علایم و درمان زخم و خونریزی معده (2)

زخم‌ها گاهی با هیچ علامتی همراه نیستند و معمولاً عارضه شدیدی مانند خونریزی معده نخستین علایم زخم معده به حساب می آید. از دیگر علایم آن می توان به موارد زیر اشاره کرد.

علایم

زخم‌ها گاهی با هیچ علامتی همراه نیستند و معمولاً عارضه شدیدی مانند خونریزی معده نخستین علایم زخم معده به حساب می آید. از دیگر علایم آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

درد شکم رایج‌ترین علایم زخم معده است که در رمورد این درد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

این درد معمولاً ناحیه میانی بالای شکم، بالای ناف و پایین قفسه سینه، را درگیر می‌‌کند.

این درد سوزشی یا جانکاه است و شبیه به نیزه‌ای است که از میان بدن می‌‌گذرد.

درد غالباً چند ساعت پس از صرف غذا و زمان خالی بودن معده بروز می‌‌یابد.

درد شکمی که از علایم زخم معده غالباً شب هنگام و ساعات اولیه صبح تشدید می‌‌شود.

درد می‌‌تواند از چند دقیقه تا چند ساعت به طول بیانجامد.

غذا خوردن، مصرف ضد اسید (آنتی اسید) یا استفراغ می‌‌تواند باعث تسکین درد شود.

حالت تهوع

استفراغ

کاهش اشتها

کاهش وزن

زخم‌ معده شدید خونریزی معده یا دوازدهه را به دنبال دارد. خونریزی گاهی اوقات تنها علامت زخم معده است. این خونریزی می‌‌تواند سریع یا آهسته باشد.

خونریزی سریع در قالب یکی از روش‌های زیر نمودار می‌‌شود

بالا آوردن خون یا مواد تیره رنگی شبیه قهوه‌ای که در ته فنجان می‌ماند: این استفراغ یک فوریت پزشکی است و بیمار باید بی‌درنگ به مراکز درمانی مراجعه کند.

وجود خون در مدفوع یا مدفوع سیاه، قیر مانند و ظاهری چسبناک: تشخیص خونریزی معده به میزان کم غالباً دشوارتر است چون با هیچ علامت قابل توجهی همراه نیست.

کم‌خونی: کاهش سلول‌های قرمز خون پی‌آمد معمول این خونریزی است.

خستگی: خستگی مزمن، کاهش انرژی (بی‌حالی)، ضعف، ضربان قلب سریع (تپش قلب) و رنگ‌پریدگی (زرد شدن پوست) از علائم کم‌خونی به شمار می‌‌روند.

در صورت رویاروی با هر یک از علایم خونریزی معده (شرح داده شده در زیر) بی‌درنگ برای آغاز درمان زخم معده به مرکز فوریت‌های پزشکی مراجعه کنید و پزشک را در جریان تمام علائم خود قرار دهید:

دفع مدفوع قیر مانند، سیاه و بدبو یکی از نخستین علائم آغاز خونریزی زخم معده یا زخم دوازدهه به شمار می‌‌رود.

وجود خون قرمز تیره در مدفوع

در صورت پیشرفته بودن زخم، نشانه‌های متفاوت و مکرر خونریزی بروز می‌‌یابد.

استفراغ خون قرمز روشن نشان دهنده آغاز خونریزی معده است که با حالت تهوع مداوم همراه است.

کاهش وزن ناخواسته یا غیرقابل توضیح

درد شدید و در محل مشخص‌تر در موارد سوراخ شدن زخم، این درد در پشت بدن نیز منتشر می‌‌شود.

ضعف و سرگیجه هنگام ایستادن به دلیل از دست دادن خون، بیمار به مرور زمان دچار کم‌خونی می‌‌شود و احساس ضعف، سرگیجه یا خستگی مداوم دارد.

این حالت به صورت معمول نشانه خونریزی آهسته‌ای است که اقدامی برای درمان آن صورت نگرفته است.

