دکتر محسن نراقی؛ رییس انجمن تحقیقات راینولوژی، فلوی رسمی جراحان بینی آمریکا، بورد فوق تخصصی جراحی پلاستیک و ترمیمی صورت، مدرس آکادمی جراحان پلاستیک و ترمیمی صورت آمریکا، عضو آکادمی جراحان زیبایی آمریکا، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، www.nose.ir
انواع جراحی زیبایی پلک
جراحی زیبایی پلک (بلفاروپلاستی) ممکن است برای دو پلک بالا، دو پلک پایین یا در یک جراحی برای هر چهار پلک انجام شود.
بنابراین اصطلاحاً بلفاروپلاستی پلک تحتانی، بلفاروپلاستی پلک فوقانی و بلفاروپلاستی توام فوقانی و تحتانی نامیده می شود.
در مورد هر پلک تکنیک های بسیار متعدد و پیچیده ای وجود دارد که در جراحی ها مورد استفاده قرار می گیرند.
نوع تکنیک ممکن است مبنایی برای تقسیم بندی انواع جراحی پلک باشد.
مثلاً در مورد پلک تحتانی ممکن است برش از طریق ملتحمه و یا از طریق پوست باشد.
بنابراین بلفاروپلاستی پلک تحتانی بر دو نوع با و یا بدون برش پوستی تقسیم می شود.
افراد کاندید مناسب جراحی زیبایی پلک
افرادی که به این نوع جراحی نیاز دارند را می توان به سه گروه تقسیم بندی کرد:
دسته اول بیمارانی که خواستار تغییر شکل پلک برای زیباتر شدن چهره در سن جوانی هستند. این افراد دارای سابقه خانوادگی و ارثی هستند و پلک های آنها از همان سنین جوانی پف کرده است.
دسته ای از این افراد چشم هایی شبیه ژاپنی ها دارند یعنی شیار پشت پلک در آنها تشکیل نشده و نوع بخصوصی از عمل جراحی پلک بنام بلفاروپلاستی اورینتال برای آنها انجام می شود.
در این نوع جراحی با ایجاد چین پلکی چشم ها حالت درشت تری پیدا می کنند.
دسته دوم افرادی هستند که در اثر مرور زمان و با بالا رفتن سن، نخستین اثرات سالخوردگی را در پلک خود پیدا می کنند.
در این افراد جراحی پلاستیک پلک با هدف جوان سازی چهره و برگرداندن حالت چشم ها به سال های قبل صورت می گیرد.
در حقیقت این نوع بلفاروپلاستی که اصطلاحاً بلفاروپلاستی رجوونیشن نامیده می شود یکی از هفت نوع جراحی اصلی برای جوان سازی چهره به شمار می آید.
دسته سوم افرادی هستند که بعلت شلی بیش از حد پلک ها دچار مشکلات متعدد در عملکرد پلک می شوند. شلی بیش از حد پلک بالا موجب افتادگی پوست پلک روی مژه های بالا می شود.
شلی بیش از حد پلک پایین موجب باز بودن پلک ها و خشکی چشم می شود. در این افراد عمل جراحی پلاستیک پلک برای اصلاح عملکرد پلک ها است و بنابراین بلفاروپلاستی فانکشنال نام دارد.
سن مناسب برای عمل پلاستیک پلک
همانطور که در تقسیم بندی افرادی که به این جراحی نیاز دارند گفته شد، سن مناسب این عمل به نوع عمل جراحی بستگی دارد.
در دسته اول عمل جراحی در سنین جوانی، در دسته دوم در سنین میانسالی و در دسته سوم در سنین سالخوردگی انجام می شود.
بنابراین برحسب نوع مشکل، این جراحی از زیر بیست سال تا بالای هشتاد سال قابل انجام است.
در مشکلات مادرزادی در سنین پایین تر و در مشکلات ناشی از پیری پوست در سنین بالاتر انجام می شود.
آمادگی ها و مراقبت هایی قبل از جراحی زیبایی پلک
قبل از عمل جراحی باید از مصرف آسپرین و داروهای مشابه آن مانند ایبوپروفن به مدت ده روز اجتناب کرد چون این داروها با ایجاد اختلال در انعقاد خون موجب خونریزی زیر پوست پلک و کبودی زیاد پس از عمل جراحی می شوند.
شب قبل بیمار باید به حمام برود و تمام آرایش صورت پاک شود. در صورتی که فرد سیگاری باشد توصیه می کنم حداقل به مدت 6 ماه قبل از جراحی سیگار را ترک کند.
آنالیز دقیق صورت و پلک قبل از جراحی توسط پزشک جراح امری ضروری است. بر این اساس با استفاده از فتوگرافی بیمار در جهات مختلف و همچنین معاینات دقیق نوع مشکل پلک تشخیص داده شده و روش جراحی مناسب انتخاب می شود.
بسیاری از بیمارانی که برای جراحی پلک مراجعه می کنند کاندیدای مناسبی برای این نوع از جراحی ها نیستند.
مثلاً افرادی که افتادگی شدید پوست پیشانی دارند و ابروی آنها خیلی پایین آمده، به جای عمل پلک باید بالا کشیدن ابرو برای آنها انجام شود. یا در افرادی که هنوز جوان هستند و افت مختصر پلک بالا دارند می توان با بوتاکس مختصری این وضعیت را بهبود داد چرا که همیشه اقدامات غیر جراحی مقدم بر روش های جراحی هستند.
همچنین قبل از جراحی لازم است از سابقه بیمار در مورد آلرژی فصلی، خشکی چشم و اختلالات تیروئید پرسش های لازم صورت گیرد تا احتیاطات لازم در حین جراحی به عمل آید.
