آنچه لازم است درباره سرطان بدانید (۲)

او همچنین ممکن است دستور انجام برخی آزمون‌های آزمایشگاهی، تصویربرداری با اشعه ایکس یا دیگر آزمایش‌ها و فرایندهای پزشکی را صادر کند.

 عکس‌برداری - نمونه‌برداری

پزشکان در بیشتر موارد برای تشخیص سرطان به نمونه‌برداری نیاز دارند. برای این کار پزشک، نمونه‌ای از بافت مشکوک را به آزمایشگاه می‌فرستد و متخصص آسیب‌شناس (پاتولوژیست) آن را زیر میکروسکوپ بررسی می‌کند.

 انجام معاینات منظم توسط خود فرد

 بررسی پوست برای یافتن تغییراتی که در پوست ممکن است بوجود بیایند، مانند: ‌زخم‌هایی که بهبود نمی‌یابند، خال‌هایی که تغییر رنگ می‌دهند یا اندازه و شکل آنها تغییر می‌کند.

 بررسی دهان به کمک آیینه به منظور یافتن تغییر رنگ (لب، لثه، زبان و حفره دهان)، زخم، ترک، تکه‌های سفید رنگ، تورم یا خونریزی.

 در زنان، انجام معاینات ماهیانه سینه برای یافتن برآمدگی یا سفت شدن سینه یا ناحیه زیر بغل، تغییر در نوک‌سینه، حساسیت نوک سینه، تغییر در ظاهر سینه یا نوک سینه، تغییر در اندازه یا شکل سینه، فرو رفتگی نوک سینه به داخل، تورم یا قرمز شدن یا پوسته پوسته یا ظاهر پوست پرتقالی پیدا کردن، ترشح (مایع) از نوک سینه.

 در مردان، انجام معاینه شخصی بیضه‌ها برای یافتن توده یا علائمی مانند سنگینی، ورم، حساسیت غیر معمول و درد.

 آزمون‌های آزمایشگاهی

آزمایش خون، ادرار یا دیگر مایعات بدن می‌توانند به پزشک در تشخیص بیماری کمک کنند. این آزمایش‌ها می‌توانند کیفیت کار یک اندام (مثلاً کلیه) را نشان دهند، از طرفی وجود بیش از حد برخی مواد در نمونه‌های آزمایش شده ممکن است نشانه سرطان باشد، به این مواد در اصطلاح نشانگر‌های تومور گفته می‌شود.

با این همه تنها نتایج غیر عادی در آزمایشات دلیل قطعی وجود سرطان نیست و پزشکان نمی‌توانند تنها به نتایج آزمایش‌ها بسنده کنند.

 مرحله‌بندی سرطان

پزشک برای انتخاب بهترین روش درمان، باید از وسعت (مرحله) بیماری مطلع باشد. در مورد بیشتر سرطان‌ها (مانند سینه، ریه، پروستات یا روده بزرگ) اندازه تومور و اینکه آیا سرطان به غدد لنفاوی یا دیگر قسمت‌های بدن منتشر شده یا نه، مشخص کننده مرحله بیماری است. برای این منظور پزشک دستور انجام عکس‌برداری با اشعه ایکس، آزمون‌های آزمایشگاهی و دیگر آزمایش‌ها را صادر می‌کند.

 روش‌های درمان

جراحی، پرتودرمانی، شیمی‌درمانی، هورمون درمانی، درمان زیست‌شناختی، پیوند سلول‌های بنیادی، طب مکمل و جایگزین

 توصیه‌هایی برای پیشگیری از سرطان

1- تا حدامکان لاغر باشید، بدون اینکه زیر وزن باشید. حفظ وزن مناسب در محدوده «شاخص توده بدنی (BMI)» سالم، یکی از مهمترین اقداماتی است که می‌توان برای کاهش خطر ابتلا به سرطان، پیشگیری از بیماری‌های قلبی عروقی و دیابت نوع 2 انجام داد.

وزن مناسب هر فرد به قد وی بستگی دارد. BMI عددی است که از نسبت وزن (کیلوگرم) به مجذور قد (متر) محاسبه می‌شود. به طور کلی هر چه این عدد بالاتر باشد فرد دچار تجمع مقدار چربی بیش‌تری در بدن است.

تحلیل BMI

کمتر از 5/18: زیر وزن

 5/18 -9/24:  وزن طبیعی

0/25 – 9/29:    اضافه وزن

0/30 و بالاتر: چاقی

از BMI به عنوان یک شیوه غربالگری درباره احتمال تأثیر وزن در مشکلات سلامتی همچون بیماری‌های قلبی، دیابت و سرطان استفاده می‌شود. روش دستیابی به وزن بدنی مناسب، ایجاد تعادل بین میزان انرژی دریافتی (غذا و نوشیدنی‌ها) با انرژی مصرفی (فعالیت‌ بدنی) است.

