تغذیه‌ مناسب برای بچه‌دار شدن

دکتر آزیتا حکمت‌دوست، غزاله اسلامیان

آرزوی داشتن فرزند یکی از مهم‌ترین عوامل در تداوم زندگی مشترک در اکثر فرهنگ‌‌ها به شمار می‌‌آید و اگر تلاش در این زمینه، با شکست مواجه شود می‌‌تواند منجر به تجربه احساس تلخ و مخربی گردد. عوامل مربوط به اختلال در مردان، مسئول حداقل 50 درصد از ناباروری‌‌ها در بین زوج‌‌های نابارور است. از آنجایی که اختلالات اسپرم یکی از مهم ترین علل ناباروری مردان می‌‌باشد و اسپرم نقطه اصلی باروری مرد است، اهمّیّت اصلاح این اختلالات برای کمک به باروری زوجین، محرز شده است. 

تغذیه و باروری 

تحرک کم اسپرم از شایع ترین علل ناباروری مردان به شمار می‌‌آید و در اکثر موارد، همراه با سایر اختلالات اسپرم می‌‌باشد. در پژوهش‌‌های پیشین، نشان داده شده است که میزان اسیدهای چرب امگا- 3 به ویژه اسید دُکوزاهگزانوئیک در غشای اسپرم مردانی که تحرک اسپرم در آن‌‌ها مختل است، کاهش یافته است.

اسید دکوزاهگزانوئیک، اسید چرب بلند زنجیر از نوع امگا- 3 است که از اسیدهای چرب ضروری مشتق می‌‌شود. این اسید چرب بخش مهمی‌‌از ترکیبات بیضه و غشای سلولی اسپرم‌‌ها را تشکیل می‌‌دهد. پژوهش‌‌ها نشان داده اند میزان این اسید چرب در دم اسپرم، بیش از سر آن می‌‌باشد و می‌‌تواند از طریق اثر بر سیالیت و انعطاف غشای اسپرم بر حرکت دم اسپرم، تأثیرگذار باشد.

بعلاوه مصرف خوراکی آنتی‌اکسیدان‌‌ها می‌‌تواند یکی از راه‌‌های مقابله با آسیب‌‌های اکسیداتیو اسپرم در این گروه از مردان نابارور باشد. همچنین دریافت مواد غذایی حاوی آنتی اکسیدان، نظیر ویتامین C، ویتامین‌E، بتاکاروتن، روی و سلنیوم در بالا بردن قدرت باروری مردان تأثیر بسیار زیادی دارد.

پژوهش‌‌های پیشین، تأثیر مکمل درمانی با اسید دکوزاهگزانوئیک را به تنهایی بر تحرک اسپرم بیماران نشان نداده‌اند. به نظر می‌‌رسد به علت وجود باند‌‌های غیر اشباع در این مکمل، باید همراه با آنتی‌اکسیدان مصرف شود، تا بتواند نتایج مطلوبی بر تحرک اسپرم داشته باشد. یافته‌‌های پژوهش اخیر در ایران نشان داده است که دریافت همزمان مکمل اسید دکوزاهگزانوئیک و ویتامین E، برای مدت 3 ماه، می‌‌تواند منجر به افزایش تحرک اسپرم در مردانی که تحرک اسپرم در آن‌‌ها مختل است، شود. 

کلام پایانی

دریافت منابع غذایی حاوی اسید دکوزاهگزانوئیک شامل روغن ماهی، صدف و برخی ماهی‌‌های چرب و منابع توأم روغن‌‌های امگا-3 و ویتامین E شامل روغن‌‌های گیاهی مانند روغن کلزا (کانولا) به این افراد توصیه می‌‌شود. البته باید دانست، ناباروری یک بیماری نیست که در نهایت به یک درمان بینجامد، بلکه یک علامت است با علل بیشمار و لذا درمان‌‌های گوناگونی برای افراد مبتلا، تجویز می‌‌شود. در حال حاضر بسیاری از مردان نابارور، مبتلا به اختلالات قابل اصلاح با درمان‌‌های دارویی می‌‌باشند که در صورت تشخیص و تجویز داروی صحیح، درمان می‌‌شوند و امکان لقاح طبیعی فراهم خواهد شد.