منیره شیخی؛ زیر نظر دکتر منصور شهرکی
اسکوروی بیماری است که در اثر کمبود ویتامین C در بدن ایجاد میشود. این بیماری برای اولین بار در سال 1556 در مصر شرح داده شد. بین سال‌های 1500تا1800 میلادی، اسکوروی بیشتراز سایر بیماری‌ها ملوانان دریا را از بین می‌برد.
اپیدمیولوژی اسکوروی
بین قرن‌های 14 تا 16میلادی، چندین شیوع اسکوروی در بین افرادی که به سفرهای دریایی می‌رفتند وجود داشت. به دلیل اینکه سفرهای دریایی بسیار طولانی بودند، نگهداری مواد غذایی به خصوص میوه‌ها و سبزیجات با مشکل روبه‌رو بود و خیلی زود این ذخیره به اتمام می‌رسید.
در سه دهه اخیر نیز ما شاهد وقوع اسکوروی در جهان بوده‌ایم. به طوری که طبق گزارش WHO در سال 1989 شیوع اسکوروی در بین پناهندگان سودانی و سومالیایی مشاهده شد که خوشبختانه با اقدامات انجام شده و دادن مکمل‌های غذایی توانستند تا حد قابل توجهی کمبود ویتامین C را درمان کنند و برای جلوگیری از ابتلای مجدد به اسکوروی مکمل‌های ویتامین C در بین وعده‌های غذایی این پناهندگان گنجانده شد.
آخرین شیوع اسکوروی در سال 2002 در شرق افغانستان گزارش شد. در سال1753 درمان اسکوروی توسط JAMES LIND شرح داده شد. او اولین کسی بود که تست‌های آزمایشگاهی را بر روی گروه‌های بیمار آزمود و سرانجام توانست ثابت کند که استفاده از مرکباتی مثل لیمو وپرتقال میتواند به‌طور چشمگیری منجر به درمان بیماری شود. در میان همه پژوهش‌ها و کتاب‌های نوشته شده، دکتر DANISH JOHANNUS ECHTHIUS اولین کسی بود که در سال 1556 از واژه «اسکوربات» استفاده کرد.
علائم بیماری
موارد مزمن کمبود ویتامین C در بزرگسالانی دیده میشود که قادر به سنتز ویتامین C نیستند. در این افراد علامت‌های بیماری 45 تا 80 روز بعد از آخرین دریافت ویتامین C آشکار میشود. در کودکان این بیماری سندروم مولر- بارلو نامیده میشود. این بیماری همچنین در شیرخوارانی گسترش پیدا می‌کند که از شیرخشک غنی نشده با ویتامین C استفاده میکنند.
در هر دو حالت جراحاتی در بافت‌های مزانشیمی رخ می‌دهد که بصورت اختلال در بهبود زخم، ادم، خونریزی و ضعف در استخوان، غضروف و دندان و بافت‌های پیوندی ظاهر میشود. افراد بزرگسال مبتلا به اسکوروی دچار لثه‌های متورم و خونریزی دهنده، از دست دادن دندان، خواب آلودگی، خستگی، دردهای مفصلی در پاها، آتروفی عضلانی، زخم‌های پوستی وتغییرات روانی مختلف می‌شوند.
درمان
مقدار کل ذخیره ویتامین C در بدن 1500 میلی‌گرم است و علائم آزمایشگاهی اسکوروی زمانی ظاهر میشود که این سطح به 350 میلی‌گرم کاهش پیدا کند. برای بدست آوردن این سطح از ویتامین C رژیم غذایی نباید به مدت 60 تا90 روز خالی از ویتامین C باشد. به منظور درمان اسکوروی، اولین کار رساندن سطح ویتامین C به بالاترین دوز آن است که برای بزرگسالان این دوره درمانی یک تا دو هفته و برای کودکان این دوره تا یک ماه هم به طول میانجامد.
همچنین این بیماران باید روی رژیم‌های محتوی ویتامین C بیشتر قرار گیرند. در پایان، دریافت منابع ویتامین C مثل انواع مرکبات، فلفل دلمه‌ای، سبزیجات و میوه‌جات تازه به عموم افراد توصیه میگردد.