روش دیگر برای بررسی وزن مناسب، اندازه‌گیری دور کمر است. اندازه مناسب برای زنان کمتر از 80 سانتیمتر و برای مردان کمتر از 94 سانتیمتر است.

با تجمع چربی در دور کمر، هورمون استروژن وارد جریان خون می‌شود و سطح سایر هورمون‌ها نیز افزایش می‌یابد که برای بدن مضر است. تجمع چربی دور کمر ارتباط قوی با سرطان سینه (در زنان یائسه)، سرطان روده بزرگ، لوزالمعده و رحم دارد.

2- حداقل 30 دقیقه در روز فعالیت بدنی داشته باشید. بالغین، حداقل روزانه 30 دقیقه فعالیت بدنی متوسط تا شدید (بیشتر از فعالیت‌های روزمره) در 5 روز هفته یا بیش‌تر داشته باشید. در صورت امکان فعالیت بدنی به مدت 60-45 دقیقه توصیه می‌شود.

کودکان و نوجوانان: حداقل روزانه 60 دقیقه فعالیت بدنی متوسط تا شدید در 5 روز هفته یا بیشتر داشته باشید.

فعالیت بدنی به هر شکل، خطر سرطان را کاهش می‌دهد. علاوه بر این، موجب تقویت سیستم ایمنی و حفظ سلامتی دستگاه گوارش شده و از وزن‌گیری جلوگیری می‌کند.

3- مصرف نوشیدنی‌های حاوی قند و غذاهای پرانرژی نظیر غذاهای فرآوری شده با قند و چربی بالا و فیبر کم را محدود کنید (نوشیدنی‌های حاوی قند مانند انواع کولاها و آب‌میوه‌های صنعتی و غذاها یا میان وعده‌های پرانرژی مانند پیتزا، مواد غذایی سرخ شده، شکلات و شیرینی). مصرف آجیل، دانه‌ها و برخی روغن‌های گیاهی در مقادیر کم مفید است.

4- مصرف موادی مانند سبزیجات، میوه‌ها، حبوبات و غلات کامل خطر سرطان را کاهش می‌دهد و به دلیل آب و فیبر زیادی که دارند احساس سیری ایجاد می‌کنند و روش خوبی برای حفظ وزن مناسب هستند. زمانی که غذایی را آماده می‌کنید، بهتر است دو‌سوم بشقاب شما حاوی غذاهای گیاهی، غلات کامل و حبوبات باشد.

5- مصرف گوشت قرمز را محدود کنید (حداکثر 500 گرم گوشت قرمز پخته شده در هفته) و از مصرف گوشت‌های فرآوری شده پرهیز کنید (مانند گوشت‌های دودی شده، نمک سود شده، سوسیس و کالباس).

6- پرهیز از غذاهای شور و فرآوری شده با نمک. مصرف زیاد نمک، خطر سرطان معده را افزایش می‌دهد و همچنین باعث افزایش فشارخون می‌شود. میزان نمک مصرف روزانه نباید بیشتر از 4/2 گرم باشد. غذاهای آماده، سوپ، سس، نان و حتی خوراکی‌های شیرین مانند کلوچه حاوی نمک هستند. بهتر است از غذاهای خانگی که با مواد تازه درست شده‌اند استفاده کنید و به تدریج میزان نمک برای پخت غذا را کاهش دهید و به جای آن از ادویه، سیر و آبلیمو استفاده کنید.

7- رژیم غذایی متعادل و متنوع داشته باشید و از مکمل‌ها استفاده نکنید. برخی مکمل‌ها (مانند ویتامین D) در شرایط خاص توسط پزشک تجویز می‌شوند (برای افراد بالای 50 سال، افرادی که گوشت مصرف نمی‌کنند، زنان باردار و . . .)

8- تغذیه انحصاری نوزاد با شیر مادر به مدت 6 ماه - شیردهی می‌تواند به پیشگیری از سرطان سینه کمک کند و همچنین باعث جلوگیری از چاقی دوره نوزادی و چاقی در سنین بالا شود. افراد بالغی که اضافه وزن زیادی دارند، بیشتر در معرض ابتلا به سرطان هستند.

9-  سیگار نکشید و از تنباکو استفاده نکنید. مصرف تنباکو به هر شکلی خطر سرطان را افزایش می‌دهد. تنباکو مهمترین عامل سرطان ریه و موثر در بروز سرطان‌های دهان، حلق، حنجره، مری، لوزالمعده، دهانه رحم و مثانه است. خطر ابتلا به سرطان در افراد سیگاری که الکل مصرف می‌کنند بیشتر است.

10-  بیماران سرطانی که بهبود یافته‌اند می‌باید به توصیه‌های پیشگیری در زمینه تغذیه، حفظ وزن مناسب و فعالیت بدنی عمل کنند.

برای خواندن بخش اول- آنچه لازم است درباره سرطان بدانید- اینجا کلیک کنید.