تحریریه زندگی آنلاین : بازنشسته‌ها به دلیل مشکلات روحی و جسمی متعددی که دارند بیشتر تحت فشار قرار می‌گیرند و احتمال بدخلقی و منفی‌بافی در آنها بیشتر می‌شود، شما با کمک راهکارهایی می‌توانید منفی‌بافی در بازنشسته‌ها را کاهش داده و به بهتر شدن روحیه آنها کمک کنید.یکی از شایع‌ترین رفتار دوران بازنشستگی، منفی‌بافی (به انگلیسی(seniors negativity) و بدخلقی است.
مثلاً مادرتان را به دکتر می‌برید ولی به دلیل طولانی شدن زمان انتظار از شما ناراحت می‌شود. یا مثلاً برای مرتب کردن حیاط به پدرتان کمک کرده‌اید ولی او از این‌که چمن را مطابق الگوی صحیح، کوتاه نکرده‌اید ناراحت می‌شود.
منفی‌بافی در بازنشسته‌های که با وجود حمایت خانواده برای آسان زندگی کردن آنها، جای تعجب دارد و این سؤال در ذهنتان پیش می‌آید که چرا همیشه شاکی هستند. در تحقیقاتی که در دانشگاه هاروارد انجام شده ارتباطی مؤثر بین مثبت اندیش بودن در میانسالی و کاهش ابتلا به بیماری‌ها در بازنشستگی کشف شده است. بر اساس این تحقیق قلبی که در بازنشستگی سرشار از شادی باید، بدن را در مقابل بسیاری از بیماری‌ها مصون می‌کند. این تحقیق روی بازنشسته‌ها 50 – 89 ساله انجام شد که برخی از آنها مشکلاتی از جمله فشارخون، ناراحتی قلبی و جراحی داشتند. محققان متوجه شدن افرادی که دید مثبتی نسبت به بیماری‌شان داشتند 50 درصد سریع‌تر بهبود پیدا می‌کنند یا افراد مثبت اندیشی که دچار سکته قلبی شده بودند در موقعیت مشابه نسبت به همسالانشان دیگر دچار سکته نشدند. ولی بازنشسته‌ها منفی‌باف و افرادی که از بیماری‌شان نگران بودند و ترس از سکته دوباره داشتند، اتفاقاً مجدداً سکته کردند. در ادامه مقاله شما را با دلایل منفی‌بافی در بازنشسته‌ها و روش‌هایی که می‌توانید با این مشکل مقابله کنید، آشنا می‌کنیم:
بیشتربخوانید:
علت منفی‌بافی در بازنشسته‌ها
اولین سؤالی که باید از خودتان بپرسید این است که آیا فرد بازنشسته همیشه منفی‌باف بوده است یا اخیراً از همه چیز شاکی است و منفی‌بافی می‌کند. اگر یک فرد بازنشسته همیشه در حال شکایت و منفی‌بافی است احتمالاً تنها راهی که برای برقراری ارتباط با دیگران می‌شناسد، همین است و شاید از تأثیر آزار دهنده رفتارشان بر دیگران آگاهی ندارند. از سویی دیگر ناتوانی جسمی ناشی از افزایش سن و ناامیدی روحی رفتار منفی در فرد بازنشسته را تشدید می‌کند. اگر فرد بازنشسته قبلاً همیشه خوش‌اخلاق و صبور بوده ولی جدیداً همیشه شاکی و عصبانی است و نمی‌تواند خشم خود را کنترل کند می‌تواند یک علامت خطر جدی باشد و باید هر چه سریع‌تر به فکر بهبود رفتار او باشید. خوشبختانه تغییر رفتار فرد بازنشسته در این مورد بسیار راحت‌تر است.
منفی‌بافی بازنشسته‌ها به دلیل گذشته تلخ: مثبت اندیشی محصول زندگی سالم و موفق در گذشته است. بازنشسته‌های که به اهداف خود رسیده‌اند و زندگی موفقی دارند دیدگاه زیباتر و مثبتی به زندگی خواهند داشت. ولی بازنشسته‌های که از عملکرد خود در گذشته رضایت نداشته باشند دچار بحرانی به نام " بحران تمامیت در برابر ناامیدی " می‌شوند. از یک فرد ناامید نمی‌توان انتظار دوراندیشی و مثبت اندیشی داشت. این فرد از خود رضایت ندارد و خودش را سرزنش می‌کند که منجر به بدبینی و منفی‌بافی بیشتر در او می‌شود.
منفی‌بافی بازنشسته‌ها به دلیل نگرانی از آینده: بازنشسته‌ها نیاز به حمایت اجتماعی دارند و اگر این حمایت ضعیف باشد منجر به نگرانی آنها می‌شود. اگر بازنشستگی تصور کند که بیمار و تنهاست و نمی‌تواند از پس مشکلات مالی و هزینه زندگی بر آید و نگران آینده خود باشد نمی‌تواند از زندگی‌اش رضایت داشته باشد و مثبت اندیش بماند و مشغول خودخوری و نگرانی برای آینده می‌شود که می‌تواند منجر به تفکرات منفی زیادی در او شود.
