مکانیسمهای فرضی، مدیاتورهای التهابی و رفلکسهای عصبی هستند. مدیاتورهای التهابی پیشنهادشده شامل کنینها (برادی کنین و پروستاگلاندین)، اینترلوکین -1 و اینترلوکین -8، پروستاگلاندینهای انتخابی، و هیستامین میباشند. نقش این مدیاتورهای التهابی از طریق شناسایی غلظتهای بالایی از آنها در ترشحات بینی مورد تایید قرار میگیرد که سرماخوردگی ایجادشده توسط رینوویروس را همراهی میکند.
نقش هیستامین روشن نیست. چکاندن هیستامین در داخل بینی علائم سرماخوردگی را ایجاد میکند، اما نتایج حاصل از آزمونهای درمانی با آنتی هیستامینها گوناگون هستند. بلوک پاراسمپاتیک علائم سرماخوردگی را کاهش میدهد که نشاندهنده نقش رفلکسهای عصبی است.
علائم سرما خوردگی عبارتند از: آبریزش بینی، احتقان بینی، عطسه و سرفه. به نظر میرسد اساس فیزیولوژی این علائم وازودیلاسیون و ترشح غددی باشد. مطالعات نشان میدهند که عفونت رینوویروس و سرماخوردگی حاصل از سایر ویروسها معمولا با انسداد قیفی سینوسها و سینوزیت همراه میباشد.
این مشاهده بیان میکند که اصطلاح رینوسینوزیت مناسبتر از رینیت است. البته این مشاهده تغییری در دخالتهای درمانی ایجاد نمیکند، زیرا با همه این تفاسیر در بیمارانی که در مطالعه اخیر مورد بررسی قرار گرفتند، سینوزیت مشاهده شده در سیتیاسکن خودبه خود فروکش کرده و محو شده بود.
بیماریهای غیر عفونی همراه با علائم سرماخوردگی
رینیت آلرژیک
شایعترین حالت آلرژیک، رینیت آلرژیک است. این بیماری بیش از 20 میلیون نفر را در ایالات متحده تحت تاثیر قرار داده است. علائم تیپیک شامل گرفتگی بینی، عطسه، خارش بینی است. علائم همراه، شامل خارش یا تحریک و اشک ریزش چشم میباشد. عوارض شایع عبارتند از: انسداد شیپور استاش همراه با اوتیت سروزی، آسم، سینوزیت، آبریزش خلف بینی با سرفه یا برونشیت.
این علائم ممکن است فصلی یا همیشگی باشند. تماس با آلرژنهای رایجی همچون شوره حیوانات یا گردهها عامل تسریعکننده است. معاینه فیزیکی مخاط بینی نشان میدهد که رنگ پریده و مرطوب مایل به آبی است. ترشح بینی، صاف یا اندکی کدر شده است، در بررسی میکروسکپی ائوزینوفیل را نشان میدهد.
در این حالت مصرف آنتی هیستامینها، دکونژستانهای سیستمیک و اسپری بینی کورتیکواستروئید توصیه میشود. موثرترین درمان از درمانهای مذکور کورتیکواستروئیدهای داخل بینی است. موارد شدید اغلب با تست پوستی آلرژی و ایمونوتراپی کنترل میشوند. بعضی از مواردی که در آنها هیچگونه پیشینهای از آتوپی وجود ندارد و تستهای پوستی منفی هستند، به همان گونهای که ذکر شد کنترل میشوند؛ البته بدون ایمونوتراپی.
رینیت وازوموتور
علائم تیپیک رینیت وازوموتور عبارتند از : گرفتگی بینی،آبریزش بینی و آبریزش خلف بینی بدون تحریک یا آتوپی. به نظر میرسد که محرکهای غیر اختصاصی همچون دودها، تغییرات درجه حرارت، رطوبت یا تهویه هوا عامل زمینهساز باشند .درمان با آنتی هیستامینها، دکونژستانهای سیستمیک و اسپریهای کورتیکواستروئید بینی انجام میشود.
رینیت آتروفیک
مشخصه رینیت آتروفیک، آتروفی مخاط بینی و ساختمانهای مجاور آن است .علائم تیپیک عبارتند از : پینه بستن داخل بینی، ترشحات بدبوی بینی و از دست دادن حس بویایی و چشایی. ترشحات چرکی معمولا سوار شدن یک عفونت باکتریایی ثانوی است.
گاهی بیماران دچار کمبود ویتامین A یا آهن هستند و بعضی دچار عفونتهایی از قبیل کلبسیلا اوزنی میشوند. جراحی پیشین بینی یا سینوس نیز ممکن است موجب این عارضه شود. درمان آن مرطوب کردن روزانه با سالین و مرطوب کنندههای بینی است. آنتی بیوتیکها برای موارد وخامت همراه با آبریزش چرکی توصیه میشوند.
پولیپ بینی
پولیپ بینی تشکیل یک توده انگورمانند در بینی است که معمولا از سینوسهای اطراف بینی نشات میگیرد. برخی موارد نشاندهنده عوارض عفونتهای مزمن سینوسی و بقیه موارد با آسم یا سیستیک فیبروز در ارتباط هستند. سینوزیت عارضه شایعی است که درمان آن شامل کورتیکواستروئیدهای درون بینی، تجویز کوتاهمدت کورتیکواستروئیدها به صورت سیستمیک و آنتی بیوتیک درمانی در موارد سینوزیت میباشد. گاهی درمان پولیپ بینی به جراحی آندوسکوپیک سینوس نیاز دارد.
رینیت در اثر چشیدن
در این عارضه آبریزش بینی در اثر خوردن غذاهای داغ یا پر ادویه ایجاد میشود که نتیجه پاسخ پاراسمپاتیک بوده و ممکن است با تجویز داروهای آنتی کولینرژیک در بینی برطرف گردد.
برای خواندن بخش اول- علل ایجادکننده سرماخوردگی- اینجا کلیک کنید.