دکتر افسانه شریفیان؛ فوق تخصص گوارش و کبد
واژه هپاتیت به معنای التهاب سلول کبد است که می‌تواند به علت عوامل مختلفی مانند مصرف بیش از حد و نابجای بعضی از داروها، سموم، قارچ‌های سمی و تعدادی از ویروس‌ها ایجاد شود. ویروس HCV اولین بار در سال 1989 از خون بیماران مبتلا به هپاتیت مزمن که دارای هیچ کدام از ویروس‌های هپاتیت شناخته شده تا آن زمان نبودند، جدا شد. ویروس هپاتیت C خود انواعی دارد که در پیش آگهی بیماری موثر است.
این ویروس از طریق خون و دیگر ترشحات بدن از یک فرد به فردی دیگر منتقل می‌شود. در حال حاضر حدود 3 درصد مردم جهان یعنی در حدود 180 میلیون نفر به این بیماری مبتلا هستند، ولی با یافـتـن روش‌هــای جـدیــد تشخیصی و گسترش جهانی آزمون آن، انتظار افزایش موارد شناسایی شده آن در سراسر جهان می‌رود.
ایران از نظر جغرافیایی در منطقه پر شیوع خاورمیانه قرار دارد ولی چندین مطالعه انجام شده نشان می‌دهند که شیوع هپاتیت C در کشور 0/5 تا 1 درصد برآورد می‌شود و حداکثر میزان شیوع آن مربوط به استان سیستان و بلوچستان بوده و کمتر از 1/5 درصد است. این در حالی است که شیوع هپاتیت‌های ویروسی در پاکستان، افغانستان و همسایه‌های شمالی ایران 2 برابر ایران است.
چگونه ممکن است به این ویروس آلوده شویم؟
همانطور که پیشتر گفته شد، این ویروس از طریق خون و دیگر ترشحات بدن از یک فرد به فردی دیگر منتقل می‌شود. بنابراین راه‌های اصلی انتقال عبارتند از:
خون و فرآورده‌های خونی و پیوند اعضا: تا قبل از سال 1375 که آزمایشات دقیق برای غربالگری این ویروس در اهدا کنندگان خون باب شد، انتقال خون یکی از مهمترین راه‌های انتقال هپاتیت C بود. ولی در حال حاضر با توجه به کنترل دقیق خون‌های اهدایی، شانس ابتلا به هپاتیت C از راه خون از 1 در 200 به حدود 1 درصد هزار کاهش یافته است.
تماس جنسی: احتمال انتقال بیماری از طریق جنسی وجود دارد. لازم به ذکر است که در صورت وجود بیماری‌های مقاربتی همزمان و یا شرکای جنسی متعدد، این احتمال افزایش می‌یابد. ولی شانس انتقال به همسر بسیار کم است (1 در 1000 در سال)، بطوریکه استفاده از کاندوم در افرادی که به بنیان خانواده وفادار هستند توصیه نمی‌شود.
معتادان تزریقی: در حال حاضر مهمترین و شایع‌ترین راه انتقال است.باید به خاطر داشت که انتقال بیماری تنها از طریق سرنگ آلوده مشترک نبوده و استفاده از وسایل جانبی (حتی پنبه مشترک) سبب انتقال بیماری می‌شود. اجرای برنامه کاهش آسیب در معتادان تزریقی از کارهای ارزشمندی است که برای جلوگیری از ابتلاء در حال اجرا است ولی هنوز در نیمه راه هستیم و برای ریشه‌کنی آن نیازمند به عزم و آموزش جدی است.
حاملگی: شانس انتقال بیماری از مادر به نوزاد به تعداد ویروس در خون بستگی دارد ولی بطور کلی 5 -6 درصد (یعنی از هر 20 نفر یک نفر) است. این شانس در صورت ابتلا به ایدز به صورت همزمان بیشتر می‌شود.
بیماری‌های خاص: بیماران خاص نظیر مبتلایان به تالاسمی، هموفیلی و افرادی که دیالیز می‌شوند اغلب نیاز به تزریق مکرر خون و فرآوردهای خونی داشته و گروه عمده ای از بیماران شناخته شده ایرانی را تشکیل می‌دهند.
ولی با توجه به کنترل دقیق خون‌های اهدایی شانس ابتلا بسیار کاهش یافته است. عفونت‌های شغلی در پرسنل پزشکی در اثر آلوده شدن با خون فرد بیمار نیز وجود دارد ولی احتمال آلوده شدن از این طریق نسبت به هپاتیت B کمتر است.
خالکوبی، سوراخ کردن قسمت‌های مختلف بدن، دندانپزشکی: در صورت رعایت نکردن شرایط بهداشتی یکی از راه‌های انتقال می‌باشد...
برای خواندن بخش دوم- آنچه باید از هپاتیت C بدانیم- اینجا کلیک کنید.
برای خواندن بخش سوم- آنچه باید از هپاتیت C بدانیم- اینجا کلیک کنید.