آشنایی با یک گیاه معجزه گر!

به گزارش عصر ایران انجدان رومی (برخی منابع انگدان هم نوشته اند) با نام علمی Levisticum officinale گیاهی علفی و دارای ساقه ضخیم است. این گیاه بومی مدیترانه در منطقه جنوب اروپا است و عضوی از خانواده چتریان با شباهت بالا به هویج، جعفری و شوید محسوب می‌شود. مهم‌ترین بخش مورد استفاده انجدان رومی ریشه آن است که بویی معطر و طعمی تلخ و گزنده دارد. علاوه بر این برگ‌های سبز تیره گیاه و ساقه‌های آن نیز گا‌ها در تولید فرآورده‌های مختلف یا محصولات خوراکی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

با توجه به آن که انجدان از تقویت معده گرفته تا درمان بیماری‌های پوستی، عفونت‌های ادراری و کمک به درمان رماتیسم فواید بی نظیری برای سلامت بدن انسان به همراه دارد، امروزه بیشتر شاهد استفاده از آن در فرمولاسیون مکمل‌های دارویی متنوع هستیم. انواع ترکیبات حاوی این گیاه در قالب قرص و کپسول از طریق داروخانه‌های سراسر کشور قابل تهیه هستند. ریشه، ساقه و برگ‌های پودر شده را هم می‌توان با مراجعه به عطاری‌ها خریداری کرد.

مصارف دارویی

با توجه به داده‌های تحقیقات بالینی که تا به امروز جمع آوری شده اند، انجدان به احتمال بسیار بالا در کمک به درمان سنتی بسیاری از بیماری‌ها از جمله مواردی که در ادامه اشاره می‌شوند موثر خواهد بود:

- اختلالات معده

- سرفه و مشکلات تنفسی

- تب

- گلودرد

- کولیک در خردسالان

- روماتیسم و آرتریت

- سنگ‌های کلیوی

- نقرس

- مالاریا

- میگرن

- زردی

اثرات زیر نیز توسط تجزیه و تحلیل نتایج مطالعات اولیه به اثبات رسیده اند:

- اثر ادرار آور

- عملکرد بادشکن یا ضد نفخ

- اثر خلط آور

- اثر ضد باکتریایی

- اثر ضد التهابی

- اثر محرک

- اثر افزایش دهنده اشتها

- عملکرد دیافورتیک به منظور تحریک تعریق و کمک به کاهش تب

- اثر کمک کننده به تنظیم چرخه قاعدگی

بر اساس پژوهشی مربوط به سال 2012 که یافته‌های کامل آن از طریق مرکز ملی اطلاعات زیست فناوری آمریکا قابل دسترسی است، انجدان رومی دارای تاثیر مطلوب بر افزایش جریان ادرار و کمک به شست و شوی مجاری ادراری در وضعیت ناخوشی‌های جزئی تا متوسط است. همین قابلیت سبب شده تا انجدان تبدیل به یکی از محبوب‌ترین مکمل‌های دارویی موجود در بازار شود.

مطالعه دیگری نشان داده است که اسانس ریشه انجدان خواص ضد باکتریایی قوی تری نسبت به 25 اسانس متفاوت مورد پژوهش دارد. محققان معتقد هستند که می‌توان از این پتانسیل در راستای کمک به درمان طیف وسیعی از عفونت‌ها استفاده کرد.

موارد احتیاط و منع مصرف

انجدان نباید توسط کودکان و یا بانوان در دوران بارداری و شیردهی استفاده شود مگر اینکه توسط متخصص کودکان و یا زنان و زایمان توصیه شده باشد. همچنین از آن جایی که این گیاه ترکیبی ادرار آور به شمار می‌رود و می‌تواند خروجی ادرار را افزایش دهد، لازم است در بیماران مبتلا به مشکلات قلبی عروقی و همینطور کلیوی با احتیاط مصرف شود. با توجه به ترکیبات فرار روغنی در اسانس انجدان و تاثیر آن بر تحریک بافتی، بهتر است افرادی که دچار التهاب حاد کلیوی و یا اختلال عملکرد کلیه هستند از مصرف آن خودداری کنند. به طور کلی هر فردی با شرایط پزشکی خاص بدون مشورت قبلی با پزشک معالج یا داروساز خود مجاز به استفاده از انجدان نخواهد بود.

کسانی که دارو‌های مدر استفاده می‌کنند (دارو‌های کاهنده مایعات بدن به وسیله افزایش دفع ادرار) همچون کلروتیازید، فوروزماید و هیدروکلروتیازید، باید از مصرف انجدان پرهیز کنند، زیرا خود این گیاه نیز تاثیر دیورتیکی (افزاینده ادرار) دارد. مصرف توام انجدان و دارو‌های دیورتیک منجر به از دست دادن بیش از حد مایعات بدن و واکنش منفی آن با علائمی همچون سرگیجه و افت شدید فشار خون می‌شود.

بیمارانی که تحت درمان با دارو‌های ضد انعقاد خون از جمله هپارین، وارفارین و ریواروکسابان هستند نیز به واسطه وجود فورانوکومارین‌های گیاه که ممکن است با دارو‌های مذکور تداخل داشته باشد، باید از مصرف انجدان خودداری کنند. همچنین برخی از فورانوکومارین‌ها هم می‌توانند اثر آنزیم‌های کبدی را که بسیاری از دارو‌های معمول را غیر فعال می‌کنند، مسدود کنند؛ بنابراین اگر هرگونه داروی نسخه‌ای و یا بدون نیاز به نسخه و حتی مکمل استفاده می‌کنید، پیش از مصرف مکمل‌های حاوی انجدان یا خود گیاه به صورت خشک شده با پزشک یا داروساز مشورت کنید.

از طرفی سوالاتی نیز در زمینه تاثیر انجدان بر سطح سدیم بدن مطرح است. همانطور که می‌دانیم افزایش سدیم می‌تواند بر فشار خون اثر داشته باشد. تاکنون مطالعات محدودی در این خصوص انجام شده است و تا تکمیل دانش علمی بهتر است بیماران مبتلا به فشار خون هم از مصرف انجدان خودداری کنند.

دُز مطلوب مصرف

با استناد به یافته‌های علمی، دوز معمول مصرف انجدان رومی به صورت زیر است و به طور کلی پیشنهاد می‌شود که دوره استفاده بیش از 2 الی 4 هفته ادامه نیابد:

- در قالب مکمل‌های دارویی حداکثر دوز روزانه 4 الی 8 گرم پیشنهاد شده است

- به عنوان تنتور دوز‌های 0.5 تا 2 میلی لیتر به صورت سه بار در روز پیشنهاد شده است

- به صورت چای بهتر است 2 الی 3 گرم ریشه خشک شده انجدان با 1 فنجان آب داغ ترکیب شود و 15 تا 20 دقیقه برای دم کشیدن به آن زمان داده شود. این ترکیب را می‌توان حداکثر 3 مرتبه در روز مصرف کرد.