عفونت‌های پوستی ناحیه تناسلی و کشاله ران

دکترسید علیرضا میر اسماعیلی؛ متخصص و جراح پوست و مو، عضو تحریریه دنیای سلامت

تینه آ کروریس (عفونت قارچی کشاله ران)

یکی از شایعترین عفونت‌های قارچی پوست می‌باشد و بصورت عفونت سطحی و خارش دار ناحیه کشاله ران و پوست مجاور آن است. یک عفونت واگیردار بوده و توسط آلاینده‌هایی مانند حوله‌های آلوده و مشترک، ملافه‌های هتل‌ها و یا از سایر مناطق آلوده بدن مانند قارچ دست و پا و ناخن به کشاله ران منتقل می‌شود. چاقی و پوشیدن لباس‌های زیر تنگ و یا خیس از عوامل مستعد کننده به‌این عفونت می‌باشد. اغلب در مناطق گرم و مرطوب و در بالغین دیده می‌شود و در آقایان سه برابر شایعتر از خانمها شیوع دارد. بیماران درگیر از خارش و قرمزی ناحیه کشاله ران شکایت دارند و معمولا سابقه علایم مشابه را در گذشته ذکر می‌کنند. سایر شرایطی که بیماران ذکر می‌کنند شامل مسافرت به یک منطقه آفتابی و ساحلی، پوشیدن مایو و لباس شنا برای مدت طولانی، پوشیدن لباسهای مشترک با دیگران، شرکت در فعالیت‌های ورزشی، وجود چاقی و نیز دیابت است. همچنین زندانیان، اعضای تیم‌های ورزشی، سربازان و نیروهای نظامی‌و افرادی که لباسهای تنگ می‌پوشند در معرض عفونت قارچی کشاله ران هستند.

از نظر نمای بالینی عفونت قارچی کشاله ران بصورت ضایعات قرمز و متقارن در دو طرف کشاله ران همراه با بهبودی مرکزی و پوسته و التهاب بیشتر در حاشیه ضایعه در ناحیه کشاله ران مشخص می‌شود که می‌تواند به سمت پائین شکم و بخش داخلی ران گسترش یابد. در موارد حاد می‌تواند ضایعات خیس و مترشحه باشد و در موارد مزمن خشک و تیره‌تر و پوسته‌ها کمتر است. پوست ناحیه تناسلی معمولا درگیر نمی‌شود اما در موارد شدید می‌تواند پوست ناحیه باسن و اطراف مقعد را درگیر کند.در اثر خاراندن فراوان توسط بیمار می‌تواند تغییرات ثانویه مانند ضخیم شدن پوست ناحیه و نیز عفونت باکتریایی زرد، زخم به عفونت قارچی کشاله ران اضافه شود. نیز بدنبال مصرف بیجا و خودسرانه کرم‌های کورتونی به‌اشتباه توسط بیمار، ضایعات قرمزتر و پوسته‌ها کمتر شده و جوشهای چرکی (پوسچول) ممکن است بوجود آیند.

به منظور تشخیص دقیق عفونت قارچی، متخصصین پوست آزمایش تشخیصی اسمیر  KOHقارچ را برای بیمار درخواست می‌کنند که بصورت نمونه‌گیری ساده از پوسته‌های ناحیه درگیر در آزمایشگاه و مشاهده مستقیم با میکروسکوپ است. ضروری است که بیمار قبل از نمونه‌گیری استحمام نکرده باشد و محل ضایعه حداقل به مدت 4 روز شسته نشده باشد. همچنین از کرم یا داروهای موضعی در محل ضایعات سطحی استفاده نکرده باشد چرا که در غیر این صورت تشخیص اشتباه و یا غیر ممکن خواهد بود. برای نمونه اگر فرد قبل از آزمایش از کرم استفاده کرده باشد باعث پوشانیده شدن ضایعه شده و در زیر میکروسکوپ چیزی دیده نخواهد شد. بنابراین اگر چنین شرایطی وجود داشت بایستی نمونه‌گیری را چند روز بعد دوباره انجام داد.