نحوه انجام جراحی پلاستیک پلک و روش های نوین
جراحی پلاستیک پلک به دو صورت با بیهوشی عمومی و یا بی حسی موضعی انجام می شود که بسته به نوع عمل و شرایط بیمار در مورد روش بیهوشی تصمیم گیری می شود.
در افرادی که نیازمند جراحی طولانی تر بر روی هر چهار پلک و یا انجام جراحی های دیگر صورت هستند، بیهوشی عمومی با ایجاد راحتی بیشتر برای بیمار ارجح است چرا که بیمار در تمام مدت عمل هیچ دردی حس نخواهد کرد.
مدت زمان جراحی هم بر اساس نوع و وسعت جراحی از یک تا سه ساعت متغیر است. این جراحی ها باید در اتاق عمل مجهز و کاملاً استریل انجام شود به همین دلیل در بیمارستان ها یا کلینیک های جراحی مجهز قابل انجام اند.
در جراحی پلک بالا محل برش در چین طبیعی پلک بالا داده می شود تا قابل تشخیص نباشد. در ابتدا قسمتی از پوست پلک برداشته می شود و سپس بافت های زیر پوستی و در صورت لزوم بافت های چربی با احتیاط و ظرافت خاصی برداشته می شوند.در پلک پایین جراحی ممکن است با برش و یا بدون برش پوست انجام گیرد.
در صورت انجام برش، خط برش بلافاصله در زیر مژه ها می باشد. در موارد بدون برش پوست، چربی های بیرون زده پلک پایین با برش کوچکی که در سطح داخلی پلک داده می شود، خارج می شوند در این روش هیچ گونه برشی بر روی پوست داده نمی شود. انتخاب نوع جراحی بر اساس شرایط بیمار و نوع اشکال در پلک توسط جراح انجام می شود.
در روش های جدید تمایل به این است که جراحی پلک پایین بدون برش پوست انجام شود. همچنین در روش های جدیدبه جای برداشتن چربی، از جابجا کردن چربی و قرار دادن آن در نقاطی که کمبود چربی دارند مثل گودی زیر چشم ها استفاده می شود. بنابراین در روش های جدید حداقل برداشت و خارج کردنبافت صورت می گیرد.
بخیه ها معمولا با نخ های قابل جذب بوده و نیاز به کشیدن ندارند. بستری بیمار هم ممکن است از نصف روز تا حداکثر یک شب متغیر باشد.
دوران پس از جراحی زیبایی پلک
بلافاصله بعد از جراحی، بیمار قادر به باز کردن چشم است و ممکن است تا چند روز ورم و کبودی دور چشم وجود داشته باشد. بیمار بهتر است مدت دو روز استراحت در منزل داشته باشد.
کمپرس یخ بلافاصله بعد از عمل شروع شده و تا یک روز ادامه می یابد. آب زدن به چشم ها بعد از 48 ساعت بلامانع است. در چند روز اول در موقع خوابیدن باید سر تخت با زاویه 30 درجه بالاتر باشد.
دوام نتیجه عمل زیبایی پلک
در مورد باقی ماندن نتایج عمل باید به این نکته توجه داشت که هیچکدام از روش های جراحی که برای جوان سازی به کار می روند دائمی نیستند و به مرور زمان و با افزایش سن بتدریج حالت افتادگی پوست باز می گردد.
به همین دلیل لازم است با رعایت نکاتی در پیشگیری از پیری پوست روند افتادگی و شلی پوست را به تاخیر انداخت.
مهمترین این نکات شامل اجتناب از آفتاب و پرهیز از در معرض دود سیگار بودن است.
همچنین امروزه می توان با استفاده از روش های مختلفی مانند لیزرهای غیرتهاجمی روند افتادگی پوست را به تاخیر انداخت.
عوارض و خطرات احتمالی جراحی پلک
عوارض احتمالی این نوع جراحی شامل خونریزی داخل چشم، ناتوانی دربستن کامل چشم، برگشتن پلک به داخل یا خارج،خشکی چشم، باقی ماندن جای برش واشک ریزش است.
خطرناک ترین عارضه عمل همان خونریزی داخل چشم است که با ایجاد فشاربرروی عصب بینایی ممکن است موجب کوری فرد شود.
ناتوانی در بستن چشم به علت برداشته شدن بیش از پوست پلک رخ می دهد. به همین دلیل همیشه توصیه می کنیم که جراحان پلاستیک صورت حداکثر محافظه کاری را در جراحی پلک انجام دهند.
کم برداشتن همیشه بهتر از زیاد برداشتن است. اگر مختصری از شلی پوست پلک بالا باقی بماند بسیار بهتر از این است که چشم همیشه باز بماند زیرا بازماندن چشم موجب خشکی قرنیه و به دنبال آن زخم، عفونت و کدر شدن قرنیه می شود.
این امر به نوبه خود موجب از دست دادن بینایی فرد می شود.
برای پیشگیری از عوارض با توجه به اینکه جراحی پلاستیک پلک یا بلفاروپلاستی یک عمل جراحی بسیار دقیق، ظریف و فوق تخصصی است، در مورد انتخاب جراح بهتر است جراحانی که بورد فوق تخصصی جراحی پلاستیک صورت و یا فلوشیپ جراحی پلاستیک چشم را داشته باشد انتخاب شوند.
البته صرف عنوان فوق تخصص کافی نیست و تلفیقی از حداکثر هنر، تجربه، دانش و مهارت جراح است که می تواند بهترین نتایج را درپی داشته باشد.