود کلسترول بالا چه اقداماتی باید انجام داد؟ در این مقاله به تمامی این سوالات پاسخ داده می‌شود کلسترول چیست؟ چگونه در بدن تأثیر می‌گذارد؟ و چگونه می‌توان آن را در یک سطح طبیعی نگه داشت؟ به خاطر داشته باشید؛ نگه‌داری کلسترول خون در سطح طبیعی برای داشتن یک قلب سالم ضروری است.
کلسترول چیست؟
کلسترول یک ماده‌ی مومی شکل نرمی است که در بدن انسان یا حیوان تولید می‌شود کلسترول یک ماده‌ی شیمیایی حیاتی «بلوک‌های ساختمانی» است که توسط بدن جهت استفاده در غشای سلول‌ها و هورمون‌ها تولید می‌شود. بدون وجود کلسترول، بدن نمی‌تواند عملکرد طبیعی خود را انجام دهد.
چرا تعادل کلسترول مهم است؟
افرادی که کلسترول خونشان بالا است دچار حالتی به نام هیپرکلسترولمی هستند. این حالت عامل اصلی خطر برای ایجاد تصلب شرایین است به عبارتی مشکلاتی در جریان خون ایجاد می‌کند که سبب ایجاد سکته‌ی قلبی یا مغزی می‌شود. کلسترول بالا باعث می‌شود که کلسترول اضافی در یک قسمت از عروق خونی تجمع پیدا کند و به مرور زمان توده‌ی چربی که پلاک نامیده می‌شود در عروق خونی ایجاد شود؛ وجود این پلاک مانع جریان خون طبیعی می‌شود زمانی که این اتفاق افتاد امکان ابتلا به حمله‌ی قلبی یا سکته‌ی مغزی افزایش می‌یابد.
انواع کلسترول
میزان طبیعی کلسترول خون تا چه اندازه است؟ قبل از این‌که پاسخ این سوال را بدانید باید انواع کلسترول را از هم تشخیص دهید: لیپوپروتئین با چگالی پایین (LDL) و لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL). بهتر است هر یک از انواع کلسترول را بیش‌تر بررسی کنیم:
لیپوپروتئین با چگالی پایین، کلسترول LDL (ال – دی – ال) یا کلسترول بد: علی‌رغم نام این کلسترول، بدن ما به میزان طبیعی این نوع کلسترول برای رشد و ترمیم سلول‌ها نیاز دارد. در هر حال اگر سطح کلسترول LDL خیلی بالا رود، به تدریج می‌تواند سبب ساخت پلاک بر روی دیواره‌های عروق شود.
ایجاد این حالت تصلب شرایین نامیده می‌شود که علت اصلی بیماری‌های قلبی و سکته‌ی مغزی است. گاهی اوقات پلاک خرد می‌شود و سبب بروز لخته‌های خون و ایجاد انسداد در مسیر جریان خون می‌شود اگر یکی از شریان‌های قلب دچار گرفتگی شود باعث ایجاد حمله‌ی قلبی در فرد می‌شود و اگر جریان خون در مغز دچار انسداد شود، سبب سکته‌ی مغزی خواهد شد.
لیپوپروتئین با چگالی بالا، کلسترول HDL (اچ – دی – ال) یا کلسترول خوب: کلسترول HDL را کلسترول خوب می‌نامند؛ به علت این‌که این کلسترول به انتقال کلسترول LDL از دیواره‌ی عروق خونی کمک می‌کند. مطالعات اخیر نشان می‌دهد که کلسترول HDL ما را در برابر تصلب شرایین و بیماری‌های قلبی دیگر محافظت می‌کند.
بنابراین سطوح بالاتر این ماده برای بدن خوب است. مصرف سیگار، ورزش نکردن و تغییر در روش زندگی و رژیم غذایی غلط می‌تواند باعث کاهش سطح HDL در مقایسه با میزان LDL شود. تعادل صحیح بین سطوح کلسترول HDL و LDL برای برقراری سلامت، مهم و اساسی است.
تری‌گلیسیرید: نوع دیگر چربی موجود در بدن تری‌گلیسیرید نامیده می‌شود تری‌گلیسیرید معمول‌ترین شکل چربی در بدن ماست. این ماده در ایجاد بیماری‌های قلبی – عروقی موثر است اگرچه ارتباط کامل آن به اثبات نرسیده است. میزان تری‌گلیسیرید هم زمان با اندازه‌گیری کلسترول ارزیابی می‌شود.
تحقیقات نشان می‌دهد تعداد زیادی از افرادی که مبتلا به بیماری‌های قلب و عروق هستند، سطح تری‌گلیسیرید بالایی دارند از طرف دیگر در بعضی از افراد با تری‌گلیسیرید بسیار بالا، هیچ آثاری از تشکیل پلاک در عروق خونی مشاهده نشد. در نتیجه نمی‌توان با اطمینان گفت که تری‌گلیسیرید علت قطعی تصلب شرایین است.
از طرف دیگر سطح تری‌گلیسیرید بالا اغلب همراه با کلسترول HDL پایین است. برخلاف کلسترول LDL، تری‌گلیسیرید به دیواره‌ی عروق خونی نمی‌چسبد. تری‌گلیسیرید بیش‌تر شبیه «کرم غلیظ» در جریان خون است و باعث افزایش تمایل خون به لخته شدن می‌شود.
تمایل بیش‌تر به لخته شدن باعث افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و سکته‌ی مغزی می‌شود. تری‌گلیسیرید بالا اغلب همراه با مصرف بیش از حد الکل، افزایش بیش از حد وزن یا کنترل ضعیف بیماری قند است. بنابراین به نظر می‌رسد باید در روش زندگی تغییر ایجاد شود.
چرا سطح کلسترول مهم است؟
مطالعات متعدد نشان می‌دهد که سطح پایین کلسترول خون خطر ایجاد بیماری‌های عروق کرونر قلب را کاهش می‌دهد. هم‌چنین پایین آوردن کلسترول خون توسط رژیم غذایی و دارو، حملات قلبی در مردان میان سال با کلسترول بالا را تا 30درصد کاهش می‌دهد. تحقیقات اخیر نشان می‌دهد اگر سطح کلسترول خون پایین آید، روند تصلب شرایین ممکن است متوقف شود.
پایین آوردن سطح کلسترول خون تا یک درصد در مردان میان سال، حدود 2 درصد شانس ابتلا به بیماری‌های قلبی را کاهش می‌دهد. در حال حاضر ارتباط مستقیم این کاهش کلسترول در زنان به اثبات نرسیده است ارتباط بین کلسترول بالا در بچه‌ها و خطر ایجاد بیماری‌های قلبی در آینده واضح نیست...
برای خواندن بخش دوم- همه چیز درباره کلسترول خون- اینجا کلیک کنید.
برای خواندن بخش سوم- همه چیز درباره کلسترول خون- اینجا کلیک کنید.