گنجنامه‌ی همدان، به عنوان یک مرکز گردشگری که هم شهرت داخلی دارد و هم گردشگران جهان آن را می‌شناسند و علاقمند به بازدید از آن هستند، در دهه‌‌ی هفتاد و اوایل هشتاد، محدود به کتیبه‌های دوران هخامنشی بود و زیبایی‌های طبیعی داشت، مثلا آبشار گنجنامه جذابیت طبیعی محیط بود و آغازی بود برای حرکت به سمت قله الوند.
در واقع محوطه گنجنامه غیر از کتیبه، آبشار و زیبایی طبیعی جذابیت دیگری برای گردشگر نداشت و حضور در این محوطه بیش از چند ساعت، گردشگر را در همدان حفظ نمی‌کرد. در این فضا هم مشاغل دیگری غیر از دکه‌دارهای سنتی و در برخی فصول یکی دو نفر برای بلال‌فروشی و یک عکاس - بازیگرِ همدانی، فرد دیگری در آن محوطه حضور نداشت. اما کم‌کم با حضور گردشگر و شکل‌گیری یک منطقه گردشگری در گنجنامه، حضور گردشگر و همدانی‌های علاقمند بیشتر و پر رنگ‌تر شد.
اساساً نخستین تغییرات زمانی ایجاد شد که تعریف گردشگری برای مردم تغییر کرد، شرایط روزگار هم تحولاتی را در خود حس می‌کرد. خانواده‌ها به خودروهای شخصی متکی شده بودند و سفر با وسیله نقلیه عمومی، کمتر شده بود، جاده‌ها و راه‌ها و مسیرهای مواصلاتی توسعه پیدا کرده بودند و گذر از شهرها و استان‌ها راحت‌تر شده بود. مردم دریافته بودند که بخشی از سبد نیازهای خانواده را باید به گشت و سفر اختصاص دهند، و از همینجا بود که گردشگری از یک کالای لوکس در سبد خانوار به یک کالای ضروری تبدیل شد.
گنجنامه همدان هم در مسیر توسعه گردشگری به یک منطقه نمونه گردشگری تبدیل شده بود که می‌توانست ساعات بیشتری گردشگر را در شهر نگه‌دارد. دهکده گنجنامه، امکانات تفریحی و توریستی ایجاد کرده بود، اماکن اقامتی، بانجی جامپینگ، دیواره سنگ‌نوردی، تله‌کابین و ... .
حضور گردشگر و مردم همدان در محوطه گنجنامه و شکل‌گیری بازاری جدید، عده‌ای از خرده‌فروش‌ها و فروشندگان کالاهای تولید شده در بنگاه‌ها کوچک را بر آن داشت که سهمی از این بازار داشته باشند.
بر همین اساس، نوعی از بازار غیر رسمی در قالب دستفروشی در گنجنامه شکل گرفت. این بازار بسیاری از کالاها و خدمات را شامل می‌شد، از صنایع دستی تا محصولات غذایی، حتی قلیان و ... (که البته اشتباه بود و همیشه مورد انتقاد قرار می‌گرفت)
حضور مستمر و گسترده این خرده‌فروش‌ها اسباب اشکالات و آسیب‌هایی شد، که شهرداری و میراث فرهنگی را وادار کرد به موضوع وارد شوند و تلاش کنند ساماندهی ویژه‌ای در این بخش داشته باشند. حالا اینکه این بخش از شهر در ابتدا در حوزه هیچیکدام از مناطق شهرداری قرار نمی‌گرفت و میراث فرهنگی هم نمی‌توانست مجری جمع‌آوری خرده‌فروش‌ها باشد موضوعی است که بعدها به یک تعریف مشترک رسید و کار ساماندهی آغاز شد؛ اما موضوع اصلی ما که در این مجال به آن پرداخته‌ایم، نقش دهکده تفریحی توریستی گنجنامه در رونق فضایی است که در کنارش اتفاقات مثبتی در حوزه کسب و کار رخ داد.
نکته بعدی که باید به آن اشاره کرد ایجاد ظرفیت‌هاست. دهکده گنجنامه در کنار کتیبه‌ها و آبشار و ... یک ظرفیت برای اشتغال به حساب می‌آید. این ظرفیت امکان توسعه دارد، توسعه نه به معنای ساخت‌و‌ساز، بلکه به معنای استفاده از این استعداد است. در واقع، امکان ایجاد یک بازار سنتی خوب، در محوطه گنجنامه که به صورت فصلی بتواند میراث ملموس همدان را به گردشگر معرفی کند و خوراک و صنایع دستی را ارائه دهد بسیار مطلوب است.
هم اکنون هم در فصول گرم سال، خرده‌فروش‌ها در محوطه گنجنامه در حال کسب و کار هستند، اما شاید مهمترین چالش در این بخش که شهرداری و میراث را کمی نسبت به این موضوع حساس کرده نخست سد معبر و دیگری ایجاد مشکل برای محوطه تاریخی است؛ اگر این نکات حل شود، و از طرف دیگر کیفیت کالاهای عرضه شده مورد بازرسی قرار گیرد، گنجنامه به یک بازار کوچک محلی تبدیل می‌شود که عده‌ای مستقیم و غیر مستقیم در آنجا کسب روزی می‌کنند، فقط در این میان ساماندهی می‌ماند که در روزگار پساکرونا حتما در باره آن باید تصمیم‌گیری حاصل شود.
سایت گنجنامه : www.ganjname.com
اینستاگرام : @ganjnamehvillage
