دکتر محمد حضوری؛ متخصص تغذیه
خواب مانند اکسیژن و غذا برای ادامه حیات انسان ضروری است. خوابیدن در واقع مرحله‌ای است که بدن طی آن، آرامش خود را بازیافته، باقیمانده مواد متابولیکی را از بافت‌ها جمع آوری می‌کند و خود را برای یک شروع پر انرژی، آماده می‌سازد.
اگرچه داستان های متعددی در مورد نخوابیدن بعضی افراد به مدت طولانی گفته می‌شود، اما شواهد نشان می‌دهد در بیشتر افراد، نخوابیدن برای مدت زمانی بیش از سه شبانه‌روز می‌تواند سلامتی و حتی حیات را تهدید کند. بنابراین بخشی از ساعات شبانه‌روز را برای استراحت و بازیابی بدن، می‌خوابیم.
مراحل خواب
خواب دارای دو مرحله یا دوره مجزاست. مرحله نخست را مرحله بدون حرکت سریع چشم (NREM) و مرحله دوم را مرحله حرکت سریع چشم (REM) گویند. مرحله بدون حرکات سریع چشم به بدن برای ترمیم فیزیکی پس از یک روز فعالیت‌های مختلف کمک می‌کند و مرحله حرکات سریع چشم که با دیدن رؤیا همراه است، موجب بازیابی فعالیت های ذهنی می‌شود.
در مرحله خواب با حرکات سریع چشمی، بدن تلاش می‌کند تمامی اطلاعات کسب شده طی روز قبل را دسته بندی کند. بخش REM یا مرحله حرکات سریع چشم، بخش فعال خواب است و بررسی‌ها نشان می‌دهد مصرف برخی ترکیبات موجب اختلال در این بخش می‌شوند و باید قبل از خواب از مصرف آنها خودداری کرد.
خواب در ورزشکاران
یکی از مشکلاتی که در ورزشکاران به صورت شایع دیده می شود، ناتوانی در خوابیدن و یا عدم استراحت کافی در زمان خواب است. اینکه ورزشکاران به چه میزان خواب نیاز داشته و برای تکمیل استراحت خود چه اقداماتی می‌توانند انجام دهند، مهم‌ترین پرسش‌ها در این زمینه است. خواب مورد نیاز برای حفظ سلامتی و بهبود توانایی ذهنی و جسمی در بیشتر افراد، حدود 8 تا 8/5 ساعت است.
البته برخی افراد به خواب بیشتر و برخی دیگر به خواب کمتری نیاز دارند. بررسی‌ها نشان می‌دهد حدود 70 درصد مردم ایالات متحده کمتر از 8 ساعت در شبانه‌روز می‌خوابند و این بدان معنی است که این تعداد از افراد جامعه از خواب کافی محرومند. ورزشکاران از گروه‌هایی هستند که در معرض کم‌خوابی قرار دارند. مهم‌ترین دلایل خواب ناکافی در ورزشکاران عبارتند از: استرس، فشار زیاد تمرینات، انجام تمرین در صبح زود و یا شب هنگام، بیش تمرینی یا بیماری ها و مصرف برخی ترکیبات محرک.
ورزشکاری که در طول شب تنها 7 ساعت می‌خوابد، در پایان هفته، کسر خوابی حدود هفت ساعت خواهد داشت (یک ساعت کسری خواب برای هر روز) و این میزان کسری خواب می‌تواند تأثیر قابل توجهی در کاهش عملکرد ذهنی و جسمی او داشته باشد. در چنین شرایطی روز خود را با خواب آلودگی آغاز کرده و ممکن است در شرایطی نامناسب، مثلاً پشت فرمان اتومبیل، به خواب برود.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که 48 ساعت نخست کسر خواب تنها موجب اختلال در عملکرد ذهنی فرد می‌شود و برای آنکه اثرات کسر خواب بر عملکرد فیزیکی ظاهر شود، باید فرد حدود 72 ساعت کسر خواب داشته باشد. در آغاز کاهش میزان خواب روزانه، بدن با استفاده از روش‌هایی خاص، تلاش می‌کند تحمل خود را در برابر کسر خواب افزایش دهد؛ ولی با افزایش کسر خواب، بیدار ماندن و انجام فعالیت‌ها دشوارتر خواهد شد.
از دیگر پیامدهای کمبود خواب، افزایش مصرف مواد غذایی است. بررسی‌ها نشان می‌دهد افرادی که شب قبل خوب نخوابیده‌اند و یا کمبود خواب دارند، روز بعد میزان بیشتری مواد غذایی مصرف کرده و تمایل افراطی به مواد غذایی پرانرژی دارند. همچنین مطالعات حاکی است افرادی که خواب کافی ندارند، بیشتر به بیماری های قلبی، چاقی و دیابت مبتلا می‌شوند...
برای خواندن بخش دوم -برای افزایش بازده، خوب بخوابید- اینجا کلیک کنید.
