تحریریه زندگی آنلاین- گروه سلامت
کورک یا دمل ابتدا با قرمز شدن پوست ظاهر شده و کم‌کم آن نقطه قرمز سفت و سخت می‌شود. در نهایت، قسمت مرکزی آن ورم نرم و از مایع عفونی پر می‌گردد.
این مایع عفونی مملو از چرک، باکتری‌ها و گلبول‌های سفید خون است.
در آخرین مرحله، این چرک از قسمت وسط برجسته‌تر شده (به این قسمت نوک کورک می‌گویند) و می‌توان آن را با یک جراحی کوچک باز و چرک داخل آن را خالی کرد.
انواع کورکها
- جوش یا دمل بزرگ
- جوش کیسه‌ای
- هیدرادینتیس چرکدار
- کیست پیلونیدال
جوش یا دمل بزرگ چیست؟
یک ورم چرکی در پوست است که توسط میکروب‌های گیاهی Stafhylococus awreus به وجود می‌آید. این جوش‌ها گاهی باتب و لرز همراه هستند و از یک یا چند جاروی پوست سرباز می‌کنند.
جوش کیسه‌ای چیست؟
نوعی ورم چرکی که با بسته شدن مجراهای چربی ایجاد می‌شود و عفونت میکند.
جوش کیسه‌ای روی بافت‌های عمیق پوست اثر می‌گذارد و از این جهت با جوش‌های معمولی فرق دارد؛ زیرا جوش‌های معمولی سطحی‌ترند و روی لایه‌های بیرونی پوست ظاهر می‌شوند.
جوش کیسه‌ای بیشتر در ناحیه صورت پدیدار می‌گردد و اغلب در سنین بلوغ به وجود می‌آید.
هیدرادینیتیس چیست؟
این عارضه وقتی به وجود می‌آید که چرک زیادی در زیر بغل و کشاله ران جمع شود و ایجاد کورک‌های چرکدار کند.
این نواحی در اثر التهاب غدد تعرق دچار وضعیت هیدرادنیتیس شده و بسیار سخت درمان می‌شوند؛ یعنی آنتی‌بیوتیک‌ها روی آنها تقریباً بی‌اثر هستند و باید با عمل جراحی، این غدد تعرق را برداشت تا پوست دچار التهاب نشود و مواد چرکی در اطراف آنها جمع نگردد.
کیست پیلونیدال چیست؟
کیست پیلونیدال، یک نوع منحصر به فرد از ورم چرکی است که بالای چین و چروک‌های کفل ایجاد می‌شود.
در ابتدا نقاط کوچک عفونی در قسمت‌هایی که موها رشد می‌کنند، به وجود آمده، کم‌کم بزرگ‌تر شده و سفت و دردناک می‌شوند.
این برآمدگی‌های حساس هنگام نشستن فرد را دچار مشکل می‌کنند و اغلب بعد از مسافرت‌های طولانی و قرار گرفتن در یک وضعیت ثابت نشسته ایجاد می‌شوند.
چرا کورکها به وجود می‌آیند؟
دلایل بسیاری باعث کورک می‌شوند. برخی کورکها در اثر موهای در حال رشد ایجاد می‌شوند و برخی دیگر در اثر وارد شدن یک جسم خارچی آلوده در پوست، به وجود می‌آیند.
تعداد دیگری نیز در اثر بسته شدن مجراهای چربی و غدد عروق و عفونی شدن آنها بروز می‌کنند.
پوست اصلی‌ترین بخش سیستم دفاعی بدن در برابر مواد خارجی و میکروب‌هاست و هرگونه خراش و آسیب‌دیدگی در پوست می‌تواند زمینه ایجاد رشد ورم‌های چرکی را فراهم سازد و سپس توسط باکتری‌ها عفونی شود.
چه کسانی بیشتر مستعد رشد جوش‌ها و کورکها در پوست‌شان هستند؟
این کورکها و جوش‌ها در هر کسی ممکن است به وجود آید؛ اما کسانی که از بیماری‌های خاص رنج می‌برند و یا از داروهایی استفاده می‌کنند که سیستم ایمنی بدنشان را دچار اختلال کرده است، بیشتر در معرض ایجاد این نوع کورکها هستند.
برخی از بیماری‌هایی که سبب تضعیف و ایجاد اختلال در سیستم ایمنی بدن می‌شوند، شامل دیابت و نارسایی‌های کلیه هستند.
«هایپوگاموگلوبولینمیا» نیز می‌تواند احتمال رشد و بروز کورکها را افزایش دهد.
همچنین برخی داروها مثل کورتیزون و داروهای شیمی درمانی، باعث سرکوب سیستم دفاعی بدن می‌شوند و احتمال بروز کورکها را افزایش می‌دهند.
