دیپلماسی دقیقه ۹۰ برای اوکراین

به گفته دو مقام آمریکایی و یک منبع دیگر آشنا با موضوع، ایالات متحده اطلاعاتی در اختیار دارد که نشان می‌‌دهد دستوراتی برای حمله به اوکراین به فرماندهان روسی ارسال شده است. به گزارش سی‌‌ان‌‌ان، یکی از منابع ارزیابی‌‌های اطلاعاتی آمریکا برای اینکه متوجه شود آیا روسیه آماده تهاجم به اوکراین است، توجه به همین دستوراتی است که به فرماندهان تاکتیکی و ماموران اطلاعاتی روسیه داده شده است.

به گفته برخی منابع، سایر شاخص‌‌ها مانند پارازیت الکترونیکی و حملات سایبری گسترده هنوز مشاهده نشده است. این منابع هشدار دادند که همیشه می‌‌توان دستورات را پس گرفت یا ممکن است اطلاعات نادرستی باشد که به قصد گمراه کردن ایالات متحده و متحدانش منتشر شده است. به گفته یکی دیگر از مقامات آمریکایی، این اطلاعات هفته گذشته به جو بایدن، رئیس‌‌جمهوری ایالات متحده و آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه این کشور رسید. بایدن روز جمعه گفت که معتقد است پوتین تصمیم به حمله گرفته است، اظهارنظری که کامالا هریس، معاون رئیس‌‌جمهوری  و بلینکن روز یکشنبه تکرار کردند. بلینکن گفت روسیه بر اساس قاعده بازی خودش در حال پیشروی در بحران اوکراین است. بلینکن یکشنبه در مصاحبه‌‌ای با شبکه سی‌‌ان‌‌ان گفت: «ما معتقدیم که پوتین، رئیس‌‌جمهوری روسیه این تصمیم را گرفته است.» وی ادامه داد: «اما تا زمانی که تانک‌‌ها واقعا به حرکت درآیند و هواپیماها پرواز کنند، ما از هر فرصت و هر دقیقه استفاده خواهیم کرد تا ببینیم آیا دیپلماسی همچنان می‌‌تواند پوتین را از پیشبرد این امر منصرف کند یا خیر؟»

