کثیرالغذا: این نوع غذاها مقادیر زیادی اخلاط و همچنین انرژی زیادی تولید می‌کنند و در صورت مصرف آنها بدن تا زمان قابل توجهی سیر می‌شود.
قلیل الغذا: غذایی که انرژی کمی می‌دهد و بیشتر شکم پر کن است.
نکته
لازم به ذکر است که متخصصان تغذیه امروزی تمام مطالب ارائه شده در طب سنتی قدیم را قبول ندارند. به عنوان مثال در طب سنتی مصرف ماست و ترشی را مضر می‌دانستند که امروزه معتقدند مشکلی برای مصرف ندارند. مثال دیگر نوشیدن چای سالم (بدون مواد افزودنی) است که برای اکثریت افراد مناسب دانسته می‌شود. بنابراین ممکن است مطالبی تحت عنوان طب سنتی در این مقاله و مقالات مشابه در این مجله ارائه شود که از دیدگاه علم امروزی تغذیه قبول نشود.
جدول اقسام هجده‌گانه غذا از دیدگاه طب سنتی
لطیف صالح الکیموس کثیرالغذا مانند زرده تخم‌مرغ عسلی و گوشت کبک
لطیف صالح الکیموس قلیل الغذا مانند انار، سیب و کاهو
لطیف صالح الکیموس متوسط الغذا مانند نان گندم مرغوب
کثیف صالح الکیموس کثیرالغذا مانند تخم‌مرغ نیمرو
کثیف صالح الکیموس قلیل الغذا مانند پنیر تازه
کثیف صالح الکیموس متوسط الغذا مانند گوشت گوساله
معتدل صالح الکیموس کثیرالغذا مانند گوشت بره یکساله
معتدل صالح الکیموس قلیل الغذا مانند شلغم
معتدل صالح الکیموس متوسط الغذا مانند گوشت بچه شتر
لطیف فاسد الکیموس کثیرالغذا مانند جگر سفید
لطیف فاسد الکیموس قلیل الغذا مانند ترب و پیاز و هر چیز تند و تیز
لطیف فاسد الکیموس متوسط الغذا مانند نان فتیر تخمیر نشده
کثیف فاسد الکیموس کثیرالغذا مانند گوشت مانده
کثیف فاسد الکیموس قلیل الغذا مانند گوشت نمک سودشده
کثیف فاسد الکیموس متوسط الغذا مانند کلم
معتدل فاسد الکیموس کثیر الغذا مانند کلم سنگ
معتدل فاسد الکیموس قلیل الغذا مانند زردک
معتدل فاسد الکیموس متوسط الغذا مانند ماهی خشک کرده و دودی
خاصیت مزه‌ها
هر یک از مزه‌ها در طب سنتی، دارای مزاج خاصی هستند و افراد باید بر طبق مزاج خود به میزان متعادل مصرف کنند. خاصیت هر یک از 5 نوع مزه اصلی را به اختصار در ذیل آورده‌ایم:
ترش: مواد ترش مثل آبغوره، آبلیمو، سرکه و سماق بعد از ورود به بدن خشکی و سردی را افزایش می‌دهند و هر چه ترشی آن بیشتر باشد سردی و خشکی آن افزایش می‌یابد. افراط در استفاده از این مواد تأثیر منفی بر دستگاه تنفسی و عصبی داشته و سرفه را افزایش می‌دهد و بخصوص افراد سوداوی از مصرف آنها صدمه می‌بینند.
تلخ: این مواد گرمی و خشکی بدن را افزایش می‌دهند، خون را رقیق نموده و شوینده و پاک‌کننده دستگاه گوارش از مواد زائد بلغمی هستند.
شیرین: مواد شیرین گرم و تر بوده و غذای مناسبی بعد از گوشت و نان هستند. البته منظور از شیرینی، مواد طبیعی است.
شور: مواد شور گرم خشک هستند. نمک طعام مهم‌ترین شوری است و مصرف به اندازه آن بلغم را از بین می‌برد و باعث افزایش اشتها می‌شود.
تند: این مواد گرم و خشک هستند. مصرف گاهگاه آن برای افراد بلغمی مناسب است.
مواد بی‌مزه: مواد بی‌مزه سرد و تر هستند و مصرف بیش از اندازه آنها انرژی بدن و اعضا را کاهش می‌دهد.
دو نوع چای گیاهی سنتی
چای پونه: 1 قاشق غذاخوری پونه را به همراه مقداری نبات در یک قوری (2 لیوان ) آب سرد بریزید.
خاصیت: طبیعت معتدل و اندکی گرم، ضد اسهال و استفراغ، ضد نفخ معده، مقوی معده، خوشبوکننده دهان، آرام‌کننده روده‌ها، رفع ناراحتی ریوی و آسم، تنگی تنفس و ضد سرفه.
چای دارچین: چند تکه دارچین آسیاب نشده را به همراه مقداری نبات در یک قوری (2 لیوان) آب سرد بریزید.
خاصیت: طبع گرم و خشک، محرک اعصاب، شستشو دهنده کلیه، پا دردهای رطوبتی، اشتهاآور، ضد دلهره، ضد بوی دهان و تقویت کبد و معده.
برای خواندن بخش اول- غذا زیر ذره‌بین طب سنتی- اینجا کلیک کنید.
