تحریریه زندگی آنلاین : دوران بازنشستگی و سالمندی در انتظار همه انسان‌ها است. همان‌طور که در دوره جوانی اهداف بزرگی داشته و سعی در مدیریت آن‌ها داریم بهتر است قبل از رسیدن به بازنشستگی نیز در مورد چگونگی گذراندن این دوران فکر کنیم. تولد، ازدواج، یافتن شغل مناسب و اموری از این دست مهم‌ترین برهه‌های زندگی به شمار می‌روند و هر دوره از زندگی نیز فرصت‌ها و چالش‌های خاص خود را دارد. در این بین، بازنشستگی به لحاظ تغییر ساختار زندگی از این قاعده مستثنی نیست در این دوران نیاز به آماده شدن و مهارت‌یابی برای آن هم مثل همه دوران‌ها جدی می‌شود. در اغلب موارد در این دوران خانه‌نشینی‌های مداوم زندگی را به سکون تبدیل کرده، حال آنکه تحرک و شادی تکراری شدن زندگی را کمرنگ می‌کند. خیلی از افراد از این دوران رنج می‌برند و حتی می‌ترسند بازنشسته شوند اما آیا واقعاً دوران بازنشستگی ترسناک و منفور است؟ اگر این طور است پس چرا بعضی از افراد، تازه در این دوران دست به کارهای جدیدی می‌زنند و شکوفا می‌شوند؟ جواب این سؤال‌ها این است که شما باید یاد بگیرید دوران بازنشستگی را چطور مفید،دوست داشتنی، لذت‌بخش و آرامش‌بخش زندگی کنید.
بیشتربخوانید:
شما دوران بازنشستگی را چگونه می‌بینید؟
بازنشستگی از آن دوره‌های زندگی است که مردم نگاه‌های مختلفی به آن دارند. از «با زن‌ها در خانه نشستن!» گرفته تا «همچون پرنده‌باز که حالا نشسته»؛ باز را که می‌شناسید؟ همان پرنده معروف ایرانی‌ها که دائم می‌گویند: کبوتر با کبوتر، باز با باز. این یعنی بعضی‌ها با یک جمله معروف از همان اول خود را خانه‌نشین می‌کنند یا به خودشان اسم پرنده‌ای را می‌دهند که کمی باید بنشیند تا احتمالاً دوباره پرواز کند. پس در نخستین قدم با خودتان فکر کنید بازنشستگی برای شما چه تعریفی دارد؟
یک تعبیر اشتباه از بازنشستگی
بازنشستگی در تمام کشورها وجود دارد. بدترین نوع تعبیرهای رایج از بازنشستگی که خطر روحی و جسمی برای صاحبش دارد، فکرهایی است که می‌گویند: دیگر دوران کار و سودمندی‌ام تمام شد. این گروه چون زندگی را فقط کار کردن می‌دانند، بازنشستگی را هم کابوس می‌دانند. برخی دیگر خودشان را با کارشان تعریف می‌کنند و بازنشستگی را بی‌هویت بودن یا عاطل و باطل بودن معنا می‌کنند. آسیب‌هایی چون پرخاشگری، افسردگی، ناامیدی، کاهش روابط اجتماعی و خانوادگی، کاهش توان جسمی به دنبال کم شدن فعالیت جسمی و ذهنی برخی از تبعات این تعریف‌های اشتباه از بازنشستگی است. آمارها نشان می‌دهد که افراد هرچه بدون آمادگی به دوران بازنشستگی برسند آن را سخت‌تر ارزیابی می‌کنند و در نتیجه دچار سختی‌ها و فشار روانی بیشتری هم می‌شوند.
راهکارهای مؤثر در دوران بازنشستگی
آرزوهای به زمین مانده
قبل از اینکه بازنشستگی شروع شود، می‌توانید لیستی از آرزوهای به زمین مانده خودتان را تهیه کنید. کارهایی که مدت‌هاست به خاطر کار مداومتان از آن‌ها بازمانده‌اید. ممکن است سفر با خانواده، استراحت بیشتر، راه‌اندازی یک باغچه، کتاب‌خوانی و راه انداختن یک کسب‌وکار جدید یا حتی درس خواندن در رشته موردعلاقه‌تان فکر خوبی برای روزهای بعد از بازنشستگی باشد.یادگیری انواع رشته‌های هنری، مهارت‌های فنی و حرفه‌ای و یا حضور در فعالیت‌های خیریه و داوطلبانه می‌تواند بخشی از شروع فعالیت‌های جدید شما باشد.