واشنگتن‌‌پست اولین روزنامه‌‌ای بود که خبر ارسال این دستورات را فاش کرد. بایدن با مشاوران ارشد خود از جمله بلینکن، هریس، لوید آستین، وزیر دفاع و جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی که همگی در آخر هفته در اروپا بودند تا با متحدان آمریکا درباره مسیر پیش روی بحران اوکراین صحبت کنند، جلسه شورای امنیت ملی برگزار کرد. هریس روز یکشنبه پس از دیدار با رهبران کشورها از جمله ولادیمیر زلنسکی، رئیس‌‌جمهوری اوکراین روز یکشنبه در جریان یک گفت‌وگوی مطبوعاتی در مونیخ به سی‌‌ان‌‌ان گفت: «همان‌طور که رئیس‌‌جمهوری اشاره کردند، ما معتقدیم که پوتین تصمیم خود را گرفته است.» هریس تاکید کرد که ایالات متحده و متحدانش همچنان در تلاش برای حل و فصل این بحران از طریق دیپلماتیک هستند؛ اما ادامه مسیر به باریکی مو شده است. آستین هم روز شنبه در اظهاراتی از لیتوانی گفت: «آنها در حال بستن پوتین‌‌هایشان بوده و اکنون آماده حمله هستند.» تشدید نقض آتش‌‌بس در شرق اوکراین در روزهای اخیر که کی‌‌یف نیروهای تحت حمایت روسیه در منطقه دونباس را عامل آن می‌‌داند، به نگرانی‌‌ها مبنی بر اینکه روسیه ممکن است برای حمله‌‌ای گسترده برنامه‌‌ریزی کرده است، می‌‌افزاید. روسیه نیز به نوبه خود مدعی شده است که اوکراین در حال برنامه‌ریزی یک حمله گسترده در دونباس است که نیاز به حضور نظامی شدیدتر طرفداران روسیه در آنجا دارد. بلینکن روز جمعه در کنفرانس امنیتی مونیخ گفت که تشدید تنش اخیر در شرق اوکراین بخشی از سناریویی است که از پیش هم موجب ایجاد تحرکات نادرست شده بود و ادامه این تحرکات توجیهی برای تجاوز به اوکراین است. اوایل یکشنبه، کاخ سفید به‌طور ناگهانی اعلام کرد که بایدن به ویلمینگتون سفر خواهد کرد؛ جایی که برای تعطیلات روز رئیس‌‌جمهور در آنجا خواهد ماند. اما به گفته یکی از مقامات کاخ سفید، این سفر بعدازظهر یکشنبه به‌طور ناگهانی لغو شد؛ زیرا رئیس‌‌جمهور با امانوئل مکرون، رئیس‌‌جمهوری فرانسه یک تماس کوتاه 15دقیقه‌‌ای داشت و همین عامل منصرف شدن وی از سفر به ویلمینگتون شد. نیویورک‌‌تایمز در این زمینه در گزارشی نوشت بایدن، پس از گفت‌وگوی تلفنی با مکرون «در اصل موافقت کرده است» درصورت عدم تهاجم با رهبر روسیه دیدار کند. بایدن پس از مشاهده شواهدی مبنی بر قریب‌الوقوع بودن حمله به اوکراین، هشدارهای خود را درباره برنامه‌های مسکو افزایش داده است. به‌‌نظر می‌رسد دیپلماسی لحظه آخری توسط امانوئل مکرون، رئیس‌‌جمهوری فرانسه، در روز یکشنبه امید جدیدی را برای یک راه‌‌حل مسالمت‌آمیز درباره اوکراین ایجاد کند؛ زیرا مقامات کاخ سفید گفتند، بایدن مایل است تا زمانی که روسیه به اوکراین تهاجمی انجام ندهد، حاضر به گفت‌وگوی مستقیم با همتای روس خود است. مقامات کاخ سفید گفتند که نشست احتمالی بین بایدن و ولادیمیر پوتین، رئیس‌‌جمهوری روسیه تنها پس از دیدار وزرای خارجه دو کشور که برای اوایل هفته بعد برنامه‌‌ریزی شده است، برگزار خواهد شد. با این حال یکی از مقامات ارشد کاخ سفید گفت: هنوز هیچ برنامه‌‌ای برای شکل و زمان دیدار بین دو رهبر تدارک دیده نشده است. یکی دیگر از مقامات اما همه اینها را کاملا خیالی خواند و گفت که همه شواهد نشان می‌‌دهد روسیه همچنان قصد دارد در روزهای آینده به اوکراین حمله کند. در این میان اما ولادیمیر پوتین، رئیس‌‌جمهور روسیه گفته است که تلاش‌‌های دیپلماتیک برای یافتن راه‌‌حلی برای بحران اوکراین باید تشدید شود و این احتمالا نشانه‌‌ای بوده از اینکه مسکو آماده بحث درباره راه‌هایی برای عقب‌‌نشینی از تهدید جنگ در اروپا است. پوتین روز یکشنبه پس از تماس با امانوئل مکرون، رئیس‌‌جمهوری فرانسه ناتو را به ارسال تسلیحات و مهمات مدرن به اوکراین متهم کرد. به گزارش الجزیره، این گفت‌وگوی تلفنی دو هفته پس از آن انجام شد که مکرون به مسکو رفت تا پوتین را متقاعد کند که از اعزام نیروهای جمع‌شده در مرز به اوکراین خودداری کند. در بیانیه کرملین آمده است که پوتین و مکرون درباره تامین تسلیحات و مهمات توسط کشورهای ناتو به اوکراین گفت‌وگو کرده‌‌اند و کرملین گفته است که اینها کی‌‌یف را به سمت «راه‌‌حل نظامی» علیه جدایی‌‌طلبان در شرق کشور سوق می‌‌دهد. کرملین تصریح کرده است: «در نتیجه غیرنظامیانی که برای فرار از گلوله‌‌باران شدید مجبور به فرار به روسیه هستند، متضرر می‌‌شوند.» وی در ادامه تاکید کرده است: «روسای جمهور معتقدند تشدید تلاش‌ها برای یافتن راه‌‌حل از طریق ابزارهای دیپلماتیک مهم است.»

پوتین و مکرون توافق کردند که این تلاش‌‌ها باید توسط وزرای خارجه و نمایندگان فرانسه، آلمان، روسیه و اوکراین که گروه مذاکرات نرماندی را تشکیل می‌‌دهند، انجام شود. در این تماس تلفنی رهبر روسیه به مکرون گفته است که کشورهای غربی باید به درخواست‌‌های مسکو در دسامبر گذشته برای محدود کردن نقش غرب در شرق اروپا و کشورهای شوروی سابق پاسخ‌‌های ملموس و صریح بدهند. در بیانیه کرملین آمده است: «ولادیمیر پوتین بار دیگر بر لزوم جدی گرفتن درخواست‌‌های روسیه برای تضمین‌‌های امنیتی توسط آمریکا و ناتو تاکید کرد.» پاول فلگنهاور، یک تحلیلگر نظامی روسی به الجزیره گفت که نیروهای روسی سرسخت هستند، آنها بارها را بسته و آماده برای رفتن هستند. وی درخصوص اینکه آیا فضای سیاسی برای این حمله مساعد است، گفت که چندان مطمئن نیست.

