رکورد تولید برق با انرژی‌‌های بادی و خورشیدی در ۲۰۲۱

این رقم، نسبت به زغال سنگ که 36 درصد برق دنیا را تولید کرده، سهم بزرگ‌تری را نشان می‌دهد. این افزایش‌‌، به‌‌ویژه در انرژی‌‌های بادی و خورشیدی، حاکی از رشدی قابل توجه در این زمینه، در یک دهه گذشته است. در سال 2015، وقتی توافق پاریس امضا شد، انرژی‌‌های بادی و خورشیدی فقط 6/ 4 درصد کل برق دنیا را تامین می‌کردند.

این رقم، در حال حاضر دو برابر شده و به 3/ 10 درصد رسیده است. هدف امبر از این گزارش، ارائه شفاف‌‌ترین و به‌‌روزترین داده‌ها درباره تغییرات روند تولید برق دنیا در سال 2021 بوده است.

پایگاه داده آن، آمارهای واردات و تولید برق سالانه 209 کشور را در دوره 2000 تا 2020 شامل می‌شود که 75 کشور دیگر در سال 2021 به آن اضافه شده‌‌اند و این کشورها در مجموع 93درصد کل تقاضای انرژی جهان را به خود اختصاص می‌دهند.

بخشی از دلیل این رشد، به پیشرفت در تکنولوژی برمی‌‌گردد که به کاهش هزینه‌های انرژی‌‌های بادی و خورشیدی هم کمک کرده است.

بین سال‌های 2009 و 2019 قیمت برق تولیدی از انرژی خورشیدی 89 درصد کاهش یافته و این کاهش برای انرژی بادی 70 درصد بوده است.

دیو جونز، تحلیلگر جهانی برق در اندیشکده بریتانیایی امبر، می‌گوید: «در طول دهه گذشته، هر سال به‌طور میانگین 20درصد در تولید انرژی بادی و خورشیدی رشد داشته‌‌ایم که بسیار تاثیرگذار است. اما برای اینکه در مسیر کاهش 5/ 1درجه‌‌ای دمای کره زمین قرار بگیریم، باید این 20 درصد را در دهه جدید افزایش دهیم.»

او در ادامه می‌گوید حالا که به انرژی خورشیدی و بادی دسترسی داریم، سوالی که مطرح می‌شود این است که چگونه تا سال 2030 این روند رشد را بیشتر کنیم. «هنوز کارهای زیادی باقی مانده که باید انجام شود.»

برخی دولت‌ها مثل آمریکا، آلمان، انگلستان و کانادا، آنقدر به تولید برق پاک مطمئن هستند که برنامه‌‌ریزی کرده‌‌اند در یک دهه و نیم آینده، 100 درصد شبکه برق خود را از طریق انرژی‌‌های پاک تامین کنند. اما از آنجا که مصرف زغال سنگ هنوز بالا است و تقاضای برق هم رو به افزایش است، همه دولت‌هایی که شبکه‌های برق تامین شده با سوخت فسیلی دارند، باید به این جسارت و جاه‌‌طلبی دچار شوند.

در حال حاضر، 50 کشور هستند که 10 درصد برق خود را با انرژی بادی و خورشیدی تامین می‌کنند و هفت کشور هم در سال 2021 به این مرز نزدیک شدند: چین، ژاپن، مغولستان، ویتنام، آرژانتین، مجارستان و السالوادور. سه کشور به‌طور خاص، تحول سریعی داشته‌‌اند.

کشورهای ویتنام، استرالیا و هلند، تنها ظرف دو سال گذشته، توانستند 8 درصد کل تامین تقاضای برق خود را از سوخت فسیلی به انرژی‌‌های بادی و خورشیدی منتقل کنند.

این کشورها به گفته جونز، به سیاستگذاران نشان می‌دهند که اگر بخواهند، قطعا روش‌هایی برای تحقق این موضوع وجود دارد.

سوخت‌‌های فسیلی هنوز بخش عمده‌‌ای از انرژی مصرفی جهان را به خود اختصاص می‌دهند، به طوری که 62 درصد برق دنیا را در سال 2021 تامین کردند که این رقم در سال قبل از آن، 61 درصد بود. در پایان 2021 کارشناسان اعلام کردند با رونق دوباره اقتصاد جهانی بعد از قرنطینه‌های 2020، تقاضای برق در دنیا دوباره افزایش یافت و انتشار گازهای گلخانه‌‌ای هم بیشتر شد و هر گونه کاهش انتشار که در این مدت به دلیل پاندمی رخ داده بود، دوباره لغو شد.

به طور خاص، مصرف زغال سنگ که چند سال بود کاهش یافته بود، افزایش یافته و به رکوردهای جدیدی رسیده است. همچنین بحران انرژی که به خاطر تهاجم روسیه به اوکراین ایجاد شده، گاز و زغال سنگ را بار دیگر در مرکز توجه قرار داده و قیمت این سوخت‌‌های فسیلی را با افزایش مواجه کرده است. این بحران می‌تواند محرک خیلی از کشورها برای توسعه استفاده از انرژی بادی و خورشیدی باشد. جونز می‌گوید، به این ترتیب آنها دیگر مجبور نیستند سوخت وارد کنند و می‌توانند «برق تولید داخل خودشان» را داشته باشند.

طبق معیار تامین 10 درصد برق با انرژی بادی و خورشیدی، جونز تاکید دارد که این روند باید حفظ شود و علاوه بر آن، سایر تکنولوژی‌‌های تجدیدپذیر (مثل برق‌‌آبی که رشد آن در سال 2021 کم شد) هم باید اضافه شوند تا شکاف تامین انرژی پر شود. تکنولوژی خورشیدی و بادی، در کنار پذیرش عمومی و تعهدات جاه‌‌طلبانه، راهی طولانی در پیش دارند.

مرحله بعد، بالا بردن سرعت اجرای پروژه‌ها است که به گفته جونز «عملی شدن آن با همه پتانسیل‌‌های ممکن، در دست دولت‌ها، به عنوان تاثیرگذارترین عوامل است.»