بیشتربخوانید:
نقش خانواده
بعد از سال‌ها وقتی پدر و مادر در یک خانواده بازنشسته می‌شوند شرایط خانواده تغییر می‌کند. گذران بیشتر وقت همسران و فرزندان همان‌قدر که وابستگی آن‌ها را به هم بیشتر می‌کند، احتمال ایجاد چالش را هم در خانواده افزایش می‌دهد. بیشتر شدن بخشی از چالش‌های خانوادگی در دوران بازنشستگی به خاطر بیشتر شدن زمان با هم بودن افراد است اما بخش دیگر آن می‌تواند از بی‌برنامگی همسران برای گذران اوقات خود و در نتیجه خستگی روحی، عصبانیت، دقت بیشتر به امور زندگی و... باشد. شیرین شدن دوران بازنشستگی برای خانواده نیاز به برنامه‌ریزی و آگاهی همه اعضای خانواده دارد. هرچه فعالیت، استفاده از ورزش، مشورت خواهی و گفت‌وگوهای خانوادگی، سرگرمی‌ها و حتی بازی‌های دسته‌جمعی و ایجاد دغدغه‌های مفید و سازنده برای فرد بازنشسته بیشتر باشد، وضعیت روحی و به تبع آن تعاملات او بهتر خواهد بود. خانواده‌ای که تا دیروز به خاطر مشغله‌های کاری والدین از کم بودن تعاملات و با هم بودن مثل سفر، خرید، گفت‌وگو، کارهای مشترک و....گله‌مند هستند این بار فرصت خوبی پیدا می‌کنند تا از با هم بودن لذت ببرند.
یادگیری همیشه تازه است
یادگیری دل را تازه و روحیه را شاداب نگه می‌دارد. بازنشسته‌های بسیاری ترجیح می‌دهند در زمانی که به دست آورده‌اند، در دوره‌های دانشگاهی، فنی و حرفه‌ای، حوزه علمیه و... شرکت کنند. رفتن در این راه، امید به زندگی را به میزان قابل‌توجهی بالا می‌برد. شما هم حتماً این روش را امتحان کنید. لذت آموختن و کشف کردن در این دوران بسیار شیرین‌تر و جذاب‌تر از دورانی است که شما در دوران دانشجویی گذرانده‌اید.
فعالیت‌های بدنی را قطع نکنید
فعالیت‌های جسمانی موجب تقویت فعالیت روانی می‌شود و لذا در سراسر زندگی از اهمیت زیادی برخوردار است و اگر در دوره جوانی فعالیت بدنی را آغاز کنید و به آن پایبند باشید، در دوران پیری فواید بیشتری را از آن به دست خواهید آورد. لذا از فواید ورزش کردن می‌توان به تناسب‌اندام، انعطاف‌پذیری بیشتر، بهبود وضعیت تعادل، سر حال بودن و .... اشاره کرد. سعی کنید با حفظ سلامتی در یک سطح متعادل و معقول، از زندگی سالمندی خود، حداکثر استفاده و لذت را ببرید.
بیشتربخوانید:
کاهش دلهره و نگرانی که مادر تمام بیماری‌هاست
برای حل این نگرانی ابتدا بایستی منابع ایجاد کننده آن را پیدا کرد. برای مثال صحبت کردن راجع به نگرانی یا درمانگر یا حتی بیان مسائل دلهره‌آور با یک دوست یا هم‌نشین می‌تواند به کاهش دلهره و نگرانی منجر شود. حتی با کارهایی همچون قدم زدن، بازی‌های ورزشی و سرگرمی‌های مناسب، فعالیت‌های جسمانی ورزشی می‌تواند به کسب آرامش کمک کند.
ارتباط معنوی
اگر مسائل معنوی و روحانی به شما احساس خوبی می‌دهد سعی کنید ارتباط خود را با این موضوع حفظ کنید. هرگونه عقاید معنوی یا مذهبی که دارید سعی کنید تقویت کنید. این‌ها ممکن است که به تخفیف تنهایی، افسردگی، اضطراب در سالمندی کمک کند و یا حتی عامل دفاعی در برابر مشکلات و بیماری روانی ازجمله آلزایمر باشند.