درمان موارد بدون عارضه قارچ کشاله ران با کرم‌های موضعی ضد قارچ به مدت حداقل دو هفته صورت می‌گیرد اما در موارد شدید و وسیع و مقاوم به درمان از درمانهای خوراکی ضد قارچ نیز استفاده می‌شود. از آنجا که حدود نیمی‌ از موارد قارچ کشاله ران بطور همزمان عفونت قارچ پا را نیز دارند ضروری است که جهت جلوگیری از عفونت مجدد سایر مناطق درگیر نیز درمان شوند. به بیماران توصیه می‌شود که پس از استحمام کاملا ناحیه کشاله ران را خشک کنند و از حوله‌های مجزا جهت خشک کردن کشاله ران و سایر مناطق بدن استفاده کنند.

مولوسکوم کونتاژیوزوم:

مولوسکوم یک عفونت ویروسی و واگیردار پوست می‌باشد که بصورت ضایعات متعدد و گرد و گنبدی شکل و نافدار به رنگ صورتی و مومی‌شکل (جوش‌های سفید و صورتی مرواریدی شکل) به ابعاد حدود 5 میلیمتر در تنه و اندام‌ها مشخص می‌شود. این بیماری در دو رده سنی کودکان و بالغین دیده می‌شود. پوست سینه، شکم، بازوها، کشاله ران و نشیمنگاه، پلک‌ها، ملتحمه، پوست اطراف دهان و مخاط از مناطقی از بدن هستند که ممکن است گرفتار این بیماری شوند. از آنجا که گرما و رطوبت به رشد ویروس کمک می‌کنند مولوسکوم در مناطق گرمسیری شایع‌تر است.

ویروس این بیماری می‌تواند از پوست فرد مبتلا به پوست افراد دیگر منتقل شود. لذا در افرادی که تماس‌های پوستی زیادی دارند مانند کودکان در منزل، مهدکودک‌ها یا مدارس و استخرهای شنا بیشتر رخ می‌دهد. با پیدایش این ضایعات در نواحی تناسلی، از طریق آمیزش جنسی نیز ممکن است انتقال یابد. در کودکان بیماری از طریق تماس مستقیم پوست با پوست یا بطور غیر مستقیم از وسایل آلوده مانند حوله و لیف حمام یا وسایل باشگاههای ورزشی منتقل می‌شود. اما در بالغین اغلب یک بیماری جنسی محسوب می‌شود و در نواحی تناسلی، پائین شکم و باسن دیده می‌شود.  

باتوجه به‌این که ضایعات بطور خودبخود بدون بر جای گذاشتن اسکار بهبود می‌یابند می‌توان بخصوص در موارد بچه‌های کم سن بیماری را درمان نکرد؛ اما بدلیل خطر انتقال عفونت به دیگران و نیز سایر نواحی پوست توصیه می‌شود ضایعات را درمان کرد. درمانها شامل فریز کردن ضایعات (کرایوتراپی)، سوزاندن با دستگاه کوتر(الکتروکوتر) یا تراشیدن ضایعات و نیز استفاده از کرم‌های رتینوئیدی موضعی می‌باشد که گاه به تکرار مجدد بعد از 2-3 هفته نیاز دارد.

بایستی ماهیت خوش‌خیم و خود محدود بیماری به بیمار یا والدین وی توضیح داده شود. ممکن است بیماری به بیش از یک جلسه درمانی نیاز داشته باشد. جهت جلوگیری از انتقال عفونت به سایر مناطق پوست بایستی تماس فیزیکی با محل درگیر را محدود کرد و دستها را بدقت شست. از خاراندن و دستکاری ضایعات که سبب پخش شدن عفونت می‌شود باید پرهیز کرد. ود.