منفی‌بافی در بازنشسته‌ها به دلیل بیماری جسمی: اغلب بازنشسته‌ها به بیماری‌های زمینه‌ای مبتلا می‌شوند که اگر کنترل نشود، کیفیت زندگی را کاهش می‌دهد. در صورتی که بیماری تشدید و غیر قابل کنترل شود و منجر به بسری شدن طولانی در بیمارستان یا زمین‌گیر شدن او در خانه شود، اثر تضعیف کننده زیادی بر روحیه فرد بازنشسته گذاشته و نگرش او به زندگی و اطرافیان را منفی و تخریب می‌کند که مانع از خوش‌بینی و مثبت اندیشی او می‌شود.
افسردگی علت منفی‌بافی در بازنشسته‌ها: فرد مبتلا به افسردگی، بی‌حوصله، خسته و ناامید است و تمایلی به ادامه زندگی ندارد. نگرانی‌هایش زیاد می‌شود و فقط جنبه‌های منفی زندگی را می‌بیند. از جمع فاصله گرفته و منزوی می‌شود که همین امر می‌تواند منجر به تشدید بیماری‌های زمینه‌ای، منفی‌بافی و مرگ زودرس شود.
بیکاری علت منفی‌بافی در بازنشسته‌ها: وقت آزاد زیاد و بیکاری در بازنشسته‌ها باعث منفی‌بافی بیشتر و نشخوار ذهنی و حتی دامن زدن به افسردگی می‌شود. بازنشسته‌ها باید به کاری مشغول باشند و وظایفی بر عهده‌شان گذاشته شود و روزانه خودشان را با ورزش، پیاده‌روی، تمرینات فیزیک و باغبانی سرگرم کنند. به‌خصوص ورزش‌های دسته‌جمعی می‌تواند باعث بهبود روحیه و دور شدن افکار منفی از ذهن بازنشسته‌ها شود.
تنهایی علت منفی‌بافی در بازنشسته‌ها: بازنشسته‌های که تنها زندگی می‌کنند و همسرشان فوت کرده یا جدا شده‌اند، نگرش منفی‌تری به زندگی داشته و احساس ناامیدی بیشتری دارند. بر اساس مطالعات طول عمر این افراد کمتر است ولی بازنشسته‌های که در خانواده زندگی می‌کنند و اطرافشان رفت‌وآمد زیاد است و احساس می‌کنند نقش مثبتی در خانواده دارند افکارشان مثبت‌تر بوده و از نظر روحی خوشحال‌تر و سرحال‌تر هستند.
بیشتربخوانید:
مهم‌ترین عوامل تغییر رفتار بازنشسته‌ها
تغییر رفتار و نوسانات خلقی در بازنشسته‌ها ممکن است به دلایل زیر ایجاد شود:
عفونت مجاری ادراری: علائم عفونت ادراری معمولاً درد، سوزش و تکرر ادرار است ولی در بازنشسته‌ها می‌تواند منجر به تحریک‌پذیری، گیجی و عصبانیت انفجاری شود و یکی از اولین مشکلاتی است که در صورت بروز تغییرات ناگهانی در فرد بازنشسته باید مورد بررسی قرار بگیرد.
عوارض جانبی داروها: عوارض جانبی برخی داروها می‌تواند باعث تغییرات رفتاری و خلقی شود. مثلاً داروهای روانپزشکی که برای تغییر در بخش شیمیایی مغز طراحی شده و برای بهبود خلق‌وخو تجویز می‌شوند ممکن است عملکرد درستی برای مغز فرد بازنشسته نداشته باشند و باعث بدتر شدن شرایط روحی و جسمی او شوند. تداخلات دارویی، داروهای ضد تشنج، استاتین، داروی ضد التهاب و داروهای فشارخون می‌توانند در برخی افراد منجر به تحریک‌پذیری شوند بنابراین اگر در طی چند هفته اخیر داروی جدیدی به داروهای فرد بازنشسته اضافه شده است حتماً در مورد عوارض آن با پزشک مشورت کنید و دارو یا دوز دارو را تغییر دهید.
درد مزمن: یکی از مشکلات همیشگی بازنشسته‌ها درد ناگهانی یا مزمن است که علاوه بر اثر جسمی می‌تواند از نظر روحی و روانی برای فرد بازنشسته آزار دهنده باشد. بازنشسته‌ها مبتلا به درد مزمن رفتارهای منفی بیشتری از خود بروز می‌دهند از جمله خصومت، عصبانیت، افسردگی، خستگی، بی‌حالی و اضطراب. اغلب بازنشسته‌ها از ابراز مدام درد و ناراحتی خودداری می‌کنند و به‌جای آن شروع به شکایت و گلایه نسبت به افراد خانواده می‌کنند. بنابراین باید نشانه‌های وجود درد در بدن فرد بازنشسته منفی‌باف را به دقت بررسی کنید. یکی از مهم‌ترین عوامل ایجاد درد و ناراحتی در بازنشسته‌ها، آرتروز و درد مفصل است که می‌تواند با لنگیدن، حرکت آرام‌تر و کمتر راه رفتن مشخص شود که نیاز به بررسی پزشک دارد.
