تصمیم اخیر رییس جمهوری آمریکا برای خروج از معاهده آب و هوایی پاریس، گذشته از واکنش های منفی که در سطح بین المللی به دنبال داشته، با موانعی بسیاری از جمله سازوکارهای طولانی مدت خروج و مخالفت های داخلی روبرو است.
به گزارش به نقل از ایرنا، مدتی است که تهدیدات محیط زیستی و بحث تغییرات اقلیمی به موضوع مورد توجه رسانه ها و نگرانی بین المللی تبدیل شده و دلیل آن نیز خروج آمریکا از پیمان جهانی آب و هوایی پاریس است؛ اقدامی که با واکنش های زیادی مواجه شده و مسوولیت گریزی ایالات متحده را در حفظ سلامت شهروندان جهانی و زیست بوم کره خاکی آشکار می کند.
معاهده تغییرات اقلیمی پاریس به عنوان توافقنامه ای بین المللی از سال 2015 با هدف مقابله با گرمایش زمین و تغییرات اقلیمی بر اثر گازهای گلخانه‌ای شکل گرفت.
«باراک اوباما» رییس جمهوری قبلی آمریکا در به اجماع رساندن نزدیک به 200 کشور و شکل گیری این توافق نقش مهمی داشت. در چند ماه گذشته اما این پیمان مورد بی مهری رییس جمهوری جدید آمریکا قرار گرفته تا این که وی چند روز پیش تیر خلاص را بر پیکر پایبندی واشنگتن به معاهده پاریس شلیک و خروج از آن را به طور رسمی اعلام کرد.
** نگاه منفعت طلبانه ترامپ به توافق پاریس
روحیه تاجرمآبانه ترامپ از همان روزهای نخست تبلیغات و رقابت های انتخاباتی ریاست جمهوری خود را نشان داد و بخشی از وعده های وی به خروج از پیمان آب و هوایی پاریس اختصاص یافت چرا که به باور ترامپ، این پیمان برای آمریکا هزینه بر بوده است.
رییس جمهوری آمریکا معتقد است که اجرای پیمان پاریس تا سال 2025 علاوه بر لطمه سه تریلیون دلاری به تولید داخلی آمریکا، نزدیک به 2 میلیون 700 هزار شغل را در این کشور از بین خواهد برد.
پیش از تصمیم جمعه دوازدهم خردادماه «دونالد ترامپ» رییس جمهوری آمریکا مبنی بر خروج از این پیمان، نشانه های آن در نشست سران هفت کشور صنعتی جهان معروف به «جی 7» در سیسیل ایتالیا (پنجم و ششم خرداد) آشکار شد. ترامپ در آن نشست آب پاکی را روی دستان دیگر همپیمانان خود ریخت و نظر نهایی خود را به روزهای بعد موکول کرد.
همان لحظه بود که همگان دریافتند به احتمال زیاد واشنگتن از پیمان پاریس خارج می شود و عدم اظهار نظر ترامپ در این نشست به منزله پشت پا زدن دولت آمریکا به پیمان آب و هوایی پاریس تلقی شد.
اقدام ترامپ در آن روز، موجی از نارضایتی را از جانب سران اتحادیه اروپا روانه آمریکا کرد به طوری که پس از آن نشست، رهبران اروپایی با اتخاذ مواضع آشکار، خواستار تکیه بر توانمندی های خود بجای اتکا به واشنگتن شدند.
صریح ترین مواضع در این زمینه از جانب «آنگلا مرکل» صدراعظم آلمان صورت گرفت که وی تاکید کرد زمانی که ما می‌توانستیم خود را به طور کامل به دیگران بسپاریم به پایان رسیده است. مرکل از سران اتحادیه خواست تا سرنوشت خود را در دست بگیرند و برای تحکیم اتحادیه قدم های جدی بردارند و نقش فعال تری را در قبال مسائل مشترک بر عهده گیرند.
