مسعود دهقانیان - وکیل پایه یک دادگستری
تحریریه زندگی آنلاین : مطابق با قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی، تنها در صورتی تمام اموال و دارایی شوهر به منظور وصول مهریه از سوی زن قابل توقیف است که آن دارایی و اموال جزء مستثنیات دین (اموال ناظر به مایحتاج زندگی عرفی و شانی) شوهر نباشد، از این رو پول رهن خانه که توسط شوهر (مستأجر) به مالک خانه پرداخت شده نیز تحت شرایطی خاص قابل توقیف است.
رفع توقیف مستثنیات دین مرد
اگرچه زن می‌تواند تمامی اموال منقول و غیر منقول شوهر را به منظور وصول مهریه خود توقیف کند اما قانون برای برخی اموال فرد بدهکار (شوهر) استثنائاتی قائل شده و برخی اموال را تحت شروطی جزء مستثنیات دین محسوب می‌کند. مستثنیات دین غیر قابل توقیف و فروش هستند، بنابراین اگر تحت هر شرایطی اموالی که جزء مستثنیات دین محسوب شوند در مرحله نخست از سوی زن توقیف شوند، قابلیت رفع توقیف آنها از سوی شوهر نیز وجود دارد، به این معنا که مرد با اثبات اینکه اموال توقیف شده جزء مستثنیات دین او محسوب شده و به نوعی مایحتاج زندگی عرفی و شانی او هستند می‌تواند از آن اموال و دارایی‌ها رفع توقیف کند.
بیشتربخوانید:
رفع توقیف منزل مسکونی یا مبلغ رهن خانه مرد
مطابق با ماده 24 قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی، منزل مسکونی که عرفاً درشان محکوم‌علیه در حالت اعسار او باشد، اثاثیه مورد نیاز زندگی که برای رفع حوائج ضروری محکوم‌علیه و افراد تحت تکفل وی لازم است، آذوقه موجود به قدر احتیاج محکوم‌ٌعلیه و افراد تحت تکفل وی برای مدتی که عرفاً آذوقه ذخیره می‌شود، کتب و ابزار علمی و تحقیقاتی برای اهل علم و تحقیق متناسب با شان آنها، وسایل و ابزار کار کسبه، پیشه وران، کشاورزان و سایر اشخاص که برای امرار معاش ضروری آنها و افراد تحت تکفلشان لازم است، تلفن مورد نیاز مدیون و مبلغی که در ضمن عقد اجاره به موجر پرداخت می‌شود، مشروط بر اینکه پرداخت اجاره بها بدون آن موجب عسر و حرج شود و عین مستاجره مورد نیاز مدیون بوده و بالاتر از شان او نباشد، مستثنیات دین هستند.
بنابراین به گفته کارشناسان حقوقی در صورتی که خلاف موارد یاد شده عمل شود و توقیف پول رهن خانه برای وصول مهریه موجب عسر و حرج مستأجر یا همان شوهر شود، شوهر می‌تواند نسبت به این امر اعتراض خود را ثبت کند.
بیشتربخوانید:
قوانین مربوط به توقیف رهن خانه
مطابق ماده ٧4 آیین نامه اجرایی مفاد اسناد رسمی، امکان بازداشت وجه نقد یا اموال منقول متعهد نزد شخص ثالث است، لذا با توجه به این ماده امکان بازداشت مبلغ ودیعه که نزد موجر هست فراهم است، اما با توجه به بند "ز" ماده 6١ آیین نامه فوق (اصلاحی) مبلغی که در ضمن عقد اجاره به موجر پرداخت می‌شود، در صورتی قابل توقیف است که پرداخت اجاره بها بدون آن موجب عسر و حرج مستأجر (بدهکار) نشود و بالاتر از شأن او نیز نباشد.
اگر غیر از این روند اتفاق افتد، بدهکار می‌تواند مستند به ماده ١6٩ آیین نامه فوق در هیات نظارت، نسبت به این امر اعتراض کند.
البته به طور کلی در اینگونه موارد و بررسی اعتراض آقا با دادگاه نیست و چون مطالبه مهریه در حال حاضر از طریق دوایر اجرای ثبت انجام می‌شود،
آقا فقط می‌تواند طبق ماده ١6٩ اعتراض خود را ثبت کند.
تشخیص "شان" فرد بدهکار یا همان شوهر برای توقیف پول رهن خانه و وصول مهریه چطور تعیین می‌شود؟
مطابق با ماده 24 قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی در خصوص بررسی "شأن" با توجه به مرتبه شغلی و درآمد ماهیانه فرد مشخص می‌شود.