زمان مراجعه به پزشک

چنانچه در ناحیه بالای شکم متحمل دردی سوزشی می‌‌شوید که با خوردن غذا یا مصرف آنتی اسیدها (ضداسیدها) بهبود می‌‌یابد، در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید.

البته بروز چنین دردی حتماً به معنای ابتلا به زخم معده نیست، چون عارضه‌های دیگری نیز هستند که با علائم مشابهی همراه‌اند.

در صورت بالا آوردن خون یا مواجهه با دیگر نشانه‌های خونریزی معده و دستگاه گوارش بی‌درنگ به مرکز فوریت‌های پزشکی مراجعه کنید.

زخم‌های دستگاه گوارش باعث خونریزی شدیدی می‌‌شوند که تزریق خون یا جراحی را ضروری می‌‌سازد.

درد شکمی شدید بیانگر سوراخ شدن یا پاره شدن زخم است که فوریتی پزشکی محسوب می‌‌شود و باید برای ترمیم سوراخ ایجاد شده در معده عمل جراحی انجام شود.

استفراغ و درد شکمی نشانه‌ یکی دیگر از عارضه‌های زخم دستگاه گوارش، یعنی انسداد، نیز محسوب می‌‌شود که گاهی اوقات نیاز به عمل جراحی فوری دارد.

تشخیص

پزشک برای تأیید ابتلا به زخم معده و احتمال بروز خونریزی معده آتی دستور انجام آزمایش‌های تصویربرداری‌ تشخیصی می‌‌دهد. دو آزمایش رایج عبارت‌اند از:

عکس‌برداری گوارشی فوقانی (UGI):این روش نوعی رادیوگرافی (اشعه ایکس) است که در آن، بیمار برای افزایش کنتراست مایعی گچی می‌‌نوشد و در نتیجه تصویری واضح‌تر از بخش‌های معین به دست می‌‌آید.

چون این مایع حاوی باریم است، این آزمایش را گاهی اوقات بلع باریم نیز می‌‌نامند.

آندوسکوپی (EGD): آندوسکوپ (درون‌بین) لوله انعطاف‌پذیر باریکی است که دوربین بسیار کوچکی در سر آن قرار دارد. مسکن ملایمی به بیمار داده می‌‌شود و سپس لوله از راه دهان وارد معده می‌‌شود.

پزشک لایه مخاطی معده را جهت تشخیص زخم معده بررسی می‌‌کند و نمونه‌های بسیار کوچک بافتی (نمونه‌برداری) برای معاینات میکروسکوپی گرفته می‌‌شود.

چنانچه در آزمایش‌های تصویربرداری ابتلا به زخم معده مشخص شود، به احتمال زیاد آزمایشی به منظور تعیین وجود هلیکوباکترپیلوری انجام می‌‌شود.

پزشک باید در مورد وجود هلیکوباکترپیلوری مطمئن باشد، چون رفع این باکتری احتمالاً می‌تواند باعث درمان زخم معده شود. شیوه درمان زخم‌ معده ناشی از هلیکوباکترپیلوری با روش درمان زخم‌های ایجاد شده به دلیل مصرف دارو متفاوت است.

از سه نوع آزمایش برای تعیین وجود هلیکوباکترپیلوری استفاده می‌‌شود:

آزمایش‌های خون: این آزمایش‌ها با اندازه‌گیری آنتی بادی‌های باکتری، وجود آن را مشخص می‌‌سازند.

آزمایش تنفسی: در این آزمایش دی اکسید کربن موجود در بازدم بیمار پس از نوشیدن مایعی خاص اندازه‌گیری می‌‌شود.

آزمایش‌های بافت: این آزمایش‌ها تنها پس از انجام نمونه‌برداری آندوسکوپی کاربرد دارند، چون متخصصین برای شناسایی باکتری‌ها به نمونه بافت معده نیاز دارند...