درمان کورکها
بیشتر جوش‌های ساده و معمولی به راحتی در خانه درمان می‌شوند. درمان کورک باید به محض پدیدار شدن روی پوست صورت گیرد، زیرا درمان‌های اولیه از دردسرهای بعدی جلوگیری میکند.
درمان اولیه برای اغلب کورکها، استفاده از حرارت است. گرما و حرارت جریان خون را در آن ناحیه افزایش داده و به بدن اجازه می‌دهد بهتر با عفونت‌ها مقابله کند.
آیا باید کورکها را تخلیه کرد؟
وقتی که کورک کوچک و سفت است، باز کردن و تخلیه آن مؤثر نیست (حتی اگر آن قسمت دردناک باشد)؛ اما وقتی کورک نرم است و در قسمت وسط برجستگی دارد (اصطلاحاً نوک درآورده است)، آماده تخلیه است.
با تخلیه کورک، درد کاهش می‌یابد. اغلب کورک‌های کوچک‌تر، به خصوص آنهایی که در اطراف موها به وجود می‌آیند، خود به خود تخلیه می‌شوند؛ اما جوش‌های چرکی بزرگ‌تر باید به دقت تخلیه شده و مورد مراقبت قرار گیرند این نوع کورکها چرک بسیار زیادی دارند و تخلیه آنها به طور کامل صورت گیرد.
آیا کورکها با مصرف آنتی‌بیوتیک برطرف می‌شوند؟
آنتی‌بیوتیک‌ها معمولاً برای عفونت‌های باکتریایی به کار می‌روند؛ به خصوص اگر عفونت در لایه‌های بیرونی پوست باشد.
در این‌گونه موارد، پزشک متخصص مصرف آنتی‌بیوتیک را توصیه میکند.
از آنتی‌بیوتیک‌ها نمی‌توان در هر موقعیتی استفاده کرد. آنها در واقع به سختی به دیواره خارجی چرک‌ها نفوذ می‌کنند و اغلب قادر به درمان ورم‌های چرکی نیستند.
چه زمانی نیاز به توجه و مراقبت پزشکی است؟
در موارد زیر نیاز به مراقبت‌های پزشکی وجود دارد و باید به پزشک مراجعه کرد:
- وقتی که کورک چرکی روی پوست ظاهر شده و یا نزدیک ستون فقرات یا مقعد باشد.
- کورکی که دائماً در حال بزرگ‌تر شدن است.
- درد بسیار شدید و غیرقابل تحملی داشته باشد.
- وقتی که فرد تب کرده است.
- پوست نواحی اطراف کورک، قرمز و رگه رگه شده است.
- فرد دچار صدای اضافی قلب، دیابت و یا هر مشکل و بیماری دیگری که به سیستم دفاعی بدن مربوط است می‌باشد و یا داروهای تضعیف‌کننده سیستم دفاعی بدن مصرف میکند و در این شرایط دچار کورک و دمل نیز شده است.
- کورک 7-5 روز پس از درمان خانگی، بهبود نمی‌یابد و همچنان به همان اندازه است.
- در عرض چند ماه، کورک‌های بسیاری روی پوست ظاهر شده‌اند.
جلوگیری از ایجاد کورک
استفاده دائم از صابون‌های ضدباکتریایی می‌تواند کمک زیادی به جلوگیری از تجمع باکتری‌ها روی پوست کند.
این مسأله احتمال عفونی شدن غدد موها را کاهش داده و از ایجاد کورک جلوگیری میکند.
داروی مراقبت از پوست باید حاوی نوعی پاک‌کننده مثل پ- هیزودرم باشد تا باکتری‌های کمتری روی سطح پوست بنشیند.
موهای پشت بازوها و اطراف ران که ملتهب می‌شوند و این مسأله همیشه تکرار می‌شود و استفاده مداوم از لیف ساینده می‌تواند از انسداد مجاری چربی اطراف غدد مو جلوگیری کند.
با جلوگیری از فشار مستقیم روی نواحی کفل وقتی که غده مو در آن منطقه ملتهب شده، می‌توان از ایجاد کیس پیلونیدال پیشگیری کرد.
شستن پوست با آب گرم و صابون معمولی نیز در پاکسازی و خشک شدن کورک مؤثر است.
در مورد هیدرا دنیتیس چرکدار، مصرف آنتی‌بیوتیک ضروری است و در موارد شدید این عارضه، نیاز به جراحی پلاستیک می‌باشد.
کورک‌های بزرگ باید با بی‌حسی موضعی شکافته شوند. اگر این کورکها مورد درمان قرار بگیرند، بسیار سریع‌تر برطرف می‌شوند.
برای پیشگیری از بروز کورک به هیچ‌وجه از وسایل شخصی که کورک دارد، استفاده نکنید و اگر مرتباً دچار عود کورک می‌شوید، برای یافتن علت آن به پزشک مراجعه کنید.