کسانی که اعتقادات مذهبی و معنوی قوی دارند معمولاً به تبع آن احساس حمایت و راحتی بیشتری می‌کنند.
به رفت‌وآمدها ادامه دهید
داشتن روابط محکم با خانواده و دوستان همیشه حائز اهمیت بوده و است با افزایش سن این روابط اهمیت دوچندانی پیدا می‌کند. مطالعات نشان می‌دهد که اگر روابط اجتماعی شما ضعیف باشد خطر مرگ در شما تا چهار برابر فردی خواهد بود که اطرافش پر از کسانی است که به او مهر می‌ورزند و او هم به آن‌ها مهر می‌ورزد.
در واقع داشتن دوستان و خانواده‌های قابل اتکا یکی مهم‌ترین شاخص‌های طول عمر و سلامت روان است. به انجام فعالیت‌های داوطلبانه در یک مدرسه، کتابخانه یا مؤسسات خیریه بپردازید.
نوه‌ها را به پارک ببرید
شما می‌توانید به آن‌ها پیشنهاد بدهید که چند روز در هفته از بچه‌های آن‌ها نگه‌داری کنید. با آن‌ها به پارک بروید؛ با این کار هم لحظات خوب و خوشی را با بچه‌ها بوده‌اید هم نوه عزیزتان را شاد کرده‌اید علاوه بر اینکه حتماً مثل تمام دوران زندگی‌تان، کمک بسیار بزرگی برای فرزندان خود بوده‌اید.
نگاه مثبت داشته باشید
وقتی با یک نقطه‌نظر مثبت و با تقویت هیجانات مثبت به موضوعات نگاه شود حل مسئله و تحمل مشکلات آسان‌تر می‌شود. برای حفظ سلامتی به‌خوبی های دنیا فکر کنید و با فعالیت‌ها و افرادی که شما را خوشحال می‌کنند، وقت بگذرانید.
روابط اجتماعی را حفظ کنید.
حمایتی که از روابط اجتماعی با دوستان، خانواده و همکاران ایجاد می‌شود به حفظ سلامت روانی کمک می‌کند. مطالعات نشان داده است در کسانی که با اعضای خانواده، خویشاوندان و همچنین گروه‌های اجتماعی ارتباط خوبی دارند، علائم آلزایمر دیرتر از کسانی که گوشه‌گیر و کم ارتباط هستند تظاهر می‌کند. بنابراین توصیه می‌شود که در سالمندان این ارتباط را حفظ کنند و فعالیت‌های داوطلبانه اجتماعی و شرکت در گروه‌های مختلف به این موضوع کمک کننده است.
مغزتان را ورزش دهید
زمانی که فکر می‌کنید عقل و خرد کافی در خود اندوخته‌اید،ذهن شما بنای ناسازگاری می‌گذارد و به تعبیری شما را به بازی می‌گیرد. مثلاً یادتان نمی‌آید ماشینتان را کجا پارک کرده‌اید و .... البته کمی از فراموشی‌ها در سالمندی طبیعی است. فراموش نکنید شما دارای تجارب و اندوخته‌های فراوان ذهنی هستید، بخاطر داشته باشید که مغز شما مانند یک عضله است برای اینکه آن را قوی نگه دارید باید از آن استفاده کنید. راه سالم نگه داشتن ذهن، مطالعه دائمی است لذا در کنسرت‌ها، سخنرانی‌ها، نمایش‌های تئاتر و سینما شرکت کنید. زنان شاغل در قیاس با مردان به دلیل مسئولیت‌های خانه‌داری در کنار شغل، هنگام بازنشستگی واکنش مساعدتری نسبت به مردان دارند. مردان در دوران بازنشستگی، بهای روان‌شناختی بیشتری می‌پردازند که ممکن است این دوران گذرا را به تجربه‌ای پر تنش و ناامیدکننده تبدیل کند و موجب پرخاشگری، افسردگی، کسالت، بی‌خوابی و بی‌حوصلگی همراه با عدم تمرکز و توجه در آنان شود.