برلیانت بزرگمهر؛ محقق و مشاور تغذیه و رژیم درمانی
یکی از مهمترین مواد غذایی که زینت بخش میهمانی های نوروز است انواع شیرینی هاست؛ مصرف شیرینی در دید و بازدیدهای عید رواج زیادی دارد; به طور کلی در انواع میهمانی ها، شیرینی یکی از مهمترین موادی است که مورد استفاده قرار می گیرد. افراط در مصرف شیرینی می تواند لطمات فراوانی به سلامت انسان وارد سازد. یکی از زیان های مهم مصرف شیرینی زیاد، چاقی و عوارض و اختلا لا ت ناشی از آ‌‌ن است. مواد قندی و نشاسته ای به آ‌‌سانی در بدن تبدیل به چربی شده و در بدن ذخیره می شوند و ایجاد چاقی می کنند.
ضمنا افراط در مصرف شیرینی به سلامت دندان ها لطمه وارد کرده و موجب پوسیدگی دندان ها می شود. همچنین باعث افزایش فشارخون و چربی های نامطلوب خون شده که در نهایت سلا مت قلب و عروق را دچار اختلا ل می نماید. بنابراین بهتر است در ایام نوروز و اصولا در همه اوقات زندگی در افراط در مصرف شیرینی و انواع مواد شیرین خودداری نماییم.
یکی دیگر از عوارضی که معمولا بعد از تعطیلا ت نوروز گریبانگیر اشخاص می شود، یبوست و اختلا لا ت گوارشی است. علت مهم بروز اختلالات گوارشی، افراط در مصرف غذا و نیز استفاده زیاد از غذاهای چرب و سرخ کرده است. یکی دیگر از مهمترین دلا یل یبوست، عدم یا کمبود استفاده مواد فیبری دارای باقیمانده است.
در ایام تعطیلا ت نوروز معمولا افراد از میوه، سبزی، سالا د، حبوبات و سایر مواد غذایی حاوی فیبر، کمتر استفاده می کنند. این قبیل مواد خوراکی علا وه بر فیبر، حاوی مواد مغذی مفیدی هستند که تاثیر قابل توجهی در جهت سلا مت انسان دارد. یکی از مهمترین خواص فیبر غذایی، پیشگیری از یبوست و نیز درمان این اختلا ل شایع قرن حاضر است.
مواد غذایی حاوی فیبر باعث تسریع عبور غذا از دستگاه گوارش شده و از بروز یبوست پیشگیری می نمایند. ضمنا خواص مهم دیگری نیز در بر دارند از جمله آ‌‌نکه موجب کاهش چربی های نامطلوب خون و تنظیم تعادل فشار خون می شوند و در پیشگیری از بیماری های قلبی عروقی و سرطان به خصوص سرطان کولون (روده بزرگ)، موثرند.
اختلا ل دیگری که در ایام نوروز به طور معمول در برنامه غذایی افراد رخ می دهد کمبود مصرف آ‌‌ب است. در تعطیلات عید به علت آ‌‌نکه افراد بیشتر اوقات خود را در سفر می گذرانند و یا صرف دید و بازدید دوستان و اعضاء فامیل می کنند به طور معمول کمتر آ‌‌ب مصرف می نمایند. توجه داشته باشیم که در تمام اوقات و روزهای زندگی، ما نیاز به مصرف آ‌‌ب داریم و هرگز نبایستی میزان آ‌‌ب مصرفی را کاهش دهیم، مگر در بیماری های خاصی که پزشک مصرف آ‌‌ب را ممنوع یا محدود کرده باشد.
مشکل دیگری که به هنگام تعطیلا ت عید معمولا در زندگی افراد رخ می دهد، کمبود تحرک و فعالیت جسمی مانند پیاده روی، ورزش و غیره است. به همین علت بسیاری از اشخاص، بعد از ایام نوروز افزایش وزن پیدا می کنند و یا افراد در سنین بالا تر مبتلا به افزایش فشار یا چربی های خون می شوند.
ورزش و تحرک جسمی مناسب روزانه برای همه افراد اعم از زن و مرد، بزرگ و کوچک و پیر و جوان ضروریست. فعالیت جسمی علا وه بر آ‌‌نکه موجب کاهش چربی های نامطلوب خون می شود و در تنظیم تعادل فشار خون موثر است، از افزایش وزن و چاقی نیز پیشگیری کرده و در سلامت قلب و عروق تاثیر مهمی دارد.
— رعایت اعتدال در مصرف مغزها و استفاده از آجیل بدون نمک به خصوص از مصرف آجیل در اوقات نزدیک وعده های اصلی غذایی خودداری شود.
— استفاده از میوه ها به خصوص میوه های دارای پوست مثل مرکبات، کیوی و امثال آ‌‌ن در دید و بازدیدهای عید. در صورت استفاده از میوه هایی که با پوست مصرف می شوند (مانند سیب، انگور و...) بهتر است از شست وشو و ضدعفونی کردن دقیق آ‌‌نها مطمئن شویم.
— از مصرف سبزی خوردن و سالا د در خارج از خانه خودداری نماییم ولی حتما از این مواد غذایی در ایام نوروز در خانه به مقدار کافی استفاده کنیم.
— در مصرف شیرینی و مواد شیرین به هیچ وجه نباید افراط کنیم. سعی نماییم مصرف شیرینی را در ایام عید به حداقل تقلیل دهیم.
— مصرف غذاهای سرخ کرده و پرچرب به هیچ وجه برای سلا مت انسان مفید نیست و بهتر است از مصرف این قبیل غذاها خودداری نماییم.
— مصرف حبوبات را در ایام نوروز و به طور کلی در تمام اوقات زندگی فراموش نکنیم.
— در مصرف آ‌‌ب امساک نکنیم و روزانه حدود 6 لیوان آ‌‌ب استفاده نماییم. البته در سفرها باید از سالم و بهداشتی بودن آ‌‌ب اطمینان داشته باشیم.
— ورزش و پیاده روی در ایام نوروز نبایستی فراموش شود زیرا در حفظ سلا مت و شادابی، پیشگیری از چاقی، چربی های نامطلوب خون و یبوست بسیار مفید است.
— توجه داشته باشیم که دید و بازدیدها و سفرهای نوروزی نظم خواب ما را بر هم نزند زیرا اختلا ل در میزان نظم خواب، سلا متی بدن را به خطر می اندازد.
با رعایت نکات فوق می توانیم در تعطیلا ت نوروز، اوقاتی شاد و توام با سلا مت و شادابی داشته باشیم.
برای خواندن بخش اول-تغذیه سالم در ایام نوروز- اینجا کلیک کنید.