روسیه تمرینات نظامی خود را در نزدیکی مرزهای شمالی اوکراین تمدید کرد؛ زیرا این نگرانی وجود داشت که دو روز گلوله‌‌باران مستمر در امتداد خط‌مقدم میان سربازان و جدایی‌‌طلبان مورد حمایت روسیه در شرق اوکراین به یک تهاجم گسترده تبدیل شود. اما رئیس‌‌جمهوری اوکراین خواستار آتش‌بس شده است. این مانور در ابتدا قرار بود روز یکشنبه پایان یابد؛ اما مجددا روسیه تعداد قابل توجهی از نیروهای کشورش را به بلاروس آورد. حضور نیروهای روسی این نگرانی را برانگیخته است که می‌‌توان از آنها برای تصرف کی‌‌یف، پایتخت اوکراین، شهری با حدود 3میلیون نفر استفاده کرد؛ چراکه فاصله بین محل تمرینات نظامی روس‌‌ها با کی‌‌یف با رانندگی سه ساعت می‌‌شود. ناتو تخمین زده است که 30هزار سرباز روسی در بلاروس حضور دارند. رهبران غربی مکررا هشدار می‌‌دهند که روسیه آماده حمله به همسایه خود است و از سه طرف توسط حدود 150هزار سرباز، هواپیمای جنگی و تجهیزات روسی اوکراین را به محاصره خود درآورده است. همچنین روسیه روز شنبه مانورهای هسته‌‌ای و تمرینات نظامی متعارف در بلاروس برگزار کرد و تمرینات دریایی خود را هم در سواحل دریای سیاه ادامه داد. چارلز میشل، یکی از مقامات ارشد اتحادیه اروپا گفت: «سوال بزرگ همچنان باقی است: آیا کرملین خواهان گفت‌وگو است؟» میشل، رئیس شورای اروپا گفت: ما نمی‌‌توانیم برای همیشه یک شاخه زیتون ارائه دهیم؛ درحالی‌که روسیه آزمایش‌‌های موشکی انجام داده و به جمع‌‌آوری نیرو ادامه می‌‌دهد.» با این حال ژان ایو لودریان، وزیر امور خارجه فرانسه و همتای روس خود افزودند: در این گفت‌وگوی تلفنی که 105دقیقه به طول انجامید، دفتر مکرون تصریح کرد که او و پوتین بر لزوم حمایت از راه‌‌حل دیپلماتیک برای بحران جاری و انجام هر کاری برای دستیابی به آن توافق کردند.» سرگئی لاوروف در روزهای آینده هم با بلینکن دیدار خواهد کرد. پوتین و مکرون گفتند که «به‌‌شدت» کار خواهند کرد تا به گروه تماس سه‌جانبه - که شامل اوکراین، روسیه و سازمان امنیت و همکاری اروپا است - اجازه دهند در ساعات آینده با هدف متعهد ساختن همه طرف‌‌های ذی‌نفع با یکدیگر دیدار کنند. این دیدارها برای متوقف کردن نقض آتش‌بس در شرق اوکراین صورت می‌‌گیرد.

شبه‌‌نظامیان اوکراینی

در شش‌وبش حمله روسیه به اوکراین، گمانه‌‌زنی‌‌ها برای روز حمله، گروه‌های شبه‌‌نظامی اوکراینی به‌طور فعال در حال آماده شدن برای تهاجم روسیه در نزدیکی خط مقدم این کشور با جدایی‌‌طلبان مورد حمایت روسیه هستند. آنها بدون توجه به مسائل دیپلماتیک خود را آماده یک نبرد می‌‌کنند. با این وجود دولت اوکراین اصرار دارد که گروه‌های مسلح مستقل هیچ نقشی در جنگ شرق آن کشور ندارند و این جنگجویان در آنجا حضور ندارند. اما روزنامه‌‌نگاران نیویورک‌تایمز اخیرا با سه گروه شبه‌‌نظامی که ادعا می‌‌کنند در نزدیکی خط مقدم درگیری‌‌ها فعالیت می‌‌کنند، تماس گرفتند و حتی یکی از آنها موافقت کرد که از او فیلم برداری هم شود.