تصمیم ترامپ مبنی بر خروج از این پیمان اقلیمی از منظری به جز منفعت جویی وی غیرمنتظره ای نبود چرا که بر خلاف اوباما، رییس جمهوری جدید آمریکا همواره گرایش های واگرایانه نسبت به اتحادیه اروپا دارد؛ اتحادیه ای که در طول هشت سال ریاست جمهوری دموکرات ها روابطی نزدیک و همگرایانه را تجربه کرده اند.
علاوه بر آن، نظر ترامپ در قبال نقش آمریکا و دیگر اعضای سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در این پیمان نظامی از دیگر اختلاف های جدی میان دو طرف است.
** خروج از پیمان پاریس؛ مقدمه ورود به انزوا؟
پس از اعلام رسمی خروج آمریکا از پیمان پاریس، هجمه های گوناگونی از طرف دولتمردان کشورهای مختلف گرفته تا جنبش های محیط زیستی علیه ترامپ به راه افتاده است زیرا آنها این اقدام ترامپ را نشانه بی مسوولیتی واشنگتن در قبال بحران های جهانی و رفتاری غیربشردوستانه وی ارزیابی می کنند.
آمریکا به عنوان یکی از بزرگترین کشورهای صنعتی جهان و عضو گروه جی 7، بخش زیادی از آلاینده های محیط زیستی را تولید می کند و نمی تواند به دلیل مسائل داخلی، این معضل جهانی را نادیده بگیرد.
از طرفی، پیامدهای ناگوار عدم همکاری جهانی در حوزه محیط زیست، مانند گرم شدن کره زمین، سوراخ شدن لایه اوزون، آب شدن یخچال های قطبی و غیره، جدا از وقوع بلایای گوناگون، سلامت بشر را نیز به خطر خواهد انداخت و دامن خود آمریکا و شهروندان این کشور را نیز خواهد گرفت.
همین ملاحظات بسترساز آن شده تا نزدیک به 200 کشور جهان در اجرای این پیمان کنار هم قرار گیرند. به همین دلیل بود که با اعلان رسمی خروج آمریکا از توافق پاریس، سران کشورهای اروپایی از قبیل فرانسه، آلمان و ایتالیا با انتشار بیانیه مشترکی به تصمیم ترامپ واکنش نشان دادند.
کنار کشیدن ترامپ از این مسوولیت جهانی اما به منزله سست شدن پیوند همکاری دیگر اعضا نیست. همان طور که در نشست گروه هفت، رهبران کشورهای حاضر در نشست خواستار عزم جدی برای مقابله با این قبیل بحران ها و مسائل محیط زیستی شدند، پس از خروج آمریکا از پیمان مزبور این اراده بیشتر تقویت شده است.
حمایت سران کشورها و از جمله قدرت هایی نظیر چین، کانادا، اتحادیه اروپا، آلمان و هند در روزهای گذشته از اراده قوی جهان با هدف پایبندی به تعهد و حضور فعالانه در پیمان پاریس حکایت دارد.
باید این موضوع را نیز در نظر داشت که آمریکا به این زودی نمی تواند از پیمان پاریس خارج شود چرا که به دلیل قوانین و سازوکارهای موجود، دست کم در عمل تا 2020 باید به تعهدات خود پایبند باشد؛ موضوعی که از بی اطلاعی ترامپ و مشاوران وی به مسائل بین المللی و پیمان های جهانی نشان دارد.
نکته مهمتر این که مقابله با تغییرات آب و هوایی و حفظ زیست بوم جهانی از مسائلی است که نه تنها در بین مردم، احزاب و دولتمردان کشورهای مختلف بر سر آن اتفاق نظر شکل گرفته بلکه در داخل آمریکا نیز به این موضوع توجهی ویژه وجود دارد که ترامپ نمی تواند خواسته های عمومی را نادیده بگیرد.
بسیاری بر این باورند که رییس جمهوری آمریکا در صورت اصرار بر خواسته های نامتعارف خود، به انزوایی خودساخته فرو رفته و آمریکا در حوزه های مختلف جای خود را به دیگر بازیگران پویای جهان همچون چین و اتحادیه اروپا خواهد داد.