خستگی: افراد معمولاً در جوانی سعی می‌کنند ویژگی‌های منفی خود را کنترل کنند ولی با افزایش سن احساس می‌کنند که حق دارند فکر و احساسشان را بیان کنند. اگر بازنشستگی هدفمندی خود در زندگی را از دست بدهد و حوصله‌اش سر برود، تقریباً تمام احساساتش منفی خواهد شد. به‌خصوص اگر با محدود شدن تحرک و کاهش سطح انرژی و سایر ناتوانی‌های وابسته به سن همراه باشد. در صورتی که فرد بازنشسته هدف و کاری برای تمرکز نداشته باشد به دنبال جنبه‌های منفی زندگی خود رفته و آنها را پررنگ می‌کند که منجر به منفی‌بافی می‌شود. برای کاهش این احساس باید با بازنشسته‌ها گفتگو کنید و کاری کنید یک هدف یا سرگرمی جدید پیدا کند که متناسب با توانمندی‌های او باشد تا باعث افزایش فعالیت و احساس رضایت بیشتر در او شود.
روش مراقبت از فرد بازنشسته منفی‌باف
در مرحله اول باید از عدم وجود عفونت و درد و تعادل دارویی فرد بازنشسته مطمئن شوید و در صورت نیاز برای کنترل مشکلات او به پزشک مراجعه کنید. در صورتی که منفی‌بافی در فرد بازنشسته همراه با زوال عقل باشد حتماً از داروهایی که تغییرات رفتاری و شخصیتی او را کاهش می‌دهد استفاده کنید. می‌توانید با تجویز پزشک از داروهای ضد اضطراب و ضد روان‌پریشی برای کاهش بدرفتاری فرد بازنشسته استفاده کنید. در صورتی که توانایی کنترل خودتان در مقابل فرد بازنشسته منفی‌باف را ندارید و رفتار پرخاشگرانه‌تان موجب ضربه خوردن به روحیه حساس بازنشسته‌ها می‌شد بهتر است از یک پرستار ماهر و با تجربه برای مراقبت از او استفاده کنید و با دوربین مداربسته از خوش‌رفتاری با او مطمئن شوید یا هفته‌ای یک تا دو بار به او سر بزنید و از رضایت خاطر او نسبت به پرستار اطمینان حاصل کنید.
روش‌های درمان و کاهش منفی‌بافی در بازنشسته‌ها
شما نمی‌توانید برای تغییر نگرش منفی بازنشسته‌ها کار زیادی انجام دهید، تغییر ساختار ذهنی یک فرد بازنشسته که از جوانی منفی‌باف بوده است، کاری تقریباً غیر ممکن است ولی در صورتی که فرد بازنشسته شما قبلاً مثبت اندیش بوده و یا می‌خواهید شرایط بهتری برای حفظ روحیه او فراهم کنید می‌توانید از توصیه‌های زیر استفاده کنید. فرزندان و اطرافیان فرد بازنشسته باید در حد توان به او و نیازهایش رسیدگی کنند و در حد توان به او کمک کنند. اجازه ندهید فرد بازنشسته احساس تنهایی کند و به او اطمینان دهید که همیشه کنارش هستید و دغدغه‌های او را برای این‌که نمی‌تواند خودش را اداره کند، کاهش دهید. افسردگی در بازنشسته‌ها باید تشخیص داده شده و با دارو و روش‌های دیگر درمان شود تا دید منفی ا و به زندگی کاهش پیدا کند. در صورتی که فرد بازنشسته با فوت یکی از عزیزان روبرو شده است باید از حمایت همه‌جانبه روانی اطرافیان همراه شود.
منفی‌بافی و ترس و سیستم ایمنی بدن را ضعیف می‌کند که منجر به ترس، نگرانی و استرس بیشتر می‌شود که تاثیرات منفی زیادی روی سلامت جسمی خواهد داشت. باید ترس‌های و استرس‌های فرد بازنشسته را پیدا کنید و آنها را رفع نمایید. بازنشسته‌ها را تشویق کنید با دوستان خود در تماس باشند و با همسالانشان به دورهمی بروند تا روحیه‌شان حفظ شود. در صورتی که یک فرد بازنشسته قصد ازدواج مجدد دارد نباید مانع او شوید و سعی کنید شرایط ازدواج مجدد او را فراهم کنید تا تنهایی‌اش کاهش پیدا کند.