چگونگی وصول مهریه از شوهری که مالک ملک مسکونی بالاتر از "شان" خود است
در صورتی که ملک بالاتر از شأن او باشد به مزایده رفته و تا میزانی که مناسب او برای تهیه مسکن باشد به او برگردانده می‌شود.
بیشتربخوانید:
آیا خودرو و خط موبایل شوهر برای وصول مهریه توقیف می‌شود؟
مطابق با قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی، زن با استناد به اینکه خواهان وصول مهریه خود است قادر به توقیف تمام اموال و دارایی شوهر اعم از منزل مسکونی، خط تلفن و اثاثیه زندگی (اموالی در حد عرف، نیاز و شان مرد) نیست و قانون برای پشتیبانی از بدهکاران مالی از جمله مردان بدهکار مهریه، استثنائاتی را برای اموال قابل توقیف قرار داده و امکان توقیف برخی اموال نظیر خودرو را به صورت مشروط فراهم کرده است.
مطابق با ماده 24 قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی، زن می‌تواند برای وصول مهریه خود، اموال شوهر را توقیف کند اما قانون برای برخی اموال فرد بدهکار (که در مورد "مهریه"، "شوهر" بدهکار است)، استثنائاتی قائل شده و برخی اموال را جزء مستثنیات دین (غیر قابل توقیف و فروش) محسوب می‌کند.
مطابق با ماده قانونی یاد شده، اموالی اعم از منزل مسکونی درشان بدهکار، آذوقه و مایحتاج زندگی روزمره و اثاثیه مورد نیاز زندگی، کتب و ابزار علم برای اهل علم، وسایل و ابزار کار کسبه و کشاورزان و پیشه‌وران و سایر اشخاص که برای امرار معاش ضروری آنها و افراد تحت تکفلشان لازم است، تلفن مورد نیاز بدهکار و مبلغ رهن یا پیش پرداختی که مرد برای اجازه منزل پرداخت کرده (مشروط بر اینکه مرد بدون آن مبلغ رهن نتواند خانه را اجاره کند و آن خانه اجاره‌ای هم درشان مرد باشد) جزء مستثنیات دین هستند که اگرچه امکان توقیف آنها در بدو امر توسط زن وجود دارد اما امکان رفع توقیف آنها نیز به درخواست شوهر و با اثبات اینکه این اموال مسثنیات دین هستند نیز وجود دارد.
در چه صورتی می‌توان اموال مرد را در ازای مهریه توقیف کرد؟
در واقع زن می‌تواند ملک مسکونی به نام شوهر را به منظور بدهی او برای مهریه توقیف کند اما مرد نیز با اثبات اینکه این منزل درشان او و بیش از نیازش در حالت اعسار نیست، می‌تواند از آن رفع توقیف انجام دهد. در این میان ذکر این نکته نیز حائز اهمتی است که هر شخصی می‌تواند تنها یک منزل و ملک مسکونی و یک خط تلفن داشته باشد و بیش از یک منزل و خط تلفن را می‌توان برای پرداخت مهریه توقیف کرد و به فروش گذاشت.
با این حال در قانون یاد شده صراحتاً درباره وضعیت توقیف خودروی همسر برای بدهی مهریه اشاره نشده اما از آنجا که گفته شده وسایل و ابزار کار اشخاص برای امرار معاش ضروری آنها و افراد تحت تکفلشان جزء مستثنیات دین محسوب می‌شود، اگر خودرو وسیله کار و ابزاری برای اشتغال مرد و منبع درآمد او محسوب شود؛ مستثنیات دین و غیر قابل توقیف است.
بنابراین اگر خودرو وسیله کار مرد و امرار معاش نباشد، امکان توقیف و فروش آن برای پرداخت مهریه وجود دارد. از سوی دیگر نیز برخی از اموال که مرد مالک آن‌هاست اما به صورت رسمی به ثبت نرسیده‌اند (نظیر ملکی که مرد آن را به صورت مبایعه نامه و با قرارداد عادی خریده است)، به دلیل اینکه در اداره ثبت به طور رسمی ثبت نشده، غیر قابل توقیف برای مهریه است و در واقع تنها در صورتی اموال مرد قابل توقیف‌اند که به طور رسمی و نه مبایعه نامه‌ای به ثبت رسیده